«Κόκκινο» άναψε η Άγκυρα στα προτεινόμενα ΜΟΕ και έδωσε οδηγίες στο κατοχικό καθεστώς για τη διαχείριση των εξελίξεων. Σύμφωνα με πληροφορίες, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών διαβίβασε, μέσω της τουρκικής «πρεσβείας» στα κατεχόμενα, οδηγία στην ηγεσία του κατοχικού καθεστώτος ότι δεν θα μπει, σε καμία περίπτωση, στη συζήτηση για τα προτεινόμενα από τη Λευκωσία Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ).
Η εντολή, που δόθηκε, ήταν σαφής και καθορίζει τη στάση της τουρκικής πλευράς στην πρόταση της Κυπριακής Κυβέρνησης και εξουδετερώνει την όποια προοπτική συνεννόησης στα ζητήματα αυτά. Δεν είναι τυχαίο που η τουρκική πλευρά απέρριψε εκ προοιμίου το πακέτο. Επιχειρεί να το «σκοτώσει» πριν να εμφανιστεί επίσημα ενώπιόν της. Προφανώς, όπως συναφώς ανέφερε ξένη διπλωματική πηγή, η Άγκυρα δεν επιθυμεί σε αυτή τη φάση να ξεκινήσει συζήτηση γύρω από το Κυπριακό και ειδικά όταν στην ατζέντα θα βρίσκεται θέμα επιστροφής εδάφους.
Η ίδια πηγή, που παρακολουθεί για χρόνια το Κυπριακό, σημείωνε πως υπό άλλες περιστάσεις και συνθήκες, η τουρκική πλευρά θα ήταν ανοικτή να συζητήσει ένα πακέτο, που περιλαμβάνει την αναγνώριση του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου καθώς αυτό διευκολύνει δραστικά τους σχεδιασμούς της για αναβάθμιση του ψευδοκράτους ως χωριστής οντότητας με κυριαρχία, καθώς και για νόμιμη αεροπορική σύνδεση των κατεχομένων με τον έξω κόσμο. Γιατί, όμως, δεν συζητά το πακέτο των ΜΟΕ η κατοχική Τουρκία, παρόλο που θα έχει κέρδος; Επειδή η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο και ο Ερντογάν, ο οποίος έχει εξαγγείλει πως μέχρι το 2023 (100 χρόνια τουρκικού κράτους, εκλογές) θα μεγαλώσει εδαφικά την Τουρκία, δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί μια πρωτοβουλία κατά τη διάρκεια της οποίας θα συζητούσε το ενδεχόμενο να επιστραφεί η περίκλειστη περιοχή της κατεχόμενης Αμμοχώστου.
Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως η τουρκική πλευρά θεωρεί πως έχει εισέλθει σε μια νέα φάση αντιμετώπισης των βασικών ζητημάτων του Κυπριακού. Οι κινήσεις για άνοιγμα της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου, στην παρουσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνιστά ενέργεια που ουσιαστικά κλείνει —για την τουρκική πλευρά— το κεφάλαιο επιστροφής της περιοχής αυτής. Μιας περιοχής, που χρησιμοποιείτο ως διαπραγματευτικό χαρτί από το 1974 και εντεύθεν. Η «νέα προσέγγιση» αποσύρει την τακτική συντήρησης της Αμμοχώστου ως ένα «παράθυρο» (ενδεχομένως και το μοναδικό) συζήτησης του εδαφικού. Κλείνει, ταυτόχρονα, και την όποια συζήτηση για το εδαφικό, καθώς η μόνη χαραμάδα, που είχε αφήσει για χρόνια η κατοχική δύναμη, ήταν η περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων. Τη Μόρφου την είχε προ πολλού θέσει εκτός διαπραγμάτευσης ενώ την Κερύνεια ή την Καρπασία δεν τις συζήτησε ποτέ.
Ενόψει του γεγονότος ότι στο παρελθόν, την περίοδο παντοκρατορίας του πάλαι ποτέ κατοχικού ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς, ετίθετο από τουρκικής πλευράς η διασύνδεση: έδαφος έναντι κυριαρχίας, αυτό φαίνεται δια πράξεων επί εδάφους να εγκαταλείπεται σε αυτή τη φάση. Στην Άγκυρα θεωρούν πως το θέμα απόδοσης κυριαρχίας στο κατεχόμενο τμήμα κερδίζει έδαφος. Είτε με την εδραίωση των κατοχικών δεδομένων, της λογικής ομαλοποίησης «διμερών» σχέσεων στο πλαίσιο των Τεχνικών Επιτροπών, είτε επειδή το ζήτημα τούτο κερδίζει έδαφος και σε διεθνείς παίκτες. Υπενθυμίζεται συναφώς πως στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό, τον Απρίλιο του 2021, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, αναφέρθηκε σε εξελικτική διαδικασία, από κάτω προς τα πάνω, που είναι τουρκικής εμπνεύσεως. Είπε πως μέσω αυτής οι δύο κοινότητες θα συμβάλουν με «απόθεμα κυριαρχίας», ώστε να δημιουργηθεί μια ομοσπονδιακή δομή. Παλαιότερες αναφορές, όπως η συμφωνία της 11ης Φεβρουαρίου 2014, έκαναν αναφορά σε κυριαρχία που εκπηγάζει εξίσου από τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Πρόκειται για διατυπώσεις που μπορούν να αξιοποιηθούν από την τουρκική πλευρά, για προώθηση της «νέας προσέγγισής» της για «κυριαρχική ισότητα». Προφανώς, η Κυπριακή Δημοκρατία, που είναι το αναγνωρισμένο κράτος, δεν μπορεί να εκχωρήσει κυριαρχία στο ψευδοκράτος, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση συνθηκολογεί ατάκτως και αυτοκτονεί ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος.
Η Λευκωσία, πάντως, παρουσιάζεται αποφασισμένη να επιμένει στη γραμμή των ΜΟΕ, παρόλο που γνωρίζει το αποτέλεσμα. Ενδεχομένως να θεωρεί πως σε μια προσπάθεια με προδιαγεγραμμένη την κατάληξη έχει να κερδίσει. Τι; Τις εντυπώσεις; Τα διαπιστευτήρια «καλού παιδιού» προς τους τρίτους; Πέραν, όμως, από τις εντυπώσεις είναι και η ουσία. Και επί της ουσίας, με τέτοια ανοίγματα, όπως είναι τα ΜΟΕ, που περιέχουν προτάσεις για αναγνώριση του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου, η επικίνδυνη διολίσθηση του Κυπριακού συνεχίζεται.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΗ ΒΑΣΗ «ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΚΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ» –
ΟΧΙ ΤΥMΠΟΥ ΜΕ ΕΜΠΛΟΚΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Αν και η κατοχική Τουρκία δεν φαίνεται διατεθειμένη να συζητήσει σοβαρά οποιαδήποτε πρόταση, στην προκειμένη περίπτωση τα ΜΟΕ, ωστόσο, ξένες διπλωματικές πηγές σημειώνουν πως όταν οι ιδέες αυτές τίθενται σε Τούρκους αξιωματούχους, οι τελευταίοι έχουν «έτοιμη» την απάντηση. Οι Τούρκοι, λοιπόν, σημειώνουν πως οποιαδήποτε συζήτηση θα πρέπει να διεξάγεται σε ίση βάση. Δηλαδή, θέτουν το θέμα της «κυριαρχικής ισότητας», δηλώνοντας εν πολλοίς ότι χωρίς αναγνώριση δεν εισέρχονται σε συζητήσεις. Αυτό που αξιώνουν και για επανάληψη των διαπραγματεύσεων. Περαιτέρω, και σε σχέση με το θέμα της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης EE-Τουρκίας, που εγείρεται από Ευρωπαίους, οι Τούρκοι αξιωματούχοι σημειώνουν πως αυτό είναι υποχρέωση των Βρυξελλών και περιέχεται στη συμφωνία του 2016 (οπότε δεν θεωρείται για την Άγκυρα ως παραχώρηση). Σε σχέση με το αεροδρόμιο της Τύμπου, η Άγκυρα ξεκαθαρίζει πως δεν συζητά οτιδήποτε παραπέμπει στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Οδικός χάρτης με 4 άξονες
Στην Άγκυρα έχουν καθορίσει τα επόμενα βήματα στην εξωτερική πολιτική της χώρας, που έχει ως βάση την «διπλωματία της ειρήνης, της σταθερότητας και της ασφάλειας». Σε αυτό το πλαίσιο της πολιτικής των σχέσεων, η κατοχική Τουρκία έχει καθορίσει ανοίγματα προς διάφορες χώρες, αφήνοντας αναλλοίωτη την πολιτική της έναντι της Κύπρου και της Ελλάδος. Η τουρκική εφημερίδα «Σαμπάχ» είχε πρόσφατα γράψει πως είχε πραγματοποιηθεί σύσκεψη υπό τον Ερντογάν και καθορίσθηκε ένας οδικός χάρτης για τα επόμενα βήματα. Η Άγκυρα έχει δώσει προτεραιότητα για βελτίωση των σχέσεών της προς τέσσερις κατευθύνσεις: Τις ΗΠΑ, το Ισραήλ, την Αρμενία και χώρες του Κόλπου. Ήδη κάποια βήματα έχουν γίνει προς την κατεύθυνση αυτή, είτε της βελτίωσης είτε της αποκατάστασης των σχέσεων. Σε σχέση με την περιοχή του Κόλπου, η Τουρκία έχει καλές σχέσεις με το Κουβέιτ και το Κατάρ. Η επίσκεψη Ερντογάν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και ο διάλογος με τη Σαουδική Αραβία αποτελούν μέρος αυτού του σχεδιασμού.
Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως στην Άγκυρα δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν βήμα πίσω σε σχέση με την Ελλάδα και την Κύπρο, κυρίως με την τελευταία. Η απόφαση είναι πως όλα παραμένουν ως έχουν. Η Τουρκία θα παραμείνει επιθετική και θα πιέζει για να εξαναγκάσει την ελληνική πλευρά να αποδεχθεί τις αξιώσεις της.
Κώστας Βενιζέλος
Πηγή: www.philenews.com
