Του Αντώνη Βενέτη
Εν όψει της ημέρας της ελληνικής γλώσσας, ανεύρον εις αθηναϊκάς εφημερίδας του 19ου αιώνα «ειδήσεις» αναφερόμενες εις την κυριαρχία της ελληνικής γλώσσας εις τα Βαλκάνια και την Μικρά Ασία, αλλά και εις την διάδοση αυτής εις την μακρινή Κούβα!
Τις παραθέτω:
ΑΛΗΘΕΙΑ, 23.5.1870 … εν τη Αμερική, εις νήσον μάλιστα του Μεξικανικού πελάγους, εις την Κούβαν, τιμάται και καλλιεργείται η ωραία γλώσσα των Ελλήνων, ήτις κατά την γνώμην των σοφών έσεται ποτε έτι ωραιοτέρα της αρχαίας. Επίσημός τις ο κύριος Η.Α. Lecerff, έγραψεν εσχάτως εκ Μαντόζας της Κούβας επιστολήν εις τον αυτόθι διαμένοντα πρόξενον Παλαιστίνης κ. Θεοδ. Ξένον… να ευαρεστηθή να πέμψη αυτώ εις Κούβαν γραμματικήν τινά της νέας ελλην. Γλώσσης και βιβλιάρια, δυνάμενα να χρησιμεύσωσιν εις γύμνασιν αυτής. […]
ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ, 7.5.1899 Εν εγκρίτω Γερμανικώ φύλλω, ο διακεκριμένος και φίλος του ελληνισμού συγγραφεύς Εδουάρδος Έγγελ, εδημοσίευσε τας εντυπώσεις αυτού εκ του τελευταίου εις την Ελλάδα ταξειδίου του […] είναι εκπληκτικόν το πόσον μακράν εξικνείται η διάδοσις της ελληνικής γλώσσης και του ελληνικού πολιτισμού. Ο πλέων διά του Δουνάβεως προς τον Εύξεινον Πόντον, πολύ πριν φθάσει το τέρμα, εν αυτή τη Ρουμανία και αλλαχού, ακούει ελληνικούς φθόγγους πλήττοντας την ακοήν του. Και δεν είναι πάντες οι ελληνιστί λαλούντες Έλληνες. […] Εν Κωνσταντινουπόλει και εν πάση τη Μικρασιατική ακτή ουδείς ομιλών την ελληνικήν γλώσσαν και αγνοών έστω την Τουρκικήν θα απαντήση εμπόδια εν τω καθημερινώ βίω, παρατηρώ ότι αυτή η Σμύρνη θα εξακολούθει ακμάζουσα ως ελληνική μητρόπολις…
