Του Βασιλείου-Γεωργίου Γρ. Παπαδάκη*
Όλα ξεκίνησαν από την ιστορική «Διακήρυξη Σουμάν». Το 1950, ο Ρομπέρ Σουμάν, ο οποίος τότε ήταν Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, σε ομιλία του στο Παρίσι πρότεινε μια νέα μορφή πολιτικής συνεργασίας στην Ευρώπη, η οποία θα απέτρεπε κάθε ενδεχόμενο πολέμου. Όραμα του ήταν η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οργάνου που θα διαχειριζόταν κεντρικά την παραγωγή άνθρακα και χάλυβα.
Η Συνθήκη για την ίδρυση του οργάνου αυτού, που ήταν η ΕΟΚ{Ευρωπαικές Οικονομικές Κοινότητες] υπεγράφη έναν μόλις χρόνο μετά, από τα 6 ιδρυτικά της κράτη (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Βέλγιο). Η πρόταση του Σουμάν θεωρείται έτσι, η απαρχή της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η 9η Μαίου συνεπώς, καθιερώθηκε το 1985 από τους ηγέτες των τότε Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων,ως «Ημέρα της Ευρώπης» με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αναγνωρίζει και επισήμως τον εορτασμό της το 2008.
Πέραν όμως από την «Διακήρυξη Σουμάν» στις 9 Μαΐου, εορτάστηκαν επίσης και τα 72 χρόνια της Πανευρωπαϊκής Ιδέας την οποίαν πρώτος οραματίστηκε το 1922, ο Αυστριακός διπλωμάτης κόμης Coudenhoven Kalergi, (1894-1972). Ο C.K. ήταν ο πρώτος που γνωστοποίησε την ανάγκη της ενώσεως όλων των ευρωπαϊκών κρατών και προώθησε τη σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης, το 1949. Η ημέρα της 9ης Μαΐου, έτσι, μπορεί και θα έπρεπε να γίνει για κάθε ευρωπαίο πολίτη, ημέρα περισυλλογής και περίσκεψης. Στις φλέβες του C.K., άτομο με υψηλό φρόνημα και ισχυρή βούληση, έρρεε αίμα ελληνικό, όπως αναφέρει ο Κωνσταντίνος Τσάτσος (1899-1987), στο βιβλίο «Ο Σύγχρονος Κόσμος». Την ιστορία της οικογένειας Καλλέργη μπορούμε να παρακολουθήσουμε από τους Βυζαντινούς χρόνους έως σήμερα. Οι Καλλέργηδες κατάγονται από τη λεβεντογέννα Κρήτη.
Η Ευρώπη δημιούργησε έναν πολιτισμό ο οποίος κυριάρχησε και κυριαρχεί στην υφήλιο. Για να ξεπεράσει τη σημερινή κρίση οφείλει, παράλληλα με την τεχνική πρόοδο, ν’ ανανεώσει την πνευματική της κληρονομιά αναζητώντας την όχι στην Ανατολή ούτε στη Δύση, αλλά μέσα στο ίδιο της το λίκνο. Η ταχεία ανάπτυξη των θετικών επιστημών εις βάρος των ανθρωπιστικών προκάλεσε μία τάση προς το άλογο σχεδόν εχθρική προς οτιδήποτε είναι έλλογο. Ένα κομμάτι του ανθρώπου απέκτησε μία μηχανοποιημένη – μαθητοποιημένη μορφή, ενώ η έλλειψη πνευματικών και πολιτιστικών αξιών τον οδήγησε στον υλικό ευδαιμονισμό. Η ασύλληπτη πρόοδος της τεχνολογίας ευνόησε δυστυχώς και την ανάπτυξη της πολεμικής επιστήμης.
Εάν η Ευρώπη δεν γίνει ανταγωνιστική στον οικονομικό και εξοπλιστικό τομέα, ισοδύναμη με τις Η.Π.Α., και Ρωσία, δε θα ολοκληρωθεί η ενότητα της με κίνδυνο να χάσει την εξωστρέφεια, το πολιτιστικό της προβάδισμα και με ενδεχόμενο να επικρατήσουν κατώτεροι πολιτισμοί εκτός ευρωπαϊκού χώρου. Αντιφάρμακο για την αποτροπή μιας τέτοιας εξέλιξης είναι η επιστροφή του ανθρώπου στην καλλιέργεια του πνεύματος, τις ηθικές αρχές, τον αυτοσεβασμό και την ανεξαρτησία του, ώστε να μη γίνει δούλος της ύλης και παίγνιο της πολεμομανίας.
Οι πολίτες των αδύναμων κρατών βαθύτατα ανησυχούν όταν στο διεθνή ορίζοντα βλέπουν να δύουν τα ιδανικά, οι υψηλές επιδιώξεις και να ανατέλλουν τα συμφέροντα, η υστεροβουλία και η απληστία. Η παλαιά υποκρισία ήταν πιο υποφερτή από τον αναθρώσκοντα κυνισμό.
Τέλος, ας μη ξεχνάμε ότι στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι καταλυτικό ρόλο έπαιξαν επίσης κορυφαίες μεταπολεμικές προσωπικότητες, όπως:
Adenauer Konrad (1876-1967), Γερμανός Καγκελάριος, σημαντικός δημιουργός της Ε.Ο.Κ.
De Gasperi (1881-1954), Ιταλός πρωθυπουργός, ισχυρός υποστηρικτής της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Paul-Henri Spaak (1899-1973), Βέλγος υπουργός Εξωτερικών, που έφερε στην Ε.Ο.Κ. Βέλγιο, Ολλανδία και Λουξεμβούργο.
Jean Monnet (1888-1979), Γάλλος διπλωμάτης και οικονομολόγος.
*Επίτιμο μέλος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων (Ε.Ε.Δ.).
