Του Χρίστου Αλεξόπουλου
Οι σύγχρονες κοινωνίες της διακινδύνευσης χαρακτηρίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την μη ελεγχόμενη πολιτικά δυναμική της εξέλιξης, η οποία έχει νεωτερική οπτική στο πλαίσιο της αξιοποίησης της τεχνολογίας και ιδιαιτέρως της ψηφιακής στους διάφορους τομείς κοινωνικής δραστηριοποίησης, αλλά δεν συμπορεύεται στο αξιακό πεδίο με το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον.
Το αποτέλεσμα είναι η διαμόρφωση συνθηκών, οι οποίες έχουν υψηλό φορτίο ρευστότητας και διακινδύνευσης. Η εμπειρική προσέγγιση και ανάλυση της πραγματικότητας στους διάφορους τομείς δραστηριοποίησης της παγκόσμιας κοινότητας επιβεβαιώνει από το ένα μέρος τα στοιχεία της διακινδύνευσης και από το άλλο δείχνει, ότι η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης από το πολιτικό σύστημα αλλά και της κοινωνικής από τους πολίτες ως συλλογικά υποκείμενα (δομές της κοινωνίας πολιτών) για την υπέρβαση αυτών των συνθηκών δεν προωθείται.
Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αργή ροή του πολιτικού χρόνου, στην έλλειψη των κατάλληλων μεθοδολογικών εργαλείων για την ανάλυση της πραγματικότητας στη δυναμική προβολή της στο μέλλον και ανάλογης βούλησης για την διαχείριση της στο επίπεδο του πολιτικού συστήματος. Παράλληλα η μη συστηματική και επιστημονικά τεκμηριωμένη διαμόρφωση γνώμης για την σύγχρονη πολύπλοκη παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα από τους πολίτες δεν συμβάλλει στην λειτουργία τους ως ατομικών ή συλλογικών υποκειμένων.
Το μίγμα των συνθηκών μεγάλης ρευστότητας και διακινδύνευσης, που διαπερνά την σύγχρονη πραγματικότητα σε πλανητικό επίπεδο είναι πολύ χαρακτηριστικό, ενώ η διαχείριση του δεν στοχεύει στην ανάδειξη και πραγμάτωση του ανθρώπινου και του κοινωνικού συμφέροντος στις πλανητικές τους διαστάσεις και δεν οδηγεί στην ανάληψη της πολιτικής ευθύνης.
Η παγκόσμια κοινότητα από τις αρχές του 2020 υφίσταται τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού (Covid-19). Ο εκτελεστικός διευθυντής του προγράμματος εκτάκτων αναγκών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organisation, WHO) Dr. Michael J. Ryan δήλωσε (1.3.2021), ότι δεν είναι ρεαλιστικό να πιστεύει η ανθρωπότητα, πως θα απαλλαγεί από την πανδημία μέχρι το τέλος του 2021.
Από την έναρξη δε της πανδημίας μέχρι τώρα η ανθρωπότητα «πλήρωσε» βαρύ τίμημα με τον θάνατο περισσοτέρων από 2,5 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Όμως την ίδια περίοδο με τις πολύ αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας στις κοινωνίες της παγκόσμιας κοινότητας σε πολλούς τομείς, από την υγεία και την οικονομία μέχρι την εκπαίδευση και την καθημερινότητα των πολιτών, οι δαπάνες για τους εξοπλισμούς σε πλανητικό επίπεδο αυξήθηκαν κατά 3,9%.
Σύμφωνα με το πρόσφατο Military Balance του Διεθνούς Ινστιτούτου για Στρατηγικές Σπουδές (International Institute for Strategic Studies, IISS), το οποίο έχει έδρα στο Λονδίνο, οι αμυντικοί προϋπολογισμοί σε παγκόσμιο επίπεδο προσέγγισαν τα 1,83 τρισεκατομμύρια δολάρια. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2020 οι αμυντικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 20% σε σύγκριση με το 2014.
Πραγματικά ο απλός πολίτης θα αναρωτιέται, αν οι εξοπλισμοί συμβάλλουν στην διαμόρφωση των προϋποθέσεων για ένα σύστημα ασφαλείας, που διασφαλίζει την ειρήνη και την ευημερία σε παγκόσμιο επίπεδο. Η εμπειρική προσέγγιση της πραγματικότητας δείχνει το αντίθετο. Οι περιφερειακές συγκρούσεις δεν σταματούν, ενώ θα ήταν σκόπιμο να διερευνηθεί, τι θα συνέβαινε, αν τα ποσά, που δαπανώνται για εξοπλισμούς, επενδύονταν στην αντιμετώπιση της πανδημίας και της κλιματικής αλλαγής.
Έχει πολύ ενδιαφέρον η διαπίστωση του Stefan Ramstorf, ερευνητή του Potsdam-Institut für Klimaforschung (Ινστιτούτο Έρευνας για το Κλίμα του Πότσδαμ), ότι θα πολλαπλασιασθούν οι θύελλες, οι χειμώνες θα έχουν πιο έντονα καιρικά φαινόμενα και τα καλοκαίρια περισσότερους καύσωνες, εάν το ρεύμα του κόλπου γίνεται διαρκώς πιο αδύναμο εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Πρέπει να επισημανθεί, ότι το ρεύμα του κόλπου, το οποίο δημιουργείται στον κόλπο του Μεξικού, επηρεάζει το κλίμα σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Στην Ευρώπη τον καιρό, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής την επιφάνεια της θάλασσας και στον Ατλαντικό την ένταση των τροπικών κυκλώνων.
Η κλιματική αλλαγή πρέπει να αναχαιτισθεί. Η υπερθέρμανση του πλανήτη δρομολογεί το λιώσιμο των πάγων, με αποτέλεσμα το γλυκό νερό να μειώνει την περιεκτικότητα του θαλασσινού νερού σε αλάτι, καθώς και την πυκνότητα του με επίπτωση το επιφανειακό νερό να βυθίζεται πιο αργά. Σταδιακά το γλυκό νερό αυξάνεται στην θάλασσα. Αυτό έχει επιπτώσεις την άνοδο της επιφάνειας της θάλασσας τοπικά και τους καύσωνες στην Ευρώπη.
Και σαν να μην είναι αρκετές αυτές οι ανισορροπίες και οι κίνδυνοι, που συνεπάγονται, το σύστημα προειδοποίησης για κινδύνους της Ευρωπαϊκής Ένωσης Safety Gate, στο πλαίσιο του οποίου ανταλλάσουν πληροφορίες για επικίνδυνα προϊόντα τα 27 κράτη-μέλη καθώς και η Νορβηγία, η Ισλανδία, το Λιχτεστάϊν και η Μεγάλη Βρετανία, αναφέρει, ότι το 2020 κατεγράφησαν 2.253 επικίνδυνα προϊόντα για τους ευρωπαίους πολίτες.
Το 27% των προειδοποιήσεων αναφέρεται σε παιδικά παιχνίδια, το 21% σε αυτοκίνητα, το 10% σε ηλεκτρικά προϊόντα. Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι ήταν τραυματισμοί (25%), δηλητηριώδη χημικά (18%) και ασφυξία για παιδιά λόγω του τρόπου κατασκευής και των χρησιμοποιούμενων υλικών για τα παιδικά παιχνίδια, π.χ. μαλλιά σε κούκλες (10%). Έχει δε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ότι έγινε αναφορά και σε μάσκες, που διατίθενται στην αγορά στην περίοδο της πανδημίας.
Η γενικευμένη ρευστότητα, που προκαλείται από την δραστηριοποίηση των κοινωνιών και δεν έχει πολιτικά ελεγχόμενη προοπτική με σημείο αναφοράς το ανθρώπινο συμφέρον και την ευημερία της παγκόσμιας κοινότητας χωρίς ανισότητες, μακροπρόθεσμα θα οδηγήσει τις διακρατικές σχέσεις σε επικίνδυνες και αντιφατικές ανισορροπίες σε σχέση με τις επαγγελίες για ένα ειρηνικό και βιώσιμο μέλλον. Αυτό βέβαια συνεπάγεται και μεγάλη δυσκολία έως αδυναμία ανάληψης της πολιτικής ευθύνης, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για μια λειτουργική πορεία των κοινωνιών σε βάθος χρόνου.
Σε αυτή την περίπτωση η δυναμική της εξέλιξης της σύγχρονης πολύπλοκης παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας δεν θα είναι διαχειρίσιμη ούτε στο πολιτικό ούτε στο κοινωνικό πεδίο και μάλιστα σε συνθήκες ταχύτατης ροής του χρόνου. Επείγει η αναζήτηση και πραγματοποίηση βιώσιμων παρεμβάσεων στον τρόπο οργάνωσης τόσο των επιμέρους κοινωνιών όσο και των μεταξύ τους σχέσεων εξάρτησης, που συνεπάγεται η σύγχρονη δυναμική της εξέλιξης.
Πηγή: metarithmisi.gr
