Του Θανάση Φροντιστή*
Πολύ πρόσφατα, είδε το φως της δημοσιότητας η επιστολή του Έλον Μασκ και άλλων 1000 γνωστών επιστημόνων και ειδικών στις νέες τεχνολογίες, που ζητούν να παγώσει η έρευνα και η παρουσίαση λογισμικών τεχνητής νοημοσύνης, να επιβληθεί αυστηρός έλεγχος στην ανάπτυξη αυτών των τεχνολογιών ανάλογος με εκείνον που προβλέπεται για την εξέλιξη στην πυρηνική τεχνολογία. Ο λόγος; Ο λόγος που προβάλλεται είναι, ότι ο άνθρωπος δεν είναι ακόμα ώριμος γι’ αυτή την τεχνολογία.
Φαίνεται, ότι η ανθρωπότητα τώρα ξυπνάει από τον λήθαργο που την έχουν βυθίσει η Τεχνητή Νοημοσύνη και οι λοιπές νέες τεχνολογίες. Απόδειξη της αποστροφής του Αϊνστάιν , όταν έλεγε ότι « όταν αναπτυχθεί η τεχνητή νοημοσύνη, θα έχει γεννηθεί η πρώτη γενιά ηλιθίων». Αλλά και της αποστροφής του αείμνηστου διάσημου φυσικού Στήβεν Χόκιν για το ίδιο θέμα. Λίγο αργά δεν ξύπνησαν οι επιστήμονες που συνυπογράφουν την επιστολή μαζί με τον Μασκ:
Προσωπικά, αν και μη ειδικός στις νέες τεχνολογίες, είχα αντιδράσει, ήδη από το 2016, με άρθρο μου, με τίτλο 4η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ: ΠΡΟΣΔΕΘΕΙΤΕ!, με αφορμή το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός του 2016, που είχε ως κεντρικό του θέμα την ΤΕΤΑΡΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, της οποίας η Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελούσε τότε νεότευκτο, αξιοποιήσιμο δημιούργημα.
Σε τι συνοψίζεται ο φόβος που προκαλεί η Τεχνητή Νοημοσύνη, λοιπόν; Όπως έλεγα στο προμνησθέν άρθρο μου, στο ότι «ο άνθρωπος εφευρίσκει μηχανικά όντα και λογισμικά που θα τον ξεπεράσουν και θα τον βάλουν στη γωνιά». Και πρόσθετα, «ήδη αυτό έχει ξεκινήσει εδώ και κάμποσα χρόνια, με τα ρομπότ που αντικαθιστούν ανθρώπους στις διαδικασίες παραγωγής. Αν ληφθεί όμως υπόψη το σοβαρό, μάλλον βέβαιο ενδεχόμενο, ότι αυτά τα μηχανικά όντα θα αυτοεξελίσσονται, τότε ο Όργουελ θα ωχριά μπροστά στον μελλοντικό συγγραφέα–προφήτη που θα είναι ένα ανθρωποποιημένο ρομπότ. Πράγματι, οι πιο προηγμένες μορφές Τεχνητής Νοημοσύνης περιλαμβάνουν δυνατότητα διαλόγου σε πραγματικό χρόνο, σύνθεση μουσικής, συγγραφή βιβλίων, σύνοψη μεγάλων κειμένων και άλλα. Περιλαμβάνουν όμως και εξαιρετικά προηγμένα συστήματα παρακολούθησης και χειραγώγησης των ανθρώπων, που η πραγματικότητα θα ωχριά μπροστά στην εικονική και τη δυνατότητα παρεμβάσεων και τροποποιήσεων στη λειτουργία του ανθρώπινου εγκέφαλου, που θα έχει ως αποτέλεσμα την αλλοίωση της λειτουργίας και της συμπεριφοράς των ανθρώπων. Μια ψηφιακή επέμβαση στον εγκέφαλο που θα δημιουργεί τον …ψηφιακό Φρανκενστάιν, μεταλλαγμένο δηλ. άνθρωπο με τα μέτρα και τα σταθμά του ανθρώπου που γνωρίζουμε σήμερα. Ή έναν ρομποτικό Φρανκενστάιν, του οποίου η εμφάνιση θα είναι ίδια με του ανθρώπου.
Στο προαναφερθέν Φόρουμ, τέθηκε και το ερώτημα « με τι θα ασχολείται τελικά ο άνθρωπος;». Συζητήθηκαν διάφορες απόψεις, Χαρακτηριστική όμως των αναμενόμενων εξελίξεων ήταν η ειρωνική μεν, τραγική δε άποψη του Καρλ Μπας, Προέδρου και Δ/ντα Συμβούλου της εταιρίας τρισδιάστατων φωτοτυπικών μηχανών ΑUTODESK, ότι « το εργοτάξιο του μέλλοντος, πέρα από τα ρομπότ, θα απασχολεί έναν άνθρωπο και ένα σκυλί. Ο άνθρωπος θα ταΐζει το σκυλί και το σκυλί θα γαυγίζει όσους θα ενοχλούν τα ρομπότ». Αυτό φαίνεται να είναι το μέλλον που επιφυλάσσει στον μέσο άνθρωπο η προηγμένη τεχνολογία.
Σαν αντίδραση στην άποψη αυτή του Μπας έγραψα ένα ποίημα που περιλήφθηκε στη ποιητική μου συλλογή ΣΤΗ ΣΤΕΝΩΠΟ, που εκδόθηκε από τις εκδόσεις ΜΕΜΦΙΣ το 2019:
Ο ΣΥΡΜΟΣ
Κυρίες και κύριοι, ο συρμός
Έφτασε πια στο τέρμα,
Στο τέλος του ονείρου σας , στο χάος.
Τώρα, η ώρα έφτασε
Για ν’ αποβιβαστείτε,
Πρόσταξε ο κύριος Ελεγκτής.
Θα κατεβώ κι εγώ, κυρ’ Ελεγκτή;
Τον ρώτησε ο άνθρωπος.
Εσύ’ σαι στο βαγόνι αποσκευών
Θα πας στην αποθήκη
Ως αζήτητο υλικό,
Απάντησε αυτός.
Γιατί όμως δεν αντιδρούν οι άνθρωποι σε όλες αυτές τις εξελίξεις της Τεχνολογίας, που απεργάζονται καινούργια δεσμά και μεγαλύτερη απαξίωση για τον μη προνομιούχο άνθρωπο; Μία απάντηση που έδωσε προ πολλών ετών ο Κορνήλιος Καστοριάδης είναι ότι οι άνθρωποι που πρέπει ν’ αντιδράσουν δεν το κάνουν γιατί κυριαρχούνται περισσότερο από το πάθος της κατανάλωσης από ότι από το πάθος για την ελευθερία τους. Ένα 4χ4, ένα εξοχικούλι και …δε βαριέσαι…
*Δρ Οικον/γος-π.Πανεπ/κός-Συγγραφέας
