Του Λαυρέντιου Γ.Δελασσούδα*
Πριν λίγο καιρό (8 Μαΐου 2024) με αφορμή το ταξίδι τής Ολυμπιακής Φλόγας από την Ελλάδα στη Γαλλία με το ιστορικό γαλλικό ιστιοφόρο Belem, το οποίο ναυπηγήθηκε την ίδια χρονιά με την τέλεση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του Φιλολογικού Συλλόγου ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ επετειακό σημείωμα του γράφοντος υπό τον τίτλο ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ. Εκεί μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται και τα εξής. «Η Διεθνής Ολυμπιακή Ακαδημία σημειώνει διακηρυκτικά ότι : ’’Το Ολυμπιακό Πνεύμα συνδέεται με τις αξίες και τα ιδεώδη τού Ολυμπισμού. Η πνευματική διάσταση των Αγώνων τονίστηκε εξ αρχής από τον ίδιο τον Pierre de Coubertin και πάνω σ’ αυτή βασίστηκαν οι Ολυμπιακές αξίες, που αποτελούν το θεμέλιο λίθο της αθλητικής και Ολυμπιακής Παιδείας. Η συμβολή αυτών των αξιών στην εκπαίδευση και την κοινωνία κρίνεται θεμελιώδης από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, τη Διεθνή Ολυμπιακή Ακαδημία και τους διεθνείς φορεί Ολυμπιακής Παιδείας σε όλο τον κόσμο».
Στη συνέχεια επιχειρώντας να δώσουμε απάντηση στο ερώτημα για το ποιες είναι οι αξίες αυτές αναφερθήκαμε «σε μία ερμηνευτική προσέγγιση του ύμνου των Ολυμπιακών Αγώνων, τον οποίο έγραψε ο Κωστής Παλαμάς το 1895 εν όψει τής σύγχρονης αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 1896 και πρωτοπαρουσιάστηκε από τον συνθέτη Σπύρο Σαμάρα στην Κεντρική Αίθουσα του Φ. Σ. ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ». Ο «Ολυμπιακός ύμνος» τού Κ. Παλαμά είναι μια επίκληση στο πνεύμα του αρχαίου ολυμπισμού, όπως μας έχει παραδοθεί από τη γραμματεία, αλλά και όπως έχει καταγραφεί στη συνείδηση του σύγχρονου κόσμου («ωραίο», «μεγάλο», «αληθινό»), προκειμένου να φωτίσει και να κυριαρχήσει στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στην πραγματικότητα ο ποιητής εύχεται τα ιδεώδη των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων (ευγενής άμιλλα, ανιδιοτελής συμμετοχή των αθλητών, συναδέλφωση των λαών, ολυμπιακή εκεχειρία κ.ά.) να γίνουν σεβαστά και στη σύγχρονη εποχή. Ιδιαίτερα τονίζει την παγκόσμια αποδοχή και τον πάνδημο σεβασμό που γνωρίζει το αρχαίο ολυμπιακό πνεύμα. Η τέλεση των Αγώνων αποτελεί αφορμή για να αποτίσουν όλοι οι άνθρωπο φόρο τιμής στο σπάνιο συνδυασμό δυναμισμού και αγνότητας (πρβ. «λευκοπόρφυρος ναός»), που χαρακτήριζε το αρχαίο ολυμπιακό ιδεώδες.
Το όλο σημείωμα έκλεινε με περιγραφή των μηνυμάτων που εκπέμπουν οι Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί αγώνες αφού προηγουμένως γινόταν ειδική επισήμανση για το κατά πόσον βλέπουμε γύρω μας εφαρμογή δομικών στοιχείων των Ολυμπιακών Αγώνων και ειδικά αυτό της κατάπαυσης των εχθροπραξιών μεταξύ των λαών.
Από τότε έχουν περάσει σχεδόν δύο μήνες και προχθές ενώ παρακολουθούσα την τελετή έναρξης της 33ης Ολυμπιάδας με προοπτική την επισήμανση των σύγχρονων κοινωνικών μηνυμάτων που εκπέμπουν κάθε φορά οι Ολυμπιάδες [κάτι το οποίο πράττω συστηματικά με σχετική αρθρογραφία -μετά την διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων στη χώρα μας πριν 20 χρόνια- αναφερόμενος κυρίως σε ό,τι αφορά στα Πρόσωπα με Αναπηρία (ΑμεΑ), δηλαδή στην αντιμετώπιση της “ανισότητας της ισότητας” μέσω της αξιακής αρχής τής “Αναλογικής Συμπληρωματικότητας” που οδηγεί στο γκρέμισμα του κοινωνικού τείχους τής διάκρισης και της διαφοράς ] άλλαξα προσανατολισμό.
Η αιτία ήταν και πάλι η Ολυμπιακή Φλόγα. Παρωθούμενος λοιπόν από το Φως που εκπέμπει από εκεί ψηλά που ανέβηκε σαν ήλιος για να στέλνει τα μηνύματά της από τις κεραίες τού Πύργου τού Άιφελ θεωρώ αναγκαίο αντί να αναφερθώ συνολικά στο τελετουργικό τής έναρξης, καθόσον μάλιστα ουδεμίαν εξουσίαν έχω, να γνωστοποιήσω ένα συγκεκριμένο γεγονός για το οποίο “νομιμοποιούμαι” όπως εκτιμώ “να ομιλώ” [θα δείτε το γιατί στο τέλος ].
Πρόκειται για την ιστορία και το μέσον μεταφοράς τής Ολυμπιακής Φλόγας. Βέβαια η αφορμή ή αν θέλετε η έμπνευση προήλθε από την προ ημερών επίσκεψή μου σε μια έκθεση που φιλοξενείται στο σπίτι που γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα 7 χρόνια της ζωής του ο εθνικός ποιητής μας Κ. Παλαμάς με τους στίχους του οποίου, όπως έχει καθιερωθεί, έγινε η έναρξη της 33ης σύγχρονης Ολυμπιάδας.
Αναφερομαι στην έκθεση της Ολυμπιακής Λαμπαδηδρομίας υπό τον τίτλο “Η Φλόγα του ωραίου του μεγάλου και τ’ αληθινού, στην Πάτρα, του Κωστή του Παλαμά της Κούλας Πράτσικα”, την οποία διοργάνωσε η Δημοτική Παράταξη των Πατρών “σπιράλ” και φιλοξενεί η Στέγη Γραμμάτων Κωστής Παλαμάς προσφέροντας έτσι την ευκαιρία επίσκεψης και των μόνιμων εκθεμάτων της Στέγης, μη παραλείποντας να συγκρατήσουν και την ιστορία τής διέλευσης της Φλόγας από την πόλη των Πατρών.
Ξεφυλλίζοντας το νοητό σπιράλ τής Έκθεσης βλέπουμε περιγραφές και εκθέματα με δάδες και πλήθος κειμηλίων και ενθυμημάτων για τις παρακάτω θεματικές ενότητες, το σύνολο των οποίων αφενός μεν καταδεικνύει τόσο την σημασία όσο και την πρωτοτυπία της και αφετέρου παρωθεί τον επισκέπτη να συγχαρεί εμπνευστές και συντελεστές.
1. Ολυμπιακή Φλόγα: Ιερό σύμβολο Ιδεωδών και Αξιών
2. Οι απαρχές της σύγχρονης λαμπαδηδρομίας
3. Η τελετή της Αφής
4. Το ταξίδι της Ιερής Φλόγας (οι δάδες χειμερινών, θερινών και Παραολυμπιακών Αγώνων)
5. Το πέταλο από τον βωμό των Ολυμπιακών αγώνων του Λονδίνου 2012
6. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας
7. Πρώτη λαμπαδηδρομία: Αρχ. Ολυμπία – Βερολίνο (1936) & η πρώτη Πρωθιέρεια Κούλα Πράτσικα
8. Ο Ολυμπιακός Ύμνος Παλαμάς – Σαμάρας
9. Ενθυμήματα
Σημειώνεται ότι ήδη από χθες (27.7.24) η έκθεση εμπλουτίστηκε με την προσωπική συλλογή τού Ομότιμου Καθηγητού Χημείας Περιβάλλοντος και Ωκεανογραφίας τού ΕΚΠΑ και Επικεφαλής τής Έδρας και του Δικτύου UNESCO για την Διαχείριση & Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη στη Μεσόγειο κ. Μιχάλη Σκούλλου, η οποία περιλαμβάνει το σπάνιο πορτραίτο του Σπύρου Λούη από τον ζωγράφο Νικολάο Φερεκύδη, αυθεντικά ολυμπιακά μετάλλια (πρώτη Ολυμπιάδα 1896 και Μέσο- Ολυμπιάδα 1906), σπάνια μετάλλια (Βερολίνο 1936), αναμνηστικά νομίσματα (Μόσχα 1980, Αθήνα 2004), “Ειδική διάταξη τρισδιάστατης παρουσίασης φωτογραφιών από Αρχαία Ολυμπία” κ.ά.
Κλείνω την σύντομη αυτή ξενάγηση σημειώνοντας ότι το ‘’νομιμοποιητικό’’ για τον γράφοντα στοιχείο σύνταξης του παρόντος σημειώματος αποτελεί η παρακάτω εικόνα από τη συμμετοχή του στην μεταφορά τής Ολυμπιακής Φλόγας στην Μελβούρνη όταν ήταν μαθητής τού Α΄ Γυμνασίου Αρρένων Πατρών.
*Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ
 με αφορμή το ταξίδι τής Ολυμπιακής Φλόγας από την Ελλάδα στη Γαλλία με το ιστορικό γαλλικό ιστιοφόρο Belem){kind=link}