Η μεταφυσική του κεφαλαίου σήμερα… Του Ηλία Καραβόλια

441

Του Ηλία Καραβόλια

Το σύστημα αντέχει και μετατοπίζει τα όρια του μέσα από την «απώθηση στο άπειρο» του χρήματος – χρέους (perpetual bonds)

Η νοερή αυτή εκδοχή εκτροχιασμού του χρήματος( δις και τρις) στο άπειρο συντελείται σε μια μελλοντική «διαστημική» διάσταση, σε μια εξωπλανητική τροχιά.

Αυτό το εκτός στρατόσφαιρας δορυφορικό στοιχείο του κεφαλαίου επηρεάζει την παρούσα συγχρονικότητα και απορρυθμίζει τις τιμές ισορροπίας του συστήματος

( εργασία, μισθός, κέρδος, τόκος, υπεραξία)

Στην τρέχουσα όμως ιστορική συγκυρία το χρήμα ως κεφάλαιο φαίνεται ότι προσεγγίζει ένα όριο αντοχής, αλλά και επέκτασης ταυτόχρονα, με μια «μηχανική διεξόδου» χωροχρονικής φύσεως : το κεφάλαιο γίνεται «άληκτο» και το χρήμα ως χρέος παροντικοποιείται.

Ο απειροστικός λογισμός ( και η δυνητικότητα ως αποτέλεσμα της τιτλοποίησης χρεών) του κεφαλαίου εγκλωβίζει το μέλλον.

Και τα τεχνο-πειράματα με τα φαντασιακά νομίσματα των cryptoeconomics, θα δίνουν και θα παίρνουν, αφού η εξόρυξη δεν φαίνεται να έχει λειτουργικές συντεταγμένες βάθους και έκτασης στα δίκτυα, δηλαδή σε δυνητικές επικράτειες αναπαραγωγής του χρήματος.

Τα ψηφιακά νομίσματα αποτελούν προς το παρόν το φουτουριστικό αλλόκοτο της καπιταλιστικής χρηματικής σκηνής.

Πλέον, το σημαίνον δεν είναι η ποσότητα χρήματος που καταβάλλεται για την αγορά χρέους, ούτε και η εμπρόθεσμη και ενήμερη πληρωμή του τόκου.

Η βαρύτητα βρίσκεται στο ότι ο διηνεκής χαρακτήρας του, το a priori δανεισθέν κεφάλαιο, το μηδέποτε ώριμο κεφαλαιο, γίνεται εργαλείο διαπραγμάτευσης των σχέσεων του κεφαλαίου με την εργασία και τα υποκείμενα.

Ο διηνεκής και άληκτος χρόνος ζωής του κεφαλαίου είναι η υπερεικονική του πραγματικότητα, η στιγμή της έκστασης της επικοινωνίας του, η κορύφωση στην διαμεσολαβητική του λειτουργία ως μέσο καπιταλιστικής οργάνωσης των κοινωνικών σχέσεων.

Είναι ένας νοήμων και ευφυής τρόπος κεντρικού σχεδιασμού μέσα στο οικονομικό κύκλωμα αλλά και στην αχανή επικράτεια του ψηφιακού μετασχηματισμού των αγορών.

Για το δε υποκείμενο αυτό είναι μια υπέρβαση της ενοχικής κατάστασης του «χρεωμένου ανθρώπου» την οποία μας περιέγραψε ο Lazzarato.

Με το perpetual bond πολλές ζωές θα γίνονται «διηνεκείς».

Το αντίκρυσμα των ομολόγων δεν θα προσδιορίζεται τόσο πολύ από την κατ’ εξοχήν οικονομική σφαίρα, αλλά από τον ενεχυριασμένο μόχθο : τις ίδιες τις επιδόσεις και τις επιλογές των «συνδεδεμένων» σε αυτά τα ομόλογα οικονομικών υποκειμένων.

Στο ομόλογο ως χρεόγραφο, το αναπαριστώμενο κοινωνικό σκηνικό θα αντικατοπτρίζεται στο μέρος του τοκοφόρου κεφαλαίου (πχ GDP linked bonds- συνδεόμενα με το ΑΕΠ)

Ο βίος έτσι γίνεται δυνητικός, αναπαράσταση και παροντοποίηση ταυτόχρονα. Το υποκείμενο καθίσταται flaneur (περιπλανώμενος) του καπιταλιστικού πραγματικού : το πρωί στην σφαίρα της παραγωγής, στο σπίτι στην σφαίρα αναπαραγωγής, στο mall στην σφαίρα της κυκλοφορίας.

Όσο εργάζεται και πληρώνει με συνέπεια τους λογαριασμούς ως πολίτης, τόσο αντιλαμβάνεται ότι είναι και κάτι πιο βαθύ και ισχυρό ίσως, που πρέπει τελικά να ξεπληρώσει.

Ωστόσο, η διεύθυνση του καπιταλιστικού συστήματος αναθέτει πλέον αναβαθμισμένο ρόλο στην χρέωση ως βασική μήτρα αναπαραγωγής του κεφαλαίου.

Επανέρχεται δυναμικά το στάσιμο τοκοφόρο κεφάλαιο, οι ραντιέρηδες και ο πληθωρισμός κερδών/ τόκων, που φυσικά προκαλεί υπερσυσσώρευση.

Το σύστημα – και όχι μόνο η παραγωγή – συγχρονίζεται με την αύξηση αυτή του ποσοστού τόκου, και βρίσκει στον ευφυή χρηματομηχανισμό των ομολόγων ένα σχετικά ασφαλή και ορθολογικό τρόπο αναπαραγωγής του κεφαλαίου…