Όπως έγραψα πρόσφατα σε άλλο άρθρο μου για το φαινόμενο της έλλειψης ρευστότητας διεθνώς, η Παγκόσμια Οικονομία είναι υπερχρεωμένη!
Το Παγκόσμιο ΑΕΠ = Global GDP είναι περίπου $80 τρισεκ!
Όμως, το συνολικό Δημόσιο και Ιδιωτικό χρέος υπολογίζεται στα $240 τρισεκ και βάλε! Μιά σχέση 3:1!
Αυτό, όπως έγραψα, είναι αποτέλεσμα της υπερχρέωσης του Δημοσίου τομέα των περισσοτέρων κρατών, αλλά των “animal spirits” και της υπεραισιοδοξίας των ανθρώπων στον ιδιωτικό τομέα – όπως την περιέγραψε ο μέγας οικονομολόγος John Maynard Keynes (σε συνδυασμό με τη συνεχή πολιτική πίεση προς τις Κεντρικές Τράπεζες για παροχή φθηνού χρήματος)!
Βέβαια, ο Κέυνς είχε προτείνει την αύξηση των κρατικών δαπανών σε μιά ειδική περίπτωση όπου οι οικονομίες βρισκόντουσαν σε μιά κατάσταση liquidity trap, όπου σε κάποιο πολύ χαμηλό επίπεδο επιτοκίων (που αντανακλούσε την έλλειψη προοπτικών και προσδοκιών οικονομικής ανάπτυξης), η ζήτηση γιά χρεόγραφα και ομόλογα θα ήταν μηδενική και δεν θα είχε νόημα για τις Κεντρικές Τράπεζες να προσφέρουν και άλλη ρευστότητα, αφού ήδη η ζήτηση γιά ομόλογα και χρεόγραφα θα ήταν περίπου μηδενική!
Και αυτά γιά οικονομίες που ΔΕΝ ήδη ελλειμματικές και καταχρεωμένες!
Δεν πρότεινε αυτή τη λύση ως ‘πασπαρτού’, όπως νομίζουν οι απανταχού Κεϋνσιανοί, που δεν έχουν διαβάσει ούτε το εξώφυλλο των έργων του! (Λες και το πολιτικό σύστημα θα άφηνε μιά τέτοια ευκαιρία μοιράσματος χρήματος, παροχών και πλασματικών εισοδημάτων αναξιοποίητη- όπως και έγινε!!)
Με τόσο όγκο χρέους, τα EBIDTA (η κερδοφορία) που δημιουργούν τα εργοστάσια, τα ακίνητα, τα μηχανήματα, κλπ., ΔΕΝ επαρκούν γιά την εξυπηρέτησή του!
-Και φυσικά, όσο λιγότερα δάνεια (με τους τόκους τους), αποπληρώνονται, τόσο λιγότερα είναι και τα κεφάλαια που θα μπορούσαν να ξαναδιατεθούν στην αγορά!
{Τα δάνεια που δεν αποπληρώνονται, είναι κεφάλαια που ουσιαστικά ‘καταστράφηκαν’ και δεν μπορεί να ‘ανακυκλωθούν’.}
Όπως είχα αναφέρει σε μιά ηλεκτρονική αλληλογραφία στις 25 Μαρτίου 2015, που είχα με τον Steve Hanke, τον περίφημο καθηγητή των Οικονομικών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins στην Βαλτιμόρη (σ´αυτό σπούδασε Ιατρική ο παππούς μου), γιά ένα άρθρο του με θέμα “The Superior Monetary Approach Theory and the Most Recent Hanke-Walters WSJ series on property taxes”, η νομισματική πολιτική δεν μπορεί να ανατρέψει επιπόλαιες και αντιαναπτυξιακές πολιτικές ανάξιων κυβερνήσεων!
Όταν μιά κυβέρνηση ασχολείται μόνο με την αναδιανομή πλούτου, αντί με τη παροχή κινήτρων και διευκολύνσεων και υποδομών γιά τη δημιουργία πλούτου και γιά δημιουργική εργασία, τι να σου κάνει η κακομοίρα η νομισματική πολιτική; Σίγουρα από μόνη της δεν μπορεί να δημιουργήσει πλούτο!
Μπορεί να συμβάλλει στην αίσθηση σταθερότητας και στην καταπολέμηση του πληθωρισμού και τη σταθεροποίηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του νομίσματος, αλλά δεν μπορεί να ανατρέψει αναξιοκρατικές, αντι-αναπτυξιακές, ισοπεδωτικές και κρατικίστικες επιλογές!
Γι’αυτό, παρά τη συνεχή αύξηση της προσφοράς χρήματος από τις Κεντρικές Τράπεζες, οι οικονομίες δεν λένε να πάρουν μπρός!
Είναι σαν να προσπαθούν οι Κεντρικές Τράπεζες να βάλλουν μπρός μιά μηχανή που έχει “στολάρει” περιλούζοντάς την με κουβάδες βενζίνης!
Γι αυτό, παρά το ότι οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν μειώσει τα προεξοφλητικά τους επιτόκια στο 0%, ή και σε αρνητικά επίπεδα … οι εμπορικές τράπεζες δεν προσφέρουν ρευστότητα, γιατί θα πρέπει να δανείσουν σε ήδη υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και νοικοκυριά!
Γιά παράδειγμα, η Τράπεζα Α πρέπει να δανείσει στην επιχείρηση Β (που ήδη είναι υπερχρεωμένη), ώστε αυτή να μπορεί να παρέχει κάποιες πιστωτικές διευκολύνσεις στους Γ πελάτες της που όμως και αυτοί είναι υπερχρεωμένοι, κ.ο.κ.
Γιαυτό δεν κινείται το χρήμα, όσο χαλαρή πολιτική και να ακολουθούν οι Κεντρικές Τράπεζες!
Και αυτά χωρίς να αναφέρουμε τα τεράστια ανοίγματα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης των περισσοτέρων Κρατών! Προβλήματα που αργά ή γρήγορα θα σκάσουν και αυτά {Των ΗΠΑ ίσως ξεπερνά τα $30 τρισεκ.}
Λύσεις υπάρχουν, αλλά αν πρώτα δεν κατανοήσουμε “την φύση και την ουσία” κάθε προβλήματος, όπως προέτρεπε ο Αριστοτέλης, δεν θα βρεθούν οι πιό σωστές.
Σε κάθε περίπτωση, θα πάρουν καιρό γιά να εντοπισθούν, να γίνουν αποδεκτές και να εφαρμοστούν!
Γιατί, και όπως δίδασκε ο Πλάτωνας στους Νόμους, “αλγεινόν το άριστον”, δηλαδή οι καλύτερες και πιο αποτελεσματικές λύσεις είναι πολύ επίπονες!
ΠΕΤΡΟΣ Γ. ΔΟΥΚΑΣ
Chairman of the Board Capital Partners SA – INVESTMENT BANKING ADVISORS
