Της Ξανθής Γούναρη
Τρία χρόνια μετά τον «Ιανό» ο εφιάλτης της καταστροφικής πλημμύρας επέστρεψε στο πολλαπλάσιο στη Θεσσαλία με την κακοκαιρία Daniel. Kαι η μεγάλη γόνιμη πεδιάδα θα χρειαστεί χρόνια να ξαναγίνει όπως τη γνωρίζαμε.
Απώλειες ζωών και πλούτου
Ο τραγικός απολογισμός είναι 10 νεκροί μέχρι στιγμής, την ώρα που αυξάνονται οι φόβοι για δεκάδες θύματα, ενώ οι οικονομικές επιπτώσεις της καταστροφής είναι προς το παρόν ανυπολόγιστες, με τις πρώτες εκτιμήσεις να ανεβάζουν το κόστος στο 1-1,5 δισ. ευρώ μόνο για την αγροτική παραγωγή. Δηλαδή εκτός από τα κόστη στις υποδομές, στο οδικό δίκτυο, στις δομές εκπαίδευσης, στις κατοικίες, στα οχήματα, στις επιχειρήσεις κ.λπ.
«Αυτό το 1 – 1,5 δισ. θα το τοποθετούσα σαν απώλειες πλούτου, δηλαδή σαν απώλειες του ΑΕΠ, κατά κάποιο τρόπο. Είναι ένα πολύ μεγάλο μέγεθος», τόνισε ο κ. Παναγιώτης Πετράκης, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, μιλώντας στην ΕΡΤ.
Πυροδοτούνται νέες πληθωριστικές πιέσεις
Το χειρότερο όμως είναι ότι επιπροσθέτως των απωλειών πλούτου μεσοπρόθεσμα επηρεάζεται η εγχώρια αγροτική παραγωγή στο σύνολό της, οδηγώντας νομοτελειακά σε νέες αυξήσεις στις τιμές καταναλωτή, εντείνοντας τις ήδη ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις στα είδη διατροφής.
Ακόμη και όταν υποχωρήσει ο τεράστιος όγκος νερού το έδαφος δεν θα είναι καλλιεργήσιμο για πολύ καιρό. Οι αποθέσεις αργίλων και λάσπης πάνω στα γόνιμα εδάφη πάχους τουλάχιστον μισού μέτρου δεν μπορούν να φιλοξενήσουν καλλιέργειες.
Μάλιστα ο καθηγητής Γεωλογίας Ευθύμιος Λέκκας εκτίμησε ότι ο κάμπος θα χρειαστεί τουλάχιστον 5 χρόνια για να γίνουν τα εδάφη ξανά εύφορα.
Είναι χαρακτηριστικό πως για όσα προϊόντα ξεκινούσε αυτές τις μέρες η περίοδος συγκομιδής, όπως βαμβάκι, βιομηχανική ντομάτα, κτηνοτροφικά και αρωματικά φυτά, οι ζημιές είναι τεράστιες. Μέχρι και για ολική καταστροφή μιλάνε οι παραγωγοί που ήδη έχουν κάνει όλα τα καλλιεργητικά έξοδα χωρίς να τελικά να εισπράξουν απολύτως τίποτα.
Την ίδια ώρα, χιλιάδες στρέμματα με καλλιέργειες αχλαδιών, μήλων, ακτινιδίων, αμυγδάλων, αλλά και κηπευτικών στον κάμπο της Θεσσαλίας έχουν σκεπαστεί από τόνους νερό και λάσπη, η έλλειψη των οποίων σύντομα θα γίνει αισθητή στην αγορά. 
Καταστροφές εκτιμάται ότι έχουν υποστεί και αποθήκες με σιτηρά, καλαμπόκι και άλλα δημητριακά, η συγκομιδή των οποίων είχε γίνει τους προηγούμενους μήνες.
Ανυπολόγιστης αξίας είναι επίσης και το ζωικό κεφάλαιο που χάθηκε κάτω από τόνους νερό σε όλο τον θεσσαλικό κάμπο.
Κτηνοτροφικές μονάδες πλημμύρισαν και πολλά ζώα έχουν πνιγεί και όσα επιβίωσαν κινδυνεύουν με αφανισμό, καθώς είναι δύσκολη η πρόσβαση, με τους παραγωγούς να μην μπορούν να προσεγγίσουν για να τα ταΐσουν.
Καταστράφηκαν σταβλικές εγκαταστάσεις αλλά και πολλές αποθήκες με αγροεφόδια, ζωοτροφές, όπως επίσης και σε γεωργικά μηχανήματα και εξοπλισμός.
Την ίδια ώρα, τυροκομεία, οινοποιεία και μονάδες μεταποίησης αγροτικών προϊόντων υποχρεώνονται να διακόψουν για αρκετό καιρό τη λειτουργία τους, αποκόπτοντας τους παραγωγούς από το μοναδικό τους εισόδημα.
Σε ποια προϊόντα έρχονται ανατιμήσεις
Παράγοντες της αγοράς προβλέπουν στο επόμενο διάστημα νέο κύμα ανατιμήσεων σε φρούτα, λαχανικά, γάλα, γιαούρτια, χυμό ντομάτας και τυριά, αν και, όπως λένε, είναι πρώιμο να βγουν συμπεράσματα, καθώς δεν έχει γίνει ακόμη πλήρης καταγραφή των ζημιών.
Αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις, οι ανατιμήσεις αυτές θα προστεθούν στις υψηλές τιμές που ήδη πωλούνται τα τρόφιμα. Τον Αύγουστο τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν αύξηση των τιμών στα λαχανικά και στο γάλα όχι μόνο σε ετήσια βάση, αλλά και σε μηνιαία, σε σύγκριση δηλαδή με τον Ιούλιο του 2023. Οι τιμές των λαχανικών ενισχύθηκαν περαιτέρω τον Αύγουστο κατά 3,3%, ενώ κατά 2% αυξήθηκε μέσα σε ένα μήνα και η τιμή του φρέσκου γάλακτος.
Μείωση ζωικού και φυτικού κεφαλαίου
Εκτός από την πρώτη θέση στο σκληρό σιτάρι και το κριθάρι που κατέχει η περιφέρεια της Θεσσαλίας, με βάση τα στοιχεία της Incofruit Hellas και της ΕΛΣΤΑΤ, στην ευρύτερη περιοχή παράγεται το 7% της πανελλήνιας παραγωγής των φρούτων και περίπου το 12% στα κηπευτικά.
Εκεί παράγεται το 50-55% των αχλαδιών πανελλαδικά (περί τους 43.000 τόνους), το 30% των μήλων (85.000 τόνοι), το 10% των ακτινιδίων (15.000 τόνοι), καθώς και περίπου 50.000 τόνοι ροδάκινα και 18.000 τόνοι καρπούζια.
Επίσης, η Θεσσαλία είναι η πρώτη περιφέρεια στην παραγωγή ξηρών καρπών, όπως αμύγδαλα (52%), κάστανα (40%), καρύδια (26%), ενώ στο κάμπο παράγεται σχεδόν το 50-55% της βιομηχανικής ντομάτας. 
Σε επίπεδο ζωικής παραγωγής, η Θεσσαλία είναι η πρώτη περιφέρεια πανελλαδικά στο παραδιδόµενο πρόβειο γάλα και δεύτερη στο παραδιδόµενο γίδινο, καθώς έχει 960.000 πρόβατα και 370.000 γίδια. Μόνο στον τομέα παραγωγής φέτας δραστηριοποιούνται 59 επιχειρήσεις. Σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις της περιφέρειας Θεσσαλίας παράγουν το 40% των μαλακών τυριών και το 25% των σκληρών τυριών, έχοντας την εθνική πρωτιά.
Ακολουθούν η βοοτροφία που παράγει το 18,5% της ελληνικής παραγωγής βόειου κρέατος και το 19,7% του γάλακτος και η χοιροτροφία που παράγει το 10% της εθνικής παραγωγής χοιρινού κρέατος.
Με βάση τις πρώτες μαρτυρίες κτηνοτρόφων της περιοχής χάθηκε περίπου το 1/3 των ζώων, ωστόσο απαιτείται χρόνος για να γίνει λεπτομερής καταγραφή.
Αύξηση της εξάρτησης από τις εισαγωγές
Η αναγκαστική ανακατάταξη της αγροτικής παραγωγής εξαιτίας της βιβλικής καταστροφής στον κάμπο της Θεσσαλίας ενδεχομένως να ενισχύσουν περαιτέρω το ποσοστό των εισαγωγών, ενώ υπάρχει προβληματισμός και για πιθανές ελλείψεις σε μεταποιητικές βιομηχανίες.
Ήδη, λόγω και των αυξημένων τουριστικών ροών σε συνδυασμό με τις μειωμένη εγχώρια παραγωγή, οι εισαγωγές φρούτων και λαχανικών συνεχίζονται με αυξανόμενους ρυθμούς. Για εφέτος εκτιμάται ότι καταγράφουν αύξηση άνω το 13% σε σχέση με πέρσι.
Σημειώνεται ωστόσο ότι το ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων στο 7μηνο εφέτος είναι θετικό στα 711 εκατ. ευρώ έναντι αρνητικού ισοζυγίου γύρω στα 200 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο πέρσι.
Προβληματισμός για το εξαγωγικό προφίλ της Θεσσαλίας
Οι καταστροφικές πλημμύρες αναμένεται να προκαλέσουν πλήγμα και στο εξαγωγικό προφίλ της Θεσσαλίας, δεδομένου ότι προϊόντα όπως βαμβάκι, φρούτα και λαχανικά αποτελούν σημαντικά εξαγώγιμα προϊόντα της περιοχής.
Από τον αγροδιατροφικό κλάδο προέρχονται περίπου οι μισές εξαγωγές της περιφέρειας, με το 41% να αφορά τα γαλακτοκομικά και το 37% από μεταποιημένα λαχανικά και φρούτα.
Τα τελευταία χρόνια οι εξαγωγές στη Θεσσαλία δείχνουν αξιοσημείωτη δυναμική, γεγονός το οποίο κατατάσσει τη Θεσσαλική ψηλά στο σύνολο των περιφερειών της χώρας.
Η Θεσσαλία εν μέσω πανδημίας αύξησε το 2021 κατά 31,27% τις εξαγωγές της σε σχέση με το 2020, κατέχοντας το 4,43% των ελληνικών εξαγωγών (το 2020 κατείχε το 4,39%).
Πηγή: ot.gr
