Του Κωνσταντίνου Γρίβα*
Κομβικό στοιχείο της ελληνικής προσπάθειας για την αναχαίτιση της ολοκληρωτικής επίθεσης που διεξάγει η Τουρκία εναντίον της χώρας μας είναι η απόλυτη ταύτιση με τη Δύση. Κατά την αντίληψη του ελληνικού συστήματος εξουσίας, η μετατροπή της Ελλάδας στο ακρότατο όριο της δυτικής γεωπολιτικής αρχιτεκτονικής, εν παραλλήλω με τις συνεχείς «απειθαρχίες» της Τουρκίας, θα οδηγήσουν, αργά ή γρήγορα, τη Δύση στο να στηρίξει ενεργά την Ελλάδα. Όμως, οι απόψεις αυτές δεν αντιλαμβάνονται τις ποιοτικές μεταλλάξεις που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια στην γεωπολιτική ταυτότητα των δύο χωρών, στην αμερικανική γεωστρατηγική, αλλά και στο διεθνές σύστημα εν συνόλω.
Συγκεκριμένα, η Τουρκία όντως απομακρύνεται από τη Δύση και διεκδικεί ρόλο και θέση ευρασιατικής δύναμης.
Όμως, μια αυτόνομη Τουρκία αποτελεί ταυτοχρόνως και δυνάμει πολύτιμο συνεργάτη των Ηνωμένων Πολιτειών. Συγκεκριμένα, αξιοποιώντας τις στενές της σχέσεις με τις τουρκόφωνες- τουρκογενείς πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, αλλά και με μουσουλμανικές χώρες της ευρασιατικής περιφέρειας, όπως είναι το Πακιστάν, η Ινδονησία ή η Μαλαισία, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό μέρος του γεωπολιτικού τείχους που θέλουν να χτίσουν οι ΗΠΑ γύρω από την Κίνα, αλλά και τη Ρωσία. Για παράδειγμα, μπορεί να λειτουργήσει ως αντίβαρο της Κίνας και να συγκρατήσει το Πακιστάν από το να μεταβληθεί σε οργανικό κομμάτι της κινεζικής γεωπολιτικής αρχιτεκτονικής. Και φυσικά, για να λειτουργήσει με αυτόν τον τρόπο θα πρέπει να διατηρεί και οργανικούς δεσμούς με τη Δύση, έστω και χαλαρούς. Αλλιώς κινδυνεύει να ενσωματωθεί και αυτή στο κοινοφανές γεωπολιτικό σχήμα της ευρασιατικής «Multi Power» που βρίσκεται σήμερα υπό διαμόρφωση. Δηλαδή, σε μια χαλαρή μεν, αλλά λειτουργική συσπείρωση πολλών ευρασιατικών κρατών, με πυρήνα το σύστημα Κίνας- Ρωσίας.
Και για να μη συμβεί κάτι τέτοιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να κρατήσουν κάποιους ουσιαστικούς δεσμούς με την Τουρκία. Για αυτό και δεν θέλουν να την πιέσουν.
Για παράδειγμα, πολλές φορές αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα να καταστρέψουν την τουρκική οικονομία. Όμως, αν κάνουν κάτι τέτοιο απλά θα δώσουν την ευκαιρία στην Κίνα να χρησιμοποιήσει την τεράστια οικονομική της ισχύ ώστε να ελέγξει την τουρκική οικονομία και να ρυμουλκήσει την Τουρκία στο στρατόπεδό της. Κάτι που ήδη συμβαίνει εν μέρει, μιας και η τουρκική λίρα στηρίζεται πρωτίστως από την Κίνα. Άλλωστε, κάτι παρόμοιο έγινε και στο Ιράν.
Άρα, η αμερικανική εξωτερική πολιτική ναι μεν κάνει μια μεγάλη γεωπολιτική επένδυση στην Ελλάδα, την οποία και εντοιχίζει έτι περεταίρω στο δυτικό γεωπολιτικό οικοδόμημα, από την άλλη όμως σε καμία περίπτωση δεν θα ασκήσει «υποβάλλουσες» πιέσεις σε μια Τουρκία η οποία είναι κρίσιμη για το νέο μεγάλο παιχνίδι που παίζεται στην ευρασιατική σκακιέρα.
*αναπληρωτής καθηγητής Γεωπολιτικής και Σύγχρονων Οπλικών Τεχνολογιών στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, καθηγητής στο Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών
