Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να κάνουν χρήση της πλήρους ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις με στόχο τη στήριξη της οικονομίας στο πλαίσιο της έξαρσης της νόσου COVID-19. Μαζί με πολλά άλλα μέτρα στήριξης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο των υφιστάμενων κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, το προσωρινό πλαίσιο επιτρέπει στα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι παραμένει διαθέσιμη επαρκής ρευστότητα για τις επιχειρήσεις όλων των ειδών και να διατηρήσουν τη συνέχιση της οικονομικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της έξαρσης της COVID-19 και μετά από αυτήν.
Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος, Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε: «Οι οικονομικές επιπτώσεις της έξαρσης της νόσου COVID-19 είναι σημαντικές. Πρέπει να δράσουμε γρήγορα για να διαχειριστούμε τις επιπτώσεις στο μέτρο του δυνατού. Και πρέπει να δράσουμε συντονισμένα. Αυτό το νέο προσωρινό πλαίσιο επιτρέπει στα κράτη μέλη να κάνουν χρήση της πλήρους ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις με στόχο τη στήριξη της οικονομίας σε αυτή τη δύσκολη περίοδο.»
Με βάση το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το προσωρινό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων που αποσκοπεί στη στήριξη της οικονομίας στο πλαίσιο της έξαρσης της νόσου COVID-19 αναγνωρίζει ότι ολόκληρη η οικονομία της ΕΕ αντιμετωπίζει σοβαρή διαταραχή. Για την αντιμετώπιση αυτής της διαταραχής, το προσωρινό πλαίσιο προβλέπει πέντε είδη ενισχύσεων:
i) άμεσες επιχορηγήσεις, επιλεκτικά φορολογικά πλεονεκτήματα και προκαταβολές: τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να θεσπίσουν μηχανισμούς για τη χορήγηση έως και 800 000 ευρώ σε μια επιχείρηση για την κάλυψη των επειγουσών αναγκών ρευστότητας·
ii) κρατικές εγγυήσεις για τραπεζικά δάνεια επιχειρήσεων: τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν κρατικές εγγυήσεις ώστε να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες εξακολουθούν να δίνουν δάνεια στους πελάτες που τα χρειάζονται·
iii) επιδοτούμενα δημόσια δάνεια σε επιχειρήσεις: τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να χορηγούν στις εταιρείες δάνεια με ευνοϊκά επιτόκια. Τα δάνεια αυτά μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσα κεφάλαια κίνησης και επενδυτικές ανάγκες·
iv) διασφαλίσεις για τις τράπεζες που διοχετεύουν τις κρατικές ενισχύσεις στην πραγματική οικονομία: ορισμένα κράτη μέλη σχεδιάζουν να αξιοποιήσουν τις υφιστάμενες δανειοδοτικές ικανότητες των τραπεζών και να τις χρησιμοποιήσουν ως μέσο στήριξης των επιχειρήσεων, ιδίως για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Το πλαίσιο καθιστά σαφές ότι οι εν λόγω ενισχύσεις θεωρούνται άμεσες ενισχύσεις στους πελάτες των τραπεζών και όχι στις ίδιες τις τράπεζες, και παρέχει οδηγίες σχετικά με τον τρόπο διασφάλισης της ελάχιστης δυνατής στρέβλωσης του ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών·
v) βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων: το πλαίσιο προβλέπει πρόσθετη ευελιξία ως προς τον τρόπο με τον οποίο αποδεικνύεται ότι ορισμένες χώρες παρουσιάζουν μη εμπορεύσιμους κινδύνους, επιτρέποντας έτσι στα κράτη μέλη να παρέχουν, εφόσον απαιτείται, βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων.
Δεδομένου του περιορισμένου μεγέθους του προϋπολογισμού της ΕΕ, η κύρια απόκριση θα προέλθει από τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών. Το προσωρινό πλαίσιο θα συμβάλει ώστε να επικεντρωθεί η στήριξη στην οικονομία, περιορίζοντας ταυτόχρονα τις αρνητικές επιπτώσεις στους ίσους όρους ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.
Ως εκ τούτου, το προσωρινό πλαίσιο περιλαμβάνει ορισμένες διασφαλίσεις. Για παράδειγμα, συνδέει τα επιδοτούμενα δάνεια ή τις εγγυήσεις προς τις επιχειρήσεις με το μέγεθος της οικονομικής τους δραστηριότητας, με αναφορά στο μισθολογικό κόστος, στον κύκλο εργασιών ή στις ανάγκες ρευστότητάς τους, καθώς και στη χρήση της δημόσιας στήριξης για κεφάλαια κίνησης ή επενδυτικά κεφάλαια. Οι ενισχύσεις θα πρέπει επομένως να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν την επιβράδυνση της οικονομίας και να προετοιμάσουν μια βιώσιμη ανάκαμψη.
Το προσωρινό πλαίσιο συμπληρώνει τις πολλές άλλες δυνατότητες που έχουν ήδη στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη για τον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της έξαρσης της νόσου COVID-19, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Στις 13 Μαρτίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τη συντονισμένη οικονομική αντίδραση στην έξαρση της νόσου COVID-19, στην οποία περιγράφονται οι εν λόγω δυνατότητες. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη μπορούν να προβούν σε αλλαγές γενικής εφαρμογής υπέρ των επιχειρήσεων (π.χ. αναβολή φόρων ή επιδότηση της μερικής απασχόλησης σε όλους τους τομείς), οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Μπορούν επίσης να χορηγούν αποζημίωση σε επιχειρήσεις για ζημίες που προκλήθηκαν άμεσα λόγω της έξαρσης της νόσου COVID-19. Οι δυνατότητες αυτές μπορούν να αξιοποιηθούν για να στηριχθούν τομείς που έχουν πληγεί ιδιαίτερα, όπως οι μεταφορές, ο τουρισμός, ο ξενοδοχειακός τομέας και το λιανικό εμπόριο.
Το πλαίσιο θα εφαρμοστεί έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2020. Για να διασφαλιστεί η ασφάλεια δικαίου, η Επιτροπή θα αξιολογήσει πριν από την εν λόγω ημερομηνία εάν το πλαίσιο θα πρέπει να παραταθεί.
Ιστορικό
Οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις επιτρέπουν στα κράτη μέλη να αναλάβουν ταχεία και αποτελεσματική δράση για τη στήριξη των πολιτών και των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ, που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες λόγω της έξαρσης της COVID-19.
Το προσωρινό πλαίσιο που εγκρίθηκε σήμερα συμπληρώνει τις πολλές δυνατότητες των κρατών μελών να σχεδιάζουν τη λήψη μέτρων σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, όπως ορίζεται στην ανακοίνωση σχετικά με τη συντονισμένη οικονομική αντίδραση στην έξαρση της νόσου COVID-19, της 13ης Μαρτίου 2020. Ειδικότερα, μπορούν να εγκρίνουν μέτρα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων, όπως εθνικά κονδύλια που χορηγούνται σε υπηρεσίες υγείας ή άλλες δημόσιες υπηρεσίες για την αντιμετώπιση της νόσου Covid-19. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να ενεργήσουν άμεσα μέσω μέτρων δημόσιας στήριξης διαθέσιμων προς όλες τις επιχειρήσεις, όπως επιδοτήσεις μισθών, αναστολή των πληρωμών των φόρων εταιρειών και των φόρων προστιθέμενης αξίας ή των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Επιπλέον, τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγήσουν χρηματοδοτική στήριξη απευθείας στους καταναλωτές για υπηρεσίες που ακυρώνονται ή εισιτήρια που δεν επιστρέφονται από τους αντίστοιχους φορείς εκμετάλλευσης.
Επίσης, οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις επιτρέπουν στα κράτη μέλη να βοηθούν τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν ελλείψεις ρευστότητας και τις επιχειρήσεις που χρειάζονται επείγουσα ενίσχυση διάσωσης. Το άρθρο 107 παράγραφος 2 στοιχείο β) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να αποζημιώνουν εταιρείες για τις ζημίες που προκαλούνται άμεσα από έκτακτα γεγονότα, όπως αυτές που προκαλούνται από την έξαρση της νόσου COVID-19, μεταξύ άλλων με μέτρα σε τομείς όπως η αεροπορία και ο τουρισμός.
Η Επιτροπή είχε εγκρίνει προσωρινό πλαίσιο το 2008 για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
