To μέγεθος της διαφαινόμενης ήττας της Μέι θα καθορίσει τις επόμενες κινήσεις της Βρετανίδας πρωθυπουργού. Η επιλογή ενός Brexit χωρίς συμφωνία, η διενέργεια δεύτερου δημοψηφίσματος και το νορβηγικό μοντέλο. Κρίσιμη η θέση του Κόρμπιν.
Των George Parker και Henry Mance
H κα Μέι ελπίζει να μην χάσει με διαφορά μεγαλύτερη των 100 ψήφων σήμερα, ώστε να έχει τη δυνατότητα να επιστρέψει στις Βρυξέλλες για να διεκδικήσει καλύτερους όρους και κατόπιν να φέρει μια τροποποιημένη συμφωνία προς ψήφιση στη Βουλή.
Αλλά ορισμένοι συντηρητικοί βουλευτές προβλέπουν ότι η συμφωνία της κα Μέι για το Brexit θα εγκαταλειφθεί πλήρως μετά από μια συντριπτική ήττα στη σημερινή ψηφοφορία. «Θα χάσει με περισσότερους από 200 ψήφους», ανέφερε πρώην υπουργός των Τόρις.
Υπουργοί της κυβέρνησης, μεταξύ των οποίων η Άμπερ Ρουντ, ο Γκρεγκ Κλαρκ και ο Ντέιβιντ Γκάουκ, έχουν απευθύνει έκκληση στην κα Μέι να αντιδράσει σε μια ήττα δοκιμάζοντας τη διάθεση των βουλευτών για άλλες εναλλακτικές με μια σειρά από ενδεικτικές ψηφοφορίες.
Οι σύμμαχοι της Μέι ανέφεραν πως «εκ πρώτης όψεως δεν της αρέσει» η ιδέα, αλλά δεν την έχει αποκλείσει. Αν επιδιώξει να αρνηθεί στο κοινοβούλιο να αποφασίσει, οι βουλευτές -με τη βοήθεια του προέδρου της Βουλής Τζον Μπέρκοου- μπορούν να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους.
Οπότε ποιες είναι επιλογές;
Συμφωνία χωρίς Brexit
Πρόκειται πιθανώς για τη λιγότερο δημοφιλή επιλογή και στηρίζεται από περίπου 80 με 100 ευρωσκεπτικιστές συντηρητικούς βουλευτές. Θα συνεπαγόταν την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία και στη συνέχεια την καταβολή προσπαθειών για ανοικοδόμηση της σχέσης με το μπλοκ.
Ο Μαρκ Φρανσουά, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομάδας Έρευνας των συντηρητικών βουλευτών, η οποία τάσσεται υπέρ του Brexit, δήλωσε πως ενώ μια «μη συμφωνία» δεν ήταν επιθυμητή από την ομάδα του, ήταν ένα όχημα για να επιτευχθεί μελλοντική εμπορική συμφωνία η οποία θα βασίζεται σε εκείνη του Καναδά με την Ε.Ε.
Μια τέτοια εμπορική συμφωνία -η οποία θα υποστηρίζεται από βουλευτές υπέρμαχους του Brexit όπως ο Μπόρις Τζόνσον και ο Τζέικομ Ρις-Μογκ- θα λαμβάνει ως υπόδειγμα την πρόσφατη εμπορική συμφωνία ανάμεσα στην Ε.Ε. και τον Καναδά, εμπλουτίζοντας την με επιπρόσθετες ρυθμίσεις σε επιμέρους ζητήματα όπως η ασφάλεια.
«Δεν με φοβίζει μια μη συμφωνία, αλλά θα ήταν μόνο κάτι προσωρινό ενόσω θα διαπραγματευόμασταν», σημείωσε ο κ. Φρανσουά. Αλλά οι εμπορικές συμφωνίες συνήθως χρειάζονται χρόνια να ολοκληρωθούν.
Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ευρωσκεπτικιστές Τόρις είναι πως οι φιλοευρωπαίοι βουλευτές έχουν αφήσει να εννοηθεί πως θα μπλοκάρουν ένα Brexit χωρίς συμφωνία, αν και μια τέτοια κίνηση θα αύξανε την πίεση στους βουλευτές να βρουν ένα εναλλακτικό σχέδιο.
Εφόσον βγει από το τραπέζι ένα Brexit χωρίς συμφωνία, οι ευρωσκεπτικιστές συντηρητικοί θα έρθουν αντιμέτωποι με μια άβολη πραγματικότητα: η συμφωνία αποχώρησης της Τερέζα Μέι είναι ότι καλύτερο θα μπορούσαν να επιτύχουν. Οι άλλες επιλογές είναι ένα πιο ήπιο Brexit ή μια παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε.
Δεύτερο δημοψήφισμα
Στο άλλο άκρο συναντάμε το όνειρο των υπερασπιστών της παραμονής: ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την Ε.Ε., γνωστό και ως «λαϊκή ψήφος», η οποία ελπίζουν ότι θα ανατρέψει τη νίκη που σημείωσε η καμπάνια υπέρ της εξόδου το 2016.
Όσοι διαφωνούν, υποστηρίζουν πως θα ήταν προσβολή της δημοκρατίας μια προσπάθεια ανατροπής του αποτελέσματος του 2016 και ως τώρα δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι θα εξασφάλιζε την πλειοψηφία της Βουλής.
Οι υπέρμαχοι ενός δεύτερου δημοψηφίσματος ισχυρίζονται ότι αν η Βουλή «σκοτώσει» τη συμφωνία της κα Μέι, θα ταχθούν και άλλοι υπέρ της ιδέας ως μέσου για να ξεπεραστεί η διένεξη στο Γουέστμινστερ.
«Αν απορριφθεί η συμφωνία της πρωθυπουργού, να δείτε πως θα εγκαταλειφθεί η μέση οδός των συντηρητικών», επισήμανε ο Κρις Λέσλι, πρώην σκιώδης υπουργός Οικονομικών. Στους υπόλοιπους υποστηρικτές συμπεριλαμβάνονται ο Τσούκα Ουμούνα των Εργατικών, καθώς και οι Ντόμινικ Γκριβ και Άννα Σούμπρι από τους Τόρις.
Οι υπερασπιστές της πορείας αυτής λένε πως πλέον έχουν τη στήριξη περίπου 150 με 180 βουλευτών, στους οποίους περιλαμβάνονται βουλευτές των Εργατικών, του Εθνικού Σκοτσέζικου κόμματος, των Φιλελεύθερων Δημοκρατών και ένας μικρός αριθμός συντηρητικών βουλευτών. Ισχυρίζονται ότι ο αριθμός θα μπορούσε να αυξηθεί στους 210 αν κατατροπωνόταν η συμφωνία της Μέι, αλλά θα χρειάζονταν πάνω από 300 για να εξασφαλίσουν πλειοψηφία στη Βουλή.
Αν ο ηγέτης των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, αποφάσιζε να στηρίξει ένα δεύτερο δημοψήφισμα, αυτό θα άλλαζε ριζικά τη συζήτηση. Ωστόσο, ο κ. Κόρμπιν δεν έχει δείξει μέχρι τώρα να επιθυμεί μια λαϊκή ψήφο ή κάποια άλλη προσπάθεια ανατροπής της απόφασης για αποχώρηση από την Ε.Ε.
«Νορβηγία +» και τελωνειακή ένωση
Η λεγόμενη «Νορβηγία +» είναι η εναλλακτική που ορισμένοι βουλευτές θεωρούν πως είναι πιο πιθανό να επιφέρει έναν συμβιβασμό. Είναι η επικρατέστερη από μια σειρά επιλογών «ήπιου Brexit» στην οποία η Βρετανία θα έμενε στην τελωνειακή ένωση της Ε.Ε., στην ενιαία αγορά ή και στις δύο.
Υπουργοί της κυβέρνησης, μεταξύ των οποίων η κα Ραντ και ο κ. Γκόουβ προτιμούν αυτή την προσέγγιση, στην οποία η Βρετανία θα διατηρήσει στενούς οικονομικούς δεσμούς με την Ε.Ε. (η Νορβηγία είναι μέλος της ενιαίας αγοράς, αλλά όχι της τελωνειακής ένωσης).
Οι αντίπαλοι ισχυρίζονται ότι το μοντέλο «Νορβηγία +» θα καθιστούσε το Brexit σχεδόν ανούσιο: το Ηνωμένο Βασίλειο θα κατέληγε να εφαρμόζει τους κανόνες της Ε.Ε., συνεισφέροντας στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., αποδεχόμενο την εμπορική πολιτική του μπλοκ και έχοντας μικρότερη δυνατότητα να επιβάλλει περιορισμούς στην ελεύθερη μετακίνηση των ανθρώπων.
Υπάρχει ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα: όλα αυτά αφορούν μια μελλοντική εμπορική συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές. Οι βουλευτές θα πρέπει και πάλι να εγκρίνουν μια συμφωνία αποχώρησης πριν το Brexit, συμπεριλαμβανομένου και ενός σχεδίου για ένα «δίχτυ ασφαλείας» που θα αποτρέπει ένα σκληρό ιρλανδικό σύνορο.
Ο Στέφεν Κίνοκ, Εργατικός ο οποίος στηρίζει το σχέδιο «Νορβηγικό +», πιστεύει ότι περίπου 200 με 250 βουλευτές των Τόρις, καθώς και 150 από το δικό του κόμμα, θα μπορούσαν να στηρίξουν αυτό που αποκαλεί «Ενιαία Αγορά 2.0», καθιστώντας την τη δημοφιλέστερη επιλογή.
Άλλοι ισχυρίζονται πως είναι υπερβολικά αισιόδοξη εκτίμηση, αλλά αν οι βουλευτές είχαν τη δυνατότητα να ψηφίσουν περισσότερα από ένα σχέδιο, το σχέδιο «Νορβηγία +» θα αποτελούσε τη δεύτερη επιλογή για τους φιλοευρωπαίους που επιθυμούν ένα δεύτερο δημοψήφισμα.
Μια άλλη πιθανότητα θα ήταν να επιχειρήσει η κα Μέι να περισώσει τη συμφωνία της για το Brexit – και να πάρει με το μέρος της κάποιους βουλευτές των Εργατικών – αποδεχόμενη τελικά την παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην τελωνειακή ένωση μακροπρόθεσμα.
Μια μόνιμη τελωνειακή ένωση – η οποία ουσιαστικά θα έβαζε τέλος στην ελπίδα του Ηνωμένου Βασιλείου να συνάψει εμπορικές συμφωνίες ανεξάρτητα από την Ε.Ε. – είναι μια κύριο συστατικό της πολιτικής των Εργατικών για το Brexit.
Αλλά η αναγνώριση ενός τέτοιου σχεδίου θα απογοήτευε τους βουλευτές των Τόρις οι οποίοι θέλουν η Βρετανία να έχει μια ανεξάρτητη εμπορική πολιτική.
Οι Εργατικοί επιμένουν ότι η προτεινόμενη τελωνειακή ένωση πρέπει να δίνει στη Βρετανία «λόγο στις μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες ο οποίος θα αντανακλά την ισχύ και το μέγεθος της οικονομίας μας». Είναι κάτι το οποίο δεν έχει διαπραγματευθεί με τις Βρυξέλλες. Επιπλέον, ο κ. Κόρμπιν δεν θα ήθελε να δώσει την έγκριση του στη συμφωνία της κα Μέι και μπορεί να βρει άλλες δικαιολογίες για να μην στηρίξει τη συμφωνία αποχώρησης, ακόμα και αν ήταν αρκετά τροποποιημένη.
