Γιατί «μετακόμισε» η Bosch; … Του Γιώργου Κωνσταντινίδη

Του Γιώργου Κωνσταντινίδη*

Η ανακοίνωση της γερμανικής διοίκησης της Bosch Siemens Hausegerate (B.S.H.) ότι το εμβληματικό εργοστάσιο της PITSOS στον Ρέντη της Αττικής θα διακόψει τη λειτουργία του έως τα τέλη του Δεκεμβρίου του 2020 προκάλεσε μεγάλη απογοήτευση στους εκατοντάδες εργαζόμενους της επιχείρησης και σε όλους τους Έλληνες.

Η φημισμένη πανελλαδικά PITSOS δραστηριοποιείται από το 1865 στην Ελλάδα, με άλλα λόγια για 155 χρόνια, χωρίς διακοπή, παράγοντας διάφορα προϊόντα για τα ελληνικά νοικοκυριά. Αρχικά κατασκεύαζε μικρές οικιακές συσκευές και από το 1959 άρχισε την παραγωγή ηλεκτρικών οικιακών συσκευών, οι οποίες έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στη ζωή χιλιάδων Ελλήνων. Η PITSOS έχει συνδεθεί με την ελληνική παραγωγή, το λογότυπό της αποτελούσε για δεκαετίες εγγύηση και ήταν συνυφασμένη με τις καταναλωτικές προτιμήσεις και συνήθειες των Ελλήνων καταναλωτών. Οι διαφημίσεις των προϊόντων της PITSOS έχουν κερδίσει διαχρονικά την εμπιστοσύνη του ελληνικού καταναλωτικού κοινού. Το χαρακτηριστικό «PITSOS εμπιστοσύνη» ακούγονταν σε αρκετές από τις διαφημίσεις των ποιοτικών και καινοτόμων προϊόντων της.

Η απόφαση της εταιρείας συνιστά, παράλληλα, ένα πλήγμα στις εξαγωγικές επιδόσεις της χώρας μας, σε μια εποχή που τα συσσωρευμένα οικονομικά προβλήματα από την μνημονιακή «ομηρεία» καθιστούν τις εξαγωγές μια λύση ανάγκης για την επιβίωση πολλών εταιρειών και ένα βασικό λόγο διατήρησης ορισμένων θέσεων απασχόλησης. Επομένως η εξέλιξη αυτή έχει αρνητικές συνέπειες όχι μόνο για την εγχώρια παραγωγή αλλά και για την εξαγωγική προσπάθεια της Ελλάδας.

Εκτός, όμως, από τα προαναφερθέντα υπάρχει ένα ακόμη σημείο που δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα και στην αναπτυξιακή προοπτική της Ελλάδας. Η διοίκηση της B.S.H. αποφάσισε εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, να μεταφέρει την παραγωγή της PITSOS στην Τουρκία. Αυτό το γεγονός είναι δυσάρεστο έως αποκαρδιωτικό για την ελληνική κοινή γνώμη, η οποία αντιλαμβάνεται ότι μια πάλαι ποτέ ελληνική επιχείρηση, όχι μόνο πουλήθηκε σε ξένους ιδιοκτήτες και δη Γερμανούς, αλλά και κλείνει οριστικά, μεταφέροντας τις εγκαταστάσεις της στην Τουρκία. Να τονίσω μάλιστα πως οι τελευταίες λογιστικές χρήσεις της PITSOS ήταν όλες κερδοφόρες! Ωστόσο η απόφαση των Γερμανών δεν αλλάζει. Τα οικονομικά συμφέροντα Γερμανίας – Τουρκίας και οι εμπορικές τους συναλλαγές είναι στενότατες, κυρίως κατά τα τελευταία χρόνια. Οι Γερμανοί συνεχίζουν επενδυτικά να «ψηφίζουν» και να στηρίζουν την Τουρκία.

Τί ειρωνεία, λοιπόν, μια μέχρι το 2014 ελληνική εταιρεία πουλήθηκε στην γερμανική BOSCH και τελικά θα καταλήξει να παράγει στην Τουρκία. Το ελληνικό brand name «PITSOS», ένα από τα πιο αναγνωρισμένα εμπορικά σήματα της Ελλάδας θα «εδρεύει» στην γειτονική χώρα. Παραγωγική καχεξία, αποβιομηχάνιση, «σβήσιμο των φουγάρων» σε μια εποχή που λόγω οικονομικής και υγειονομικής κρίσης – πανδημίας τα χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ άλλοτε.

Η βαθύτατα προβληματική οικονομία μας δεν αντέχει τέτοιας εμβέλειας «χτυπήματα», τα οποία επιφέρουν δραματική αύξηση της ανεργίας, αφού από την αποχώρηση της PITSOS θα επηρεαστούν αρνητικά και άλλες εταιρείες που συνεργάζονται με αυτήν, στο πλαίσιο συμβολαίων συνεργασίας, ως προμηθευτές πρώτων υλών και διαφόρων υλικών, εξωτερικοί συνεργάτες, χονδρέμποροι κ.ά. Το πλήγμα θα είναι σαφώς βαθύτατο σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή για το μέλλον της οικονομίας μας.

Το εύλογο ερώτημα που γεννιέται είναι το εξής: Γιατί αποχωρεί από την Ελλάδα και επιλέγει ως νέο τόπο παραγωγής την Τουρκία; Μήπως φταίνε οι λαθεμένες δράσεις και ρυθμίσεις βιομηχανικής πολιτικής που ακολουθήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες; Μήπως η αναξιοκρατία, η γραφειοκρατία, η φαυλοκρατία, η απουσία μακροχρόνιου οικονομικού σχεδιασμού και η περιορισμένη έως ανεπαρκής παροχή επενδυτικών και φορολογικών κινήτρων για την προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων στη χώρα μας; Έλλειψη ευελιξίας, αναχρονιστικό παραγωγικό πρότυπο και παρωχημένες αντιλήψεις εμποδίζουν διαχρονικά την Ελλάδα να πραγματοποιήσει το «άλμα» που θα της εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη των Ελλήνων και ξένων επενδυτών. Μόνο η επιχειρηματική σταθερότητα και το όραμα διασφαλίζουν την επενδυτική εμπιστοσύνη, όχι οι κλυδωνισμοί, η αμετροέπεια, η αναντιστοιχία λόγων και πράξεων.

Αν σκεφτούμε λίγο βαθύτερα θα αναρωτηθούμε μήπως ακολουθήσουν και άλλες επιχειρήσεις, λιγότερο ή περισσότερο γνωστές, το παράδειγμα της B.S.H. και αποφασίσουν να «μετακομίσουν» σε γειτονικά κράτη, στα οποία οι διοικήσεις τους βρίσκουν ό,τι δεν βρίσκουν στην πατρίδα μας… Μη γίνουμε μάρτυρες άλλων παρόμοιων αποχωρήσεων που θα στοιχίσουν ακριβά στην πολύπαθη οικονομία και στο πληγωμένο κύρος της Ελλάδας. Ας λάβουμε το ταχύτερο δυνατό ορισμένα αναγκαία αναπτυξιακά μέτρα, για να αποτρέψουμε μεγαλύτερη αποβιομηχάνιση της ελληνικής οικονομίας.

*οικονομολόγος, διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου