Του Γιάννη Τσακίρη*
οι διαδοχικές κρίσεις συνθέτουν μια απρόσμενη και σκληρή πραγματικότητα. Μας φέρνουν αντιμέτωπους με αναπάντητα ερωτήματα ως προς τη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα τόσο της οικονομίας όσο και της κοινωνίας μας. Η διαχείριση των πολλαπλών κρίσεων επιβάλλει νέες προσεγγίσεις, νέες αντιλήψεις. Και κυρίως καινούργια υποδείγματα για την οικονομία, την κοινωνία, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.
Οι πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές στο μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής επικράτειας, και ακόμα ευρύτερα στο σύνολο της N. και ΝΑ Μεσογείου και Ευρώπης, από την Πορτογαλία έως την Ιταλία, Ελλάδα και την Τουρκία, καταδεικνύουν με τον πιο δραματικό τρόπο την παγίωση μιας νέας πραγματικότητας. Είναι πλέον κοινός τόπος αφενός η οξύτητα των φυσικών καταστροφών που σχετίζονται με ακραία φυσικά φαινόμενα λόγω της κλιματικής αλλαγής – στην προκειμένη περίπτωση σε μεγάλο βαθμό συνδεόμενα με τον πρωτοφανή σε ένταση και διάρκεια καύσωνα του Ιουλίου, ενώ σε άλλες περιπτώσεις με έντονες βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις, θυελλώδεις ανέμους και αφετέρου η κρισιμότητα της συνολικής πρόληψης, καταστολής και τελικά, δυστυχώς, της αντιμετώπισης των συνεπειών αυτών, ώστε να αποφευχθούν ή έστω να μετριαστούν οι τεράστιες επιπτώσεις τους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τα τελευταία χρόνια οι δασικές πυρκαγιές στη Γαλλία, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Ιταλία αλλά και στην Ελλάδα αντιστοιχούν σε σχεδόν το 85% των συνολικών καμένων εκτάσεων στη Νότια Ευρώπη.
Πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στην ανακοίνωση της νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Δάση με ορίζοντα το 2030, ενώ είχαν ήδη προηγηθεί η Διακυβερνητική Έκθεση του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή αλλά και η στρατηγική της ΕΕ για τη Βιοποικιλότητα με ορίζοντα και αυτή μέχρι το 2030.
Είναι χαρακτηριστικό του πόσο γρήγορα αυξάνονται οι δαπάνες για την κλιματική αλλαγή, αφού την περίοδο 2006-2018 οι οικονομικές ζημιές που προκλήθηκαν μόνο από τις μείζονος κλίμακας φυσικές καταστροφές (πλημμύρες, πυρκαγιές, σεισμούς) έφτασαν στα 3,4 δισ. ευρώ με βάση στοιχεία της Κομισιόν (EU Solidarity Fund Interventions since 2002, DG Regio, November 2019). Δηλαδή σε ένα ποσό που μπορεί να συγκριθεί πλέον με το κόστος των καταστροφών της τελευταίας διετίας.
Στο πλαίσιο αυτό το νέο Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2021-2027, το οποίο εγκρίθηκε πρόσφατα και πρώτο από όλα τα κράτη-μέλη, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προβλέπει σημαντικά αυξημένους πόρους για την υλοποίηση αυτών των στόχων στην Ελλάδα.
Πιο συγκεκριμένα: Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής πρόκειται να συνεισφέρουν περίπου 5,5 δισ. ευρώ για «πράσινες» δράσεις με κατ’ ελάχιστο το 1,5 δισ. ευρώ από
το ποσό να αφορά τη βιοποικιλότητα. Οι δράσεις αυτές αφορούν το περιβάλλον (κυκλική οικονομία, διαχείριση αποβλήτων και υδάτινων πόρων), την ενέργεια (χρήση ΑΠΕ), τη βιοποικιλότητα (δίκτυο NATURA). Επικαιροποιείται η Εθνική Στρατηγική για την κλιματική αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) με την εξειδίκευση των περιφερειακών σχεδίων καθώς και η ταμειακή εξειδίκευση της Στρατηγικής για τα Δάση.
Επίσης δημιουργείται διακριτό πρόγραμμα για την πολιτική προστασία, ύψους 714 εκατ. ευρώ, για τη χρηματοδότηση δράσεων που αφορούν τη θωράκιση της χώρας μας έναντι των φυσικών καταστροφών (προμήθεια εναέριων και πλωτών μέσων, αναβάθμιση εξοπλισμού, κ.τ.λ.).
Ταυτόχρονα με τις άλλες διαθέσιμες κοινοτικές πηγές χρηματοδότησης (Ταμείο Ανάκαμψης – Σχέδιο Ελλάδα 2.0 και κοινή Αγροτική Πολιτική που θα υποστηρίξουν τον «πράσινο μετασχηματισμό» του γεωργικού τομέα), καθώς και με το νέο πλαίσιο διαχείρισης του Εθνικού ΠΔΕ (δημιουργία αποθεματικού φυσικών καταστροφών), προχωράμε στη θωράκιση της χώρας μας, ώστε στα επόμενα χρόνια να αντιμετωπίζουμε με επιτυχία τις εκπλήξεις που μας επιφυλάσσει η κλιματική αλλαγή.
*υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων
