Του Ηλία Καραβόλια
Η θεωρία πίσω από κάθε επιστήμη μας καθοδηγεί κάθε στιγμή και μας δείχνει το φόντο, τον καμβά πάνω στον οποίο ρέει η πραγματικότητα.
Στην οικονομική επιστήμη λοιπόν αυτή η μεγάλη εικόνα καλείται μακροοικονομία. Και η συσχέτιση της με την μικροοικονομία, τον πραγματικό καθημερινό κόσμο δηλαδή, αποτελεί το μείζον ζητούμενο της ακαδημαϊκής κοινότητας καθώς και των φορέων άσκησης οικονομικής πολιτικής.
Για τους κοινούς θνητούς οικονομολόγους, θεωρήματα κάποιων μη διάσημων του χώρου (Rotemberg, Beveridge, Ramsey, Weil, κ.α) δεν σημαίνουν και πολλά πράγματα. Είναι όμως οι μικρές κουκκίδες της θεμελίωσης αξιωμάτων που δεν γνωρίζει το ευρύ κοινό αλλά μερικοί συγγραφείς δεν ξεχνούν ποτέ, ειδικά όταν πρόκειται να τιμήσουν την επιστήμη τους με ένα κοπιώδες και σπουδαίο έργο.
Διότι τέτοιο έργο είναι, και τέτοιες κουκκίδες της μακροοικονομικής ανάλυσης περιλαμβάνει, το Dynamic Macroeconomics (MIT Press) που έγραψε ο καθηγητής και πρώην υπουργός Γιώργος Αλογοσκούφης.
Το βιβλίο αυτό τιμά στην κυριολεξία την μακροοικονομική θεωρία και εμβαθύνει τα μέγιστα στην δυναμική ανάλυση και στην εναλλακτική μοντελοποίηση των σύγχρονων μακροοικονομικών δεδομένων.
Από τις πρώτες σελίδες του ογκώδους αλλά ουσιώδους αυτού τόμου (800 σελίδες) ο αναγνώστης κατανοεί το βάθος και το εύρος της ανάλυσης κάθε φαινομένου, κάθε μεγέθους και κάθε «συστημικής ή μη» δυναμικής πίσω από διαγράμματα, μοντέλα, εξισώσεις.
Το έργο εκδόθηκε το 2019, πριν δηλαδή το τεκτονικό γεγονός της πανδημίας, αλλά περιλαμβάνει όλα εκείνα τα ισχυρά ιστορικά σημαίνοντα της μακροοικονομίας που αφορούν τους σχεδιαστές οικονομικής πολιτικής, τους θεωρητικούς των ακαδημαϊκών σχολών και φυσικά τους θεματοφύλακες της παγκόσμιας νομισματικής τάξης.
Το ταξίδι – μέσα στο χρόνο και την ιστορία της μακροοκονομικής – που κάνει ο καθηγητής Αλογοσκούφης είναι κυριολεκτικά μέθοδος πρόσβαση για το παρόν και το μέλλον της μακροοικονομίας.
Αφορά φυσικά πρωτίστως τα θεμελιώδη στοιχεία που συγκροτούν το αναγκαίο πλαίσιο για βέλτιστη οικονομική πολιτική σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Η δε χρηματοοικονομική και μαθηματική αρχιτεκτονική πίσω από θεωρήματα και αξιώματα, που παραθέτει ο πρώην υπουργός, βοηθούν τον μυημένο αναγνώστη να μορφοποιήσει την θεωρητική ανάλυση και τα πορίσματα της.
Υπάρχουν κεφάλαια του βιβλίου ( πχ «The Representative Household Model of Optimal Growth» «Overlapping Generations Models», κ.α)
στα οποία επιστρατεύεται η σύγχρονη «συμπεριφορική μακροοικονομική» και μάλιστα σε τέτοιο επίπεδο με αυτό των αντίστοιχων ακαδημαϊκών έργων του κλάδου.
Το να διαβάζει ένας οικονομολόγος πχ. για τις «Dynamic Simulations of a Calibrated Blanchard-Weil Model» είναι ισχυρό ερέθισμα για μελέτη, εμβάθυνση, προοπτική έρευνας. Και αυτό το ερέθισμα νιώθει ο αναγνώστης σε κάθε σχεδόν κεφάλαιο, γνωστής ( ή όχι τόσο ) θεωρητικής θεματικής ύλης.
Ο καθηγητής Αλογοσκούφης, έχοντας διατελέσει υπουργός σε μια ευαίσθητη περίοδο της ελληνικής οικονομίας, με αυτό το έργο και συγκριτικά με άλλα εκδοθέντα βιβλία του, δεν αποκόβεται από τα θεμέλια και την θεωρητική υποδομή του επιστημονικού του αντικειμένου : παραθέτει με εξαντλητικό αναλυτικό τρόπο και με καθοδηγητική μέθοδο τα δυναμικά στοιχεία της νέας μακροοικονομικής( σημ : περίπου 100 σελίδες είναι τα συναρπαστικά μαθηματικά παραρτήματα του βιβλίου)
Στα ισοκατανεμημένα κεφάλαια στον ογκωδέστατο θεωρητικό χώρο της καλαίσθητης έκδοσης του MIT Press, ξεχωρίζει κανείς τα θεωρητικά θεμέλια πίσω από το σύγχρονο τεχνολογικό καπιταλισμό ( πχ «Externalities, Human Capital, and Technical Progress» «Τhe Macroeconomic Implications of Financial Frictions» κ.α )
Ο συγγραφέας καλύπτει, με το εύρος της θεωρητικής τεκμηρίωσης φαινομένων και μοντέλων, την αχανή επικράτεια στην οποία απλώνονται οι συσχετίσεις του μακρόκοσμου με τον οικονομικό μας μικρόκοσμο.
Η επίσκεψη στα δυναμικά στοιχεία της μακροοικονομικής είναι απολαυστική για όσους γοητεύονται να ψάχνουν όχι απλώς την μαθηματικοποιημένη εκδοχή των δημοσιονομικών και νομισματικών μοντέλων αλλά την σύγχρονη αλγοριθμική μηχανική μεταξύ αγορών και οικονομιών, αυτή δηλαδή την σχέση της (συνεχούς πλέον ) χρηματοπιστωτικής ανισορροπίας και των συνεπειών της στις κοινωνίες.
Το βιβλίο αυτό συστήνεται ανεπιφύλακτα σε φοιτητές, ερευνητές, διδάσκοντες στο συγκεκριμένο επιστημονικό αντικείμενο αλλά κυρίως συστήνεται ως απαραίτητη εργαλειοθήκη για όσους, στον σύγχρονο ολιγοπωλιακό καπιταλισμό, χαράσσουν οικονομική πολιτική για τις μάζες ή λαμβάνουν οικονομικές αποφάσεις και αναλύουν ρίσκα και μοτίβα οικονομικής συμπεριφοράς κρατών, επιχειρήσεων και ολόκληρων κλάδων….
