Του Χρίστου Αλεξόπουλου
Ενώ η ανθρωπότητα ασχολείται με την πανδημία του κορωνοϊού (Covid-19), η οποία οδήγησε στην αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας ως εργαλείου για την αντιμετώπιση της και έχει επηρεάσει τις συνθήκες ζωής (π.χ. τηλεργασία, τηλεδιασκέψεις), παράλληλα συντελούνται τεκτονικές αλλαγές στον χώρο αυτής της τεχνολογίας, οι οποίες στην προοπτική του χρόνου θα αλλάξουν τα ποιοτικά στοιχεία της ανθρώπινης οντότητας και του τρόπου ζωής και βίωσης της πραγματικότητας.
Ουσιαστικά ο άνθρωπος θα αποκτήσει «μετα-ανθρώπινα» χαρακτηριστικά ως προϊόντος της «μετα-συμπαντικής» (Metaverse) δυναμικής της ψηφιακής τεχνολογίας, η οποία δημιουργεί μια εικονική πραγματικότητα, ενώ παράλληλα συρρικνώνει την βιωνόμενη πραγματικότητα.
Στο πλαίσιο του Metaverse (Μετα-σύμπαν) με εργαλείο την ψηφιακή τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη συνδυάζεται η εικονική πραγματικότητα με μια δεύτερη ψηφιακή ζωή. Με άλλα λόγια επιδιώκεται οι άνθρωποι να επενδύουν τον χρόνο τους στη βίωση μιας εικονικής πραγματικότητας, στο πλαίσιο της οποίας η ζωή τους θα οριοθετείται από την ψηφιακή τεχνολογία (Faceook, διαδίκτυο κ.λ.π.).
Ουσιαστικά το διαδίκτυο μετατρέπεται σε συνθήκες ζωής για την ανθρώπινη οντότητα. Ακόμη και η εργασία έως ένα βαθμό θα αποκτήσει εικονικά χαρακτηριστικά. Η Microsoft ήδη εργάζεται για την δημιουργία ενός «μετα-σύμπαντος», στο οποίο οι χρήστες θα μπορούν να συμμετέχουν σε επαγγελματικές συναντήσεις με προσωποποιημένα Avatar (δηλαδή ολογράμματα ή καλύτερα γραφικές παραστάσεις, που συνδέονται με τους χρήστες του διαδικτύου, ώστε να είναι αναγνωρίσιμοι στον εικονικό κόσμο), χωρίς να είναι αναγκαία η φυσική παρουσία.
Θα φορούν μια κάσκα στο σπίτι τους και θα μπορούν να δουλεύουν σαν να βρίσκονται στο χώρο εργασίας, να επικοινωνούν με συνεργάτες , φίλους, συγγενείς, να κάνουν περιπάτους, να πηγαίνουν στον κινηματογράφο κ.λ.π. Με άλλα λόγια ο φαντασιακός τους εαυτός θα κινείται σε έναν παράλληλο φανταστικό κόσμο.
Το «μετα-σύμπαν» υποτίθεται, ότι θα απελευθερώσει τον άνθρωπο από τους περιορισμούς του χωροχρόνου. Μόνο που η φθορά του χωροχρόνου στον άνθρωπο παραμένει και βιώνεται τόσο σωματικά όσο και πνευματικά με την γήρανση αλλά και στο πλαίσιο του μοντέλου οργάνωσης των σύγχρονων μαζοποιημένων κοινωνιών στα μεγάλα αστικά κέντρα με υψηλό επίπεδο ρύπανσης. Βέβαια οι όμιλοι εταιρειών Facebook-Meta, Microsoft, Google και Apple ενεργοποιούνται συστηματικά για την κατασκευή και προώθηση της εποχής του Metaverse (Μετα-σύμπαντος).
Στη Σεούλ το 2023 θα αρχίσει η λειτουργία ενός εικονικού Κέντρου Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ), στο οποίο υπάλληλοι-Avatar θα εξυπηρετούν τους πολίτες. Επίσης σχεδιάζονται ειδικές ζώνες εικονικού τουρισμού, τις οποίες θα μπορούν να επισκέπτονται οι πολίτες.
Αυτές οι εξελίξεις δείχνουν, ότι μπορεί η τεχνολογία ως επιστημονικό εργαλείο να είναι ουδέτερη, η χρήση της όμως εξαρτάται από τις ισχύουσες κοινωνικές αξίες και την ηθική τους διάσταση καθώς και από τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας της κοινωνίας και των συστημάτων, που την συνθέτουν (πολιτικό, οικονομικό, εργασιακό κ.λ.π.).
Επίσης ο τρόπος αξιοποίησης της τεχνολογίας υπηρετεί μονοδιάστατα την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας και την μείωση του εργασιακού κόστους. Αυτό σημαίνει, ότι και η εργασία σε πολλούς τομείς δραστηριοποίησης θα αποκτήσει εικονικά χαρακτηριστικά, ενώ παράλληλα θα αυξηθεί ο ανταγωνισμός στην αγορά εργασίας και θα προκληθεί άνοδος του ρυθμού αντικατάστασης των υπαλλήλων.
Είναι πλέον εμφανές, ότι χωρίς κοινωνικές αξίες με ηθικό φορτίο (έχουν υποκατασταθεί από μονοδιάστατα καταναλωτικά πρότυπα και την λογική της κοινωνίας του θεάματος ως μέσου πρόσδωσης νοήματος στη ζωή) η τεχνητή νοημοσύνη και η τεχνολογία θα αλλάξουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου, ενώ δημιουργείται ένα «σύμπαν», στο οποίο κυριαρχούν οι ανισότητες και η λειτουργία των πολιτών ως ενεργούμενων και όχι ως ατομικών ή συλλογικών υποκειμένων.
Σίγουρα η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης και της ψηφιακής τεχνολογίας γενικότερα μπορεί να συμβάλλει στην απλοποίηση διαδικασιών στα διάφορα κοινωνικά συστήματα, όταν υπηρετεί το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον. Στο πλαίσιο όμως του «Μετα-σύμπαντος» (Metaverse) ο προσανατολισμός είναι διαφορετικός (συνδυασμός της εικονικής πραγματικότητας με μια δεύτερη ψηφιακή ζωή) και έχει πολλές αρνητικές παρενέργειες, οι οποίες διαταράσσουν τις εσωτερικές ισορροπίες της ανθρώπινης οντότητας.
Για παράδειγμα, πριμοδοτείται η κοινωνική απομόνωση των πολιτών και η οικοδόμηση, υποτίθεται, κοινωνικών σχέσεων σε μη πραγματικό αλλά εικονικό πεδίο, στο οποίο οι κανόνες λειτουργίας υπηρετούν την επικοινωνιακή διαδικασία στο ψηφιακό επίπεδο και όχι αυτήν, που παράγουν οι κοινωνικές ανάγκες. Αυτό συνεπάγεται και την συρρίκνωση της ενσυναίσθησης (δηλαδή της δυνατότητας του πολίτη να συναισθάνεται τις ανάγκες και την κατάσταση των συμπολιτών του ακόμη και στη γειτονιά του, η οποία ουσιαστικά αναιρείται από την εικονική πραγματικότητα).
Μια άλλη παρενέργεια είναι η ακόμη μεγαλύτερη αποστασιοποίηση του ανθρώπου από την φύση. Και αυτό δεν θα περιορίζεται μόνο στην καθημερινότητα του, η οποία θα οριοθετείται στον μέγιστο βαθμό από την εικονική πραγματικότητα της «μετα-συμπαντικής» οπτικής, αλλά θα άπτεται ακόμη και του χρόνου των διακοπών. Το παράδειγμα της δημιουργίας ειδικών ζωνών εικονικού τουρισμού στη Σεούλ, που θα μπορούν να επισκέπτονται οι πολίτες, είναι πολύ χαρακτηριστικό.
Επίσης με την εικονική πραγματικότητα η προσέγγιση της δυναμικής της εξέλιξης είναι αποσπασματική και οριοθετείται από τα προβαλλόμενα δεδομένα, τα οποία επιλέγονται να προβληθούν, οπότε διαμορφώνονται θέσεις και απόψεις, που δεν εδράζονται στην πραγματικότητα αλλά στην εικονική της εκδοχή. Αυτό βέβαια συμβάλλει στην συρρίκνωση της δημοκρατικής λειτουργίας, ενώ παράλληλα η πολιτική επικοινωνία οριοθετείται από την οπτική της διαφημιστικού χαρακτήρα διακίνησης μηνυμάτων και όχι του διαλόγου με τους πολίτες στο επίπεδο της τοπικής κοινωνίας.
Τελικά η ψηφιακή τεχνολογία στις διάφορες εφαρμογές της (π.χ. διαδίκτυο, Facebook) με την «μετα-συμπαντική» αξιοποίηση της διαμορφώνει συνθήκες μιας δεύτερης «ψηφιακής ζωής», στο πλαίσιο της οποίας θα οικοδομείται η ανθρώπινη ταυτότητα.
Ακόμη δεν έχει αναπτυχθεί επαρκής διάλογος τόσο στην επιστημονική κοινότητα όσο και στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο, αν και τα ερεθίσματα, που δίνει η δραστηριότητα των ομίλων εταιρειών, οι οποίοι προωθούν με μεγάλη ταχύτητα την μετάβαση στην Metaverse εποχή, είναι πολύ έντονα.
Αν η κοινωνία πολιτών και το πολιτικό σύστημα κινούνται με οπτική πραγμάτωσης του κοινωνικού και του ανθρώπινου συμφέροντος, τότε θα πρέπει άμεσα να δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη διαλόγου σε βάθος για την ακολουθητέα πορεία, διότι στο πλαίσιο της «μετα-συμπαντικής» λογικής τίθενται τα θεμέλια για την «μετάλλαξη» της ανθρώπινης οντότητας.
Αποφάσεις τέτοιας εμβέλειας δεν είναι αρμοδιότητα του οικονομικού συστήματος αλλά των πολιτών και των θεσμών έκφρασης τους και λήψης αποφάσεων, που δεσμεύουν το μέλλον με βιώσιμη προοπτική, ενώ παράλληλα επαναφέρουν στον κοινωνικό διάλογο την ανάγκη οικοδόμησης και ενεργοποίησης κοινωνικών αξιών με ηθικό φορτίο.
Πηγή: metarithmisi.gr
, η οποία οδήγησε στην αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας ως εργαλείου){kind=link}