Όσοι αφελώς νομίζουν ότι η Τουρκία αποτελεί σταθερό καθεστώς και κανονική χώρα, πλανώνται πλάνην οικτράν….
Του Aθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Δεν είναι λίγοι στη Δύση αυτοί που θεωρούν ότι η Τουρκία είναι μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη, με την οποίαν πρέπει να τα έχουν καλά, ιδιαίτερα σε ώρα ανάγκης. Αυτή την αντίληψη εξάλλου, την καλλιέργησαν οι ίδιοι οι Τούρκοι, παίζοντας το παιχνίδι του «επιτήδειου ουδέτερου». Σήμερα όμως, ενώ ο κόσμος αντιμετωπίζει σοβαρές γεωπολιτικές ανακατατάξεις και αναθεωρήσεις, κάποια πέπλα πέφτουν και η πραγματικότητα προβάλλει όπως είναι, ωμή δηλαδή.
Η Τουρκία εξελίσσεται σε ένα ισλαμοφασιστικό καθεστώς, το οποίο θα είναι σοβαρός αποσταθεροποητικός παράγοντας στην Ανατολική Μεσόγειο και βέβαια στη Μέση Ανατολή.
Στο μέτρο δε που ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζιπ Ταγίπ Ερντογάν θα «θαυμάζει» όλο και περισσότερο τον Ρώσο δικτάτορα Βλαντιμίρ Πούτιν, αντιγράφοντας και το αυταρχικό του μοντέλο της διακυβέρνησης, η Τουρκία εκ των πραγμάτων θα απομακρύνεται από τη δημοκρατική Ευρώπη και άρα δεν θα έχει καμμιά θέση σε αυτήν. Εκτός και αν ο τουρκικός λαός αλλάξει γνώμη και τελικά ξεσηκωθεί και να ανατρέψει ειρηνικά μέσω ελεύθερων εκλογών τον σημερινό «σουλτάνο» που «ονειρεύεται» νέα Οθωμανική αυτοκρατορία.Η προοπτική αυτή όμως όλο και ξεφτίζει και αυτό είναι σήμερα το πολύ σοβαρό πρόβλημα στις σχέσεις της Δύσης με την γειτονική μας χώρα.
Σε άρθρο του στο γαλλικό περιοδικό «Λε Πουάν», ο κορυφαίος αρθρογράφος του Νικολά Μπαβερέ, υπό τον τίτλο «όταν ξυπνήσουν οι Τούρκοι», επισημαίνει ότι «ποτέ το καθεστώς Ερντογάν δεν ήταν «τόσο κοντά στην κατάρρευση». Ο τρόπος με τον οποίον συνελήφθη κιαι φυλακίστηκε ο Εκρέμ Ιμάμονγλου, είναι μια υπερβολική κατάχρηση εξουσίας, κατά την άποψη του.
«…..Ο Εκρέμ Ιμάμογλου, δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, κύριος αντίπαλος του Ρετζίπ Ταγίπ Ερντογάν και μεγάλο φαβορί στις επόμενες προεδρικές εκλογές, προγραμματισμένες για το 2028, συνελήφθη και κατηγορήθηκε για διαφθορά και συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση.
Πολλές εκατοντάδες μέλη του κόμματος του, χιλιάδες άνθρωποι και αρκετοί δημοσιογράφοι φυλακίστηκαν επίσης, ενώ ο κυβερνήτης της Κωνσταντινούπολης απαγόρευσε όλες τις διαδηλώσεις, μια άνευ προηγουμένου ενέργεια που ανάγεται στον 17ο αιώνα…..», γράφει ο Νικολά Μπαβερέ.
Προσθέτει όμως και τα παρακάτω πολύ ενδιαφέροντα για έναν παρατηρητή των διεθνών γεωπολιτικών εξελίξεων:
«……..Ο Ερντογάν, που επανεξελέγη τον Μάιο του 2023 για τρίτη θητεία κατά παράβαση του Συντάγματος, ανέλαβε έτσι να γιορτάσει την εκατονταετηρίδα της Δημοκρατίας της Τουρκίας, που ιδρύθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, μετατρέποντάς την σε ισλαμική δημοκρατία. Με πρότυπο τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, τόσο εσωτερικά – μέσω της χειραγώγησης των εκλογών, της αναστολής του κράτους δικαίου, του ελέγχου της οικονομίας από ολιγάρχες, του ελέγχου των μέσων ενημέρωσης,- όσο και εξωτερικά, με το «όραμα» της ανασύστασης της οθωμανικής αιτιοκρατίας, η Τουρκία παραπαίει. Και τούτο διότι από καιρό τώρα, βρίσκεται στο σταυροδρόμι του υπερεθνικισμού και του πολιτικού Ισλάμ που προϋποθέτουν την ανεμπόδιστη χρήση ένοπλης δύναμης.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει αναλύσει τέλεια την αγριότητα του διεθνούς συστήματος, το οποίο είναι πολύ ανεκτικό στις αρπαγές εξουσίας. Ωστόσο, έσφαλλε υποτιμώντας τους Τούρκους. Τυφλωμένος από την προσωπική του ισχύ, ο Ερντογάν έκανε ένα σοβαρό λάθος με το να υποτιμήσει την παθητικότητα των Τούρκων. Περισσότερο από το 60% από αυτούς δηλώνουν αντίθετοι σε μια καθαρά πολιτική διαδικασία χωρίς νομική βάση, και ήδη μαζικές διαδηλώσεις έχουν σαρώσει όλη τη χώρα. Η κρίση έχει κερδίσει ακόμη και τις καρδιές του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) με την εξέγερση στη Σμύρνη του Hüseyin Kocabiyik, συντρόφου του Ερντογάν, με τον οποίο φυλακίστηκε το 1999.
Ο δεσποτισμός του Ερντογάν έχει αμφισβητηθεί και στο παρελθόν, ιδίως μετά τον σεισμό του 2023 που κατέστρεψε τα νοτιοανατολικά της χώρας, λόγω της αναποτελεσματικότητας και της διαφθοράς του κράτους του ΑΚΡ. Ωστόσο, το καθεστώς του δεν φαινόταν ποτέ τόσο εύθραυστο και κοντά στην κατάρρευση, όσο σήμερα.
Αν ο Ερντογάν θέλει να είναι Πούτιν, οι Τούρκοι δεν σκοπεύουν να γίνουν υπορώσοι, με μέλλον μόνο το ψέμα και τον τρόμο. Ο Eκρέμα Ιμάμογλου παραμένει πολύ δημοφιλής και νόμιμος, και ο Ozgur Ozel, πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), έχει ουσιαστικά αναλάβει το προβάδισμα της αντιπολίτευσης. Αντίθετα, η αφήγηση του Ερντογάν και του ΑΚΡ στερείται οποιασδήποτε αληθοφάνειας και οποιουδήποτε άλλου λόγου εκτός από την επιθυμία να εγκαθιδρύσουν δια βίου διακυβέρνηση.
Ταυτόχρονα, η οικονομία, η οποία γνώριζε μια μικρή ανάκαμψη, πλέον πέφτει κατακόρυφα. Η κατάσταση, η οποία ήταν εξαιρετικά επισφαλής, έγινε κρίσιμη με την καταιγίδα που εξαπέλυσε ο Ερντογάν. Προκάλεσε βουτιά της τουρκικής λίρας, όπως και του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης, έντονες εντάσεις για το δημόσιο χρέος και την άνοδο του πληθωρισμού, που ανάγκασε την Κεντρική Τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκιά της από το 42,5 στο 46%. Έτσι, η ανάπτυξη υποχώρησε σε περίπου 2%. η δε ανεργία επηρεάζει περισσότερο ”από το 9% του ενεργού πληθυσμού. Την ίδια περίοδο, ο πληθωρισμός έφτασε στο 40% στα τέλη Μαρτίου, καταστρέφοντας τα νοικοκυριά, πλήττοντας την καθημερινότητά τους και υπονομεύοντας το ηθικό τους.
Η Τουρκία διέρχεται καθεστωτική κρίση. Ο Ερντογάν μετά τις καταχρήσεις εξουσίας που τον βαρύνουν, ως φαίνεται έχει πέσει πολύ χαμηλά για να τον σώσει η κάλπη. Του απομένουν λοιπόν μόνο τρεις επιλογές: αναστολή ή αναβολή των προεδρικών εκλογών, νοθείες ή ακύρωση του όποιου εκλογικού αποτελέσματος.
Με το θάρρος του, ο Εκρέμ Ιμάμογλου έχει αποκαταστήσει την αξιοπρέπεια στους Τούρκους, οι οποίοι έχουν μια μοναδική ευκαιρία να ανακτήσουν τον έλεγχο της μοίρας τους και να αποκαταστήσουν τη Δημοκρατία. Ο αγώνας του αποτελεί επίσης έκκληση προς τους Ευρωπαίους να διακόψουν την αυτοκτονική πολιτική κατευνασμού προς τον Ερντογάν.» τονίζει με έμφαση ο Γάλλος αρθρογράφος.
Ενώ η Τουρκία διαδραματίζει στρατηγικό ρόλο στον πόλεμο στην Ουκρανία, όπως στη Συρία και τη Λιβύη, δεν είναι ρεαλιστικό να ισχυρίζεται κανείς ότι πολεμά τον Βλαντιμίρ Πούτιν ή τους τζιχαντιστές με έναν από τους πιο πιστούς συμμάχους τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει επομένως να λάβει θέση ευθυγραμμιζόμενη με την τουρκική κοινωνία των πολιτών, η οποία ξεσηκώνεται για να διασφαλίσει ότι η Τουρκία δεν θα καταλήξει όπως η Ρωσία ή η Συρίας…..
Μέσα σε αυτό το ρευστό περιβάλλον για τη γειτονική μας χώρα, η Ελλάδα έκανε ένα μεγάλο βήμα. Με την επίσημη έγκριση και αποστολή του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ) στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η χώρα μας δεν κάλυψε απλώς μια ευρωπαϊκή υποχρέωση. Έθεσε για πρώτη φορά δημόσια και θεσμικά, τα όρια των εθνικών της διεκδικήσεων στον θαλάσσιο χώρο, με απόλυτη προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας (UNCLΟS).
Πρόκειται για ένα εργαλείο χωροθέτησης ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις θαλάσσιες ζώνες της χώρας, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη και την περιβαλλοντική προστασία. Όμως ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός είναι κάτι παραπάνω από ένα τεχνοκρατικό σχέδιο. Είναι μια πράξη στρατηγικής τοποθέτησης της Ελλάδας στο γεωπολιτικό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου.
Προσφέρει στη χώρα σημαντικές δυνατότητες γεωπολιτικής ισχύος, γεγονός που αποτυπώνεται και στον μεγάλο εκνευρισμό της Τουρκίας. Ο ΘΧΣ δεν είναι τετελεσμένο γεγονός, ούτε νομική κατοχύρωση. Είναι πλατφόρμα διεκδίκησης, που ακυρώνει «αυτοκρατορικά οράματα». Ας το έχουμε υπόψη μας.
