Στο χρονοντούλαπο της ιστορίας τα απολιθώματα πλέον του αριστερισμού
Του Νίκου Αναγνωστάτου
Μια θαρραλέα, αλλά χρήσιμη και αναγκαία προσπάθεια ανάλυσης και διευκρίνισης των εννοιών και εδραιωμένων, αλλά λανθασμένων πεποιθήσεων του Μαρξισμού – Λενινισμού, μαζί με κάθε έννοια και μορφή αριστερισμού, έννοιες οι οποίες έχουν κυριαρχήσει επί αιώνες πλέον στις ανθρώπινες κοινωνίες, ξεκίνησε με τα δύο προηγούμενα πονήματά μου, «Από τον αγελαίο άνθρωπο στην κοινωνία των Πολιτών» και «Η ελεύθερη Οικονομία λειτουργεί υπέρ των εργαζομένων», και θα ολοκληρωθεί προσδοκώ, με το παρόν πόνημα, ως ένα από τα τελευταία απολιθώματα της αριστερής ιδεολογίας, η οποία κατέληξε σε μια νοσηρή ιδεοληψία, έτσι ώστε να συμπληρωθεί μια, ας την πούμε, «τριλογία» απελευθέρωσης των δεσμωτών από το Υπόγειο του Πλάτωνα και οδηγώντας τους στο ξέφωτο και στον καθαρό αέρα.
Θεωρώ αναγκαίο να επαναβεβαιώσω ότι η προσπάθεια αυτή δεν σκοπεύει να κατηγορήσει ούτε τον κομμουνισμό ούτε καμιά άλλη αριστερή ιδεολογία. Αντιθέτως, ενώ ο σκοπός και η προσπάθεια υποστήριξης των δικαιωμάτων των εργαζομένων είναι σωστός, λάθος είναι ο τρόπος και τα ακολουθούμενα συνθήματα. Τούτη η προσπάθεια αποσκοπεί στο να διευκρινίσει ορισμένες έννοιες και συνθήματα συνδεόμενα με κάθε μορφή και είδους αριστερισμό, τα οποία όχι μόνο είναι τελείως λανθασμένα, αλλά αποτελούν και τροχοπέδη να προστατευθούν ουσιαστικά και αποτελεσματικά τα δικαιώματα των εργατών. στα οποία υποτίθεται ότι αποβλέπουν και αγωνίζονται, οι κάθε μορφής και αποκλίσεως αριστερισμοί.
Σε εκτέλεση της παρούσας, χρειάστηκε να ανασύρω από το αρχείο μου ένα ταυτόσημο άρθρο που είχα γράψει τον Αύγουστο του 1988 και δημοσιεύτηκε τότε στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» και στο περιοδικό «ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΘΈΜΑΤΑ», και το παραθέτω αυτούσιο, διότι, πέραν της πληρότητας, αναφέρεται και σε γεγονότα της εποχής που έχουν την δική τους αυταξία:
ΑΡΧΗ
Παρατηρώντας κανείς τις εξελίξεις στον κόσμο γύρω από τα κοινωνικοπολιτικά συστήματα και κοσμοθεωρίες, ιδιαίτερα στον χώρο του σοσιαλμαρξισμού, αντιλαμβάνεται γρήγορα ότι επικρατεί κάποια σύγχυση, που ο καθένας από τη σκοπιά του προσπαθεί να την αιτιολογήσει και το μόνο που κατορθώνει είναι να επιβεβαιώνει αυτή τη σύγχυση.
Μελετώντας προσεκτικότερα τα επί μέρους γεγονότα, σε συνδυασμό με τις γενικές γραμμές των πολιτικών αυτών συστημάτων, διαπιστώνεις πως δεν μπορεί παρά να υπάρχει κάποιο λάθος στις κατευθυντήριες γραμμές των συστημάτων αυτών.
Κάποιο λάθος βασικό και καίριο, αφού τόσες φιλότιμες προσπάθειες, υπομονή δεκαετιών, εκατόμβες θυμάτων και παντός είδους αιτιολογήσεις, δεν κατόρθωσαν να επιβεβαιώσουν ούτε έναν από τους βασικούς τους σκοπούς και επιδιώξεις. Κάτι σαν το γεωκεντρικό σύστημα των αρχαίων Ελλήνων και των μετέπειτα, μέχρι που ο Γαλιλαίος είπε πως η Γη γυρίζει και όλα βρήκαν την ερμηνεία τους.
Η «πάλη των τάξεων», είναι μια θεμελιώδης αρχή των συστημάτων αυτών. Οι επαναστάσεις όμως που ανέδειξαν εξουσία την εργατική τάξη, καταργώντας όλες τις άλλες, δεν πέτυχαν όπως βλέπουμε καθαρά πλέον, ούτε την «πάλη» των όποιων τάξεων να εξαλείψουν ούτε την κοινωνική δικαιοσύνη και προ πάντων την κοινωνική ευημερία να εξασφαλίσουν.
Δεν είναι απαραίτητο να παρατεθούν γεγονότα και αναφορές για να δειχθούν τα παραπάνω συμπεράσματα, διότι είναι πλέον σε όλους γνωστά τόσο τα γεγονότα όσο και τα συμπεράσματα. Όλοι δέχονται πως κάτι δεν πάει καλά με αυτά τα συστήματα και οι περισσότεροι προσκείμενοι ψάχνουν να βρουν, οι μεν εκτός των τειχών το «φταίξιμο», οι δε εντός τον «φταίχτη». Αναθεωρήσεις επί αναθεωρήσεων διατυπώνονται από τους μαρξιστές της Δύσεως, με εμφανέστερη και επικρατέστερη μορφή τον ευρωκομουνισμό. Οι προβληματιζόμενοι μέσα στα κράτη αυτά τα λεγόμενα του υπαρκτού σοσιαλισμού, απλά εμφανίζονται είτε εν κρυπτώ είτε κατηγορούμενοι ως προδότες, οι δε κρατούντες βρίσκουν κατά καιρούς «αποδιοπομπαίους», στους οποίους ρίχνουν όλες τις ευθύνες της αποτυχίας.
Είναι λίγο δύσκολο και λίγο απλοποιημένο να καταλογιστεί σε όλους αυτούς κακή πίστη και δόλος στις σκέψεις και στις ενέργειές στους.
Είχαν όλοι αυτοί πίστη και ακόμη έχουν ακόμη, πως η εκμετάλλευση από άνθρωπο σε άνθρωπο, που πράγματι υπήρχε και υπάρχει, πηγάζει κυρίως από το κέρδος 9 Ο Μαρξ το είπε υπεραξία, και την ιδιοκτησία (τον καπιταλισμό), που στη συνέχεια δημιουργεί τις κοινωνικές τάξεις και καταλήγει στις ανισότητες των πολιτών και στην κοινωνική αδικία.
Παρατηρώντας ο Μαρξ τον περασμένο αιώνα, τα κοινωνικά αυτά φαινόμενα, έψαξε να βρει λύσεις και διατυπώνοντας τη θεωρία πίστεψε πως την βρήκε και μαζί του πίστεψαν πολλοί και ακόμη πιστεύουν.
Η «πάλη των τάξεων», ήταν μια βασική διαδικασία και διεργασία, μέσα στο «καπιταλιστικό» καθεστώς, που θα προετοίμαζε την επανάσταση, η οποία θα καταργούσε όλα αυτά τα γενεσιουργά αίτια της κοινωνικής αδικίας.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Ύστερα από εβδομήντα χρόνια «αταξικής» κοινωνίας, έρχεται ο ηγέτης του κομουνιστικού κόσμου να μας μιλά για «περεστρόικα» και «γκλάσνοστ». Και οι δύο αυτές έννοιες μαρτυρούν ξανά πως κάτι δεν πάει καλά. Πως οι μέχρι τώρα κατευθυντήριες γραμμές, δεν μας οδηγούν στο επιδιωκόμενο σκοπό. Είναι μια έμμεση μεν, αλλά ξεκάθαρη ομολογία πως η πορεία «παρεκτρέπεται», κάτι σαν την μαγνητική βελόνα σε μαγνητική καταιγίδα. Ήδη το κέρδος έχει αποκατασταθεί στη Σοβιετική Ένωση και οι επενδύσεις πολυεθνικών εταιρειών είναι όχι μόνο ευπρόσδεκτες αλλά προσελκύονται με ισχυρά οικονομικά κίνητρα.
Τάξεις, υποτίθεται πως δεν υπάρχουν για να «παλέψουν», αλλά «πάλη» υπάρχει ανάμεσα στις νεοπαγείς τάξεις της εξουσίας και στους απλούς πολίτες. Όπου υπάρχει δυνατότητα εκδηλώσεως αυτής της πάλης, εκδηλώνεται όπως παλαιότερα στην Ουγγαρία και την Τσεχοσλοβακία, και πρόσφατα στο Αζερμπαϊτζάν ή στην Πολωνία.
Η «αλληλεγγύη»
Η περίπτωση της «αλληλεγγύης» στην Πολωνία είναι χαρακτηριστικό και αξιοπρόσεκτο γεγονός, διότι παρατηρούμε την εργατική τάξη, για όφελος της οποίας υποτίθεται δουλεύει το καθεστώς, που προέρχεται και είναι μέρος αυτής της εργατικής τάξης, να ξεσηκώνεται και να διαμαρτύρεται εναντίον αυτής της «δικής του» εξουσίας.
Ένα παρόμοιο επιχείρημα και ο δικός μας «σοσιαλιστής» Πρωθυπουργός όταν απευθύνεται στον κόσμο από τον εξώστη, λέγοντα πως «είμαστε η δική σου Κυβέρνηση». Δεν ξέρω πόσο το πιστεύει ο ίδιος, αλλά υπάρχουν πολλοί που το πιστεύουν και ο λόγος είναι απλός. Κάνουν και αυτοί υο ίδιο λάθος που καθιέρωσε ο Μαρξ και διαιώνισε ο Λένιν και οι μετέπειτά του, συγχέουν τις κοινωνικές τάξεις με την εξουσία. Διότι εκεί εντοπίζεται το κυριότερο λάθος της κομουνιστικής κοσμοθεωρίας. Θεωρούν πως όλα τα δεινά του κόσμου πηγάζουν από τις κοινωνικές τάξεις, στις οποίες βέβαια συνυπάρχουν και οι διαφοροποιήσεις του πλούτου, άρα και της αδικίας και πως η κατάργησή τους θα υεραπε΄τσει όλα αυτά τα δεινά.
Ενώ στην πραγματικότητα είμαι η «εξουσία», – η παντός είδους εξουσία – αυτή που έχει τη δύναμη αλλά και τον τρόπο να καταπιέσει και να αδικήσει τους «εξουσιαζομένους».
Όταν ο Μαρξ διατύπωσε αυτές τις αρχές, ήταν εύκολο να διαπράξει ένα τέτοιο λάθος, γιατί τότε οι «τάξεις» ήταν συνυφασμένες με την «εξουσία». Η εργατική τάξη ήταν οι εξουσιαζόμενοι και οι αντίπαλοι οι «προς πάλη» τάξεις ήταν οι «εξουσιάζονες». Αυτός ήταν και ο λόγος που τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της «πάλης» ήταν ικανοποιητικά και μέσα στα πλαίσια των προβλέψεων. Αντιθέτως οι πιο απόμακρες προβλέψεις του μαρξισμού διαψεύτηκαν, ακριβώς γιατί η «πάλη» δεν γινόταν εναντίον του σωστού αντιπάλου. Όταν δηλαδή οι κοινωνίες εξελίχθησαν και οι δημοκρατικές διαδικασίες κέρδισαν έδαφος, οπότε και η εργατική τάξη έπαψε να αποτελεί την μόνη «εξουσιαζόμενη» μερίδα του λαού και η «εξουσία» να μην ασκείται μόνο από τους ισχυρούς του πλούτου, η «πάλη» αυτή του κομουνιστικού μανιφέστου έχασαν τον προσανατολισμό της και κατά συνέπεια και τον σκοπό της.
Ευνόητο είναι πως όσο η «εξουσία» γινόταν δημοκρατικότερη και τα κέντρα εξουσίας γινόταν φανερά και επίσημα, τόσο το λάθος της «πάλης» γινόταν εντονότερο και τα αποτελέσματα αυτής της πάλης γινόταν αντίθετα από τα αναμενόμενα. Το αποκορύφωμα αυτής της λανθασμένης διαδικασίας εμφανίζεται ξεκάθαρα στα κομουνιστικά καθεστώτα, όπου οι «αστικές» τάξεις έχουν καταργηθεί και την εξουσία ασκεί η εργατική τάξη.
Η διόρθωση είναι απλή, μόνο που στην αποδοχή του λάθους έγκειται η μεγάλη δυσκολία. Χρειάζεται μόνο να αντικατασταθούν οι αντίπαλοι σ’ αυτήν την «πάλη» και δεύτερον να αλλάξει ο σκοπός και η τελική επιδίωξη από αυτήν. Στην κοινωνική διαδικασία βελτιώσεως των όρων και συνθηκών διαβιώσεως, ο αντίπαλος είναι μόνο ένας, η «εξουσία». Η παντός είδους και μορφής εξουσία, την οποία οι «εξουσιαζόμενοι», που είναι όλοι οι υπόλοιποι πολίτες, οφείλουν να έχουν συνεχώς στο στόχαστρό τους, ελέγχοντας την κάθε ενέργεια και απόφασή της και κρίνοντας αυστηρά τις πράξεις της.
Ο σκοπός αυτής της «πάλης», δεν είναι βέβαια η εξόντωση του αντιπάλου, όπως στην μαρξιστική διαδικασία, διότι η εξουσία είναι και χρήσιμη και απαραίτητη. Ο αγώνας σε γενικές γραμμές, εντοπίζεται στην βελτίωση των σχέσεων εξουσίας και εξουσιαζομένων και προ πάντων στη δημιουργία σωστής, χρηστής και δίκαιης εξουσίας. Η «πάλη» αυτή με την εξουσία, αποβλέπει στην απάλειψη των αδικιών και στην εξασφάλιση ευημερίας, αυτά ακριβώς που οραματίζεται και επαγγέλλεται ο κομμουνισμός, αλλά και τον «πραγματικό» αντίπαλο και τη «σωστή» διαδικασία «πάλης».
Θα ήταν τουλάχιστον ανόητο να επιχειρήσει κανείς να προσδιορίσει τους επί μέρους κανόνες και τους όρους αυτής της «πάλης» με την εξουσία. Στο σημείο αυτό ακριβώς είναι που θα υπεισέλθουν και θα επενεργήσουν οι διάφορες τάσεις που τώρα τις λέμε κόμματα. Εδώ είναι ακριβώς που θα επιδιώξει ο καθένας να εφαρμοστούν οι δικές του ιδέες και το δικό του πρόγραμμα. Είτε σαν εξουσία, προσπαθώντας να πείσει τους εξουσιαζομένους του, οιονεί άμυνα προς την «πάλη» τους, είτε σαν εξουσιαζόμενοι κατευθύνοντας την «πάλη» τους στο να τους εμπιστευθούν την εξουσία.
Το δύσκολο όπως είπαμε πιο πάνω, είναι να αναγνωριστεί και να γίνει παραδεκτό το λάθος. Όλα τα υπόλοιπα είναι θέμα χρόνου να βρουν τον δρόμο τους. Προέχει να αντιληφθούμε πως … η γη γυρίζει.
Θα ήταν λάθος να προσπαθήσει κάποιος να υποδείξει, αφ’ υψηλού τον τρόπο διακυβερνήσεως και το σωστό πολιτικό σύστημα. Και τούτο διότι δεν υπάρχει σωστό σύστημα εξ αποκαλύψεως και αφ’ υψηλού επιβαλλόμενο. Από την πιο πάνω διαδικασία και μέσα από την «πάλη με την εξουσία», θα προκύπτει ο εκάστοτε αποδοτικότερος τρόπος διακυβερνήσεως και θα επιλέγεται το ταιριαστό πολιτικό σύστημα.
Το «σωστό» είναι αυτό που ταιριάζει, αποδέχεται και ικανοποιεί την συγκεκριμένη κοινωνία, ύστερα από τις δικές της διεργασίες και δικό της «ψάξιμο». Είναι αυτό που γνώρισε απόλυτα βήμα προς βήμα στην εξέλιξή του. Είναι το δικό της δημιούργημα που φτιάχτηκε μέσα από τη δική της «πάλη με την εξουσία» και η οποία συνεχίζεται για παραπέρα εξέλιξη που θα σημαίνει βελτίωση για τα δικά του μέτρα. Η διεργασία αυτ’η της «πάλης με την εξουσία», θα συνεχίζεται στο διηνεκές, μόνο που, αν οι κανόνες δεν χαλάσουν βίαια, αν αφεθούν οι δυνάμεις να επενεργήσουν ανεπηρέαστες και προπάντων χωρίς δυναμικές παρεμβάσεις, τότε η φυσιολογική εξέλιξη αυτής της «πάλης», θα είναι η συνεχής απόλυσή της, μέχρι να χαθεί η έννοια της «πάλης» και να αντικατασταθεί με κάτι που μόνο στην ώρα του θα βρεθεί ο χαρακτηρισμός του.
Το θέμα είναι τεράστιο και είναι δύσκολο να αναλυθεί στα πλαίσια του άρθρου. Όμως είναι εξίσου αναγκαίο να τραβήξει κανείς το πέπλο που σκεπάζει όλες αυτές τις έννοιες και να φανεί γυμνή η πραγματικότητα. Οι αντιδράσεις αναμένονται πολλές και ποικίλες. Θα προβληματίσει είναι βέβαιο. Θα σοκάρει ίσως αυτή η αλήθεια, αλλά κάποια στιγμή θα καταλαγιάσει η αναταραχή και θα αντιληφθούμε καθαρά τη νέα αυτή πραγματικότητα, πάνω στην οποία πρέπει όλοι να σκύψουν με ενδιαφέρον και να δουλέψουν σκληρά για να κερδιθεί ο χαμένος χρόνος.
Είναι βέβαιο πως τα σημερινά κόμματα και πολιτικοί σχηματισμοί, θα χρειαστεί να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους και να ανασυγκροτηθούν εκ βάθρων, σύμφωνα με τα καινούργια αυτά δεδομένα.
Τα συντηρητικά και φιλελεύθερα κόμματα, θα πάψουν να διακηρύττουν τη «συνεργασία» των τάξεων, σε αντικατάσταση της «πάλης» των και να παρασύρονται σε λαϊκιστικές εξαγγελίες και παροχές, μόνο και μόνο για να ηρεμήσουν το «θεριό», διότι τέτοιο θεριό δεν θα υπάρχει πλέον.
Τα σοσιαλιστικά και αριστερά κόμματα, που θα έχουν και βασικές δυσκολίες να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα, θα είναι υποχρεωμένα να αλλάξουν άρδην την διαδικασία και μεθοδολογία τους, για να επιτύχουν τον ίδιο σκοπό, ή σχεδόν τον ίδιο, αλλά από άλλο δρόμο, με λιγότερα εμπόδια και δυσκολίες, αλλά προ πάντων βέβαιο και αποτελεσματικό.
Όπως και να το κάνουμε, η αποκάλυψη αυτής της «πάλης με την εξουσία», είναι μια επανάσταση. Μια επανάσταση όμως χωρίς θύματα και με συντμήσεις των κινήσεων του «εκκρεμούς στον χώρο», που έχουμε αναφέρει σε άλλο σημείωμα και που ισχύει το ίδιο στη νέα αυτή κατάσταση.
ΤΕΛΟΣ
Διαβάζοντας κατ’ ανάγκη, αντιγράφοντας το παλαιό πλέον αυτό κείμενο, παρόλο που έχουν παρέλθει τριάντα τρία (33) χρόνια και οι πολιτικές αλλαγές, ανατροπές και διαφοροποιήσεις υπήρξαν ραγδαίες και θεμελιακές, λίγα πράγματα, δευτερευούσης σημασίας, θα μπορούσε κανείς είτε να αλλάξει είτε να προσθέσει σε αυτό το καλά μελετημένο και τεκμηριωμένο κείμενο. Για τα μέτρα της εποχής και τις τότε θέσεις και πεποιθήσεις, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως λίαν προχωρημένο και τολμηρό.
Παρόλο που μετά από λίγο κατέρρευσε με θόρυβο το σοβιετικό καθεστώς, το κέντρο της κομουνιστικής εφαρμογής και της παγκόσμιας καθοδήγησης, κυρίαρχο σύνθημα ήταν η «πάλη των τάξεων», αλλά ακόμη δεν έχει γίνει κατανοητό το λάθος αυτό της έκφρασης, του τρόπου με τον οποίο η εργατική τάξη θα πετύχει την βελτίωση των όρων και συνθηκών διαβίωσης.
Αν δηλαδή ο «αγώνας», οι διαμαρτυρίες και οι απεργίες αποβλέπουν πράγματι στην προστασία των εργαζομένων, οφείλουν να αντιληφθούν ότι ο τρόπος αυτής της μορφής διεκδικήσεως, καταλήγει συνήθως σε αντίθετα αποτελέσματα και αποβαίνει σε βάρος των εργαζομένων, ιδιαιτέρως στα νεώτερα χρόνια, κατά τα οποία πολλές φορές οι εργατοπατέρες / συνδικαλιστές, για να αιτιολογήσουν την ύπαρξή τους, προβαίνουν συχνά σε ακραίες ενέργειες.
Είναι επομένως αδήριτη ανάγκη, όσοι και αν πράγματι ενδιαφέρονται για τους εργαζόμενους, αντί να χρησιμοποιούν όλα αυτά τα βαρύγδουπα αλλά τελείως λανθασμένα συνθήματα και έωλες φαραωνικές υποσχέσεις, θα ήταν προτιμότερο να αντιληφθούν και να παραδεχθούν ότι ακολουθούν λάθος και αναποτελεσματικό τρόπο και οφείλουν να επικεντρωθούν σε θετικές υποδείξεις αναγνώρισης των συνθηκών και δυνατοτήτων της στιγμής, μακριά από βίαιες και καταστρεπτικές απεργιακές ενέργειες.
Να μην ξεχνάμε ότι ο εργοδότης είναι οιονεί συνεργάτης, αφού οι εργοδότες χρειάζονται τους εργαζομένους και οι εργαζόμενοι χρειάζονται τους εργοδότες. Με τη συνεργασία αυτών των δύο κοινωνικών τάξεων θα εξασφαλιστεί η παραγωγή και η δυνατότητα να ικανοποιηθούν τόσο ο εργοδότης όσο και οι εργαζόμενοι. Τον τρόπο, την έκταση και τον βαθμό αυτής της συνεννόησης, δηλαδή αμοιβές, χρόνος εργασίας και άλλες σχέσεις, με καλή διάθεση και θετική ενέργεια, υπάρχει πάντα τρόπος, με ικανούς και αντικειμενικούς μεσολαβητές αν χρειαστεί, να επιλυθούν όλα τα θέματα και να βρεθούν επωφελείς για όλους λύσεις.
Ας μη ξεχνάμε ότι για την όποια ικανοποίηση των εργαζομένων, ακόμη και για την καταβολή των ημερομισθίων ή μηνιαίου μισθού των, χρειάζονται χρήματα και τα χρήματα τα δημιουργούν οι εργοδότες, ακόμη και αυτοί οι κρατικοί. Επομένως, έστω και καθ’ υπερβολή, πρέπει να προστατεύουμε και να προσέχουμε τον εργοδότη «σαν τα μάτια μας» που λέει και ο λαός. Όχι «πάλη» λοιπόν, αλλά συνεργασία και συνεννόηση.
Με την «πάλη των τάξεων» αυτών, όπως αυτή την εννοούσε ο Μαρξ κατ’ αρχήν, ως βασικό και κυρίαρχο σύνθημά του, το οποίο κληρονόμησαν οι επίγονοι, οι οποίοι επικαλούνται και υποστηρίζουν αμελέτητα και αβασάνιστα, ως άλλοι ιστορικοί εντολοδόχοι, που όμως καθεύδουν εν μέσω σημαντικών εξελίξεων. Η «πάλη» αυτή όμως, μόνο δυσχέρειες και προβλήματα δημιουργούνται, με αποτέλεσμα ο εργοδότης να μην μπορεί να ικανοποιήσει πολλές φορές ούτε τις στοιχειώδεις υποχρεώσεις του. Έγινε ζημιά έτσι στον εργοδότη, χωρίς όμως να επωφεληθούν οι εργαζόμενοι, αλλά αντιθέτως ζημιώθηκαν τουλάχιστον με την αφαίρεση των ημερομισθίων της απεργίας.
Τρανό παράδειγμα και πρότυπο σύνεσης και υπευθυνότητας, το οποίο χρήσιμο είναι να μελετηθεί προσεκτικά από κάθε αριστερό, αποτελεί ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ, όταν ανέλαβε Γενικός Γραμματέας του Κ.Κ. της Κίνας το 1978. Πήρε τη σκυτάλη σε μια ταραγμένη περίοδο, στο φόντο ενός φιλόδοξου εγχειρήματος που έγινε γνωστό ως «Πολιτιστική Επανάσταση». Σχεδόν αμέσως, φρόντισε να κόψει τον γόρδιο δεσμό που συνέδεε την Κίνα με το «μαοϊκό» της παρελθόν, διακηρύττοντας έναν τρίτο δρόμο ανάμεσα στην «ορθοδοξία» της ΕΣΣΔ και τον άγριο, νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό της Δύσης, όπως αναφέρεται από φιλοκινέζικες πηγές. Αποκήρυξε την «πάλη των τάξεων», εφαρμόζοντας, ή μάλλον επιβάλλοντας την «συνεργασία των τάξεων», ως το πλέον πρόσφορο σύνθημα για την ανάπτυξη και πρόοδο της Κίνας και του λαού της. Η μεγάλη αυτή στροφή από την παράδοση του Μάο, στην οικονομία της αγοράς «α λα κινέζικα» ή «τον σοσιαλισμό με κινέζικα χαρακτηριστικά», με τα δικά του λόγια, έφερε τα φανταστικά αποτελέσματα. Οι εκφράσεις αυτές αποβλέπουν μόνο και μόνο στο να γλυκάνουν τον πλέον «άγριο, νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό της Δύσης», που εφάρμοσε με απόλυτη επιτυχία. Η στροφή αυτή που επέβαλε είναι αυτή που επέτρεψε ουσιαστικά στον Σι, τον σημερινό Πρόεδρο πλέον, να θέσει τον πήχη των φιλοδοξιών του τόσο ψηλά αφότου ανέλαβε γενικός γραμματέας το 2012 και πρόεδρος περίπου έναν χρόνο αργότερα. Με «εργαλείο» την διατήρηση της λειτουργίας του κομουνιστικού κόμματος, σύμφωνα με το οποίο δεν επιτρέπονται οι οποιαδήποτε μορφής αντιρρήσεις, ποσώ δε μάλλον οι απεργίες, απέφυγε κάθε απόπειρα διατάραξης της παραγωγικής λειτουργίας της Κίνας και έτσι πέτυχε το σκοπό του και ασφαλώς συνεχίζεται με την ίδια επιτυχία. Η Κίνα εισήλθε έτσι σε μια τροχιά αλματώδους οικονομικής ανάπτυξης, με διψήφια ποσοστά για τις επόμενες δεκαετίες, που την έφεραν δεύτερη πίσω μόνο από τις ΗΠΑ, προς το παρόν βέβαια. Γιατί γρήγορα θα βρεθεί στην πρώτη θέση, καθιστώντας την αλματώδη αυτή ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα, οικονομία, εξοπλισμό, διάστημα, μάλλον ανησυχητική, αν όχι επικίνδυνη για την διεθνή ειρήνη.
Όταν ο Μαρξ προωθούσε το πιστεύω του ότι, «το ζήτημα δεν είναι να δούμε τον κόσμο και να του εξηγήσουμε, το ζήτημα είναι να τον μεταβάλλουμε», δεν γνώριζε ότι «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή». Όμως ουδέποτε βέβαια θα γυρίσει ο ήλιος, διότι κανείς δεν μπορεί να μεταβάλλει, ποσώ δε μάλλον να κατευθύνει την φύση, η οποία έχει τον δικό της βηματισμό εξέλιξης. Την ουτοπική αυτή προσπάθεια, γνώρισε ο Ρωσικός λαός και οι δορυφόροι της, με τον πιο δραματικό και επίπονο τρόπο. Αν ζούσε σήμερα ο Μαρξ, θα διαπίστωνε ότι, αντί να θέλει να μεταβάλλει τον κόσμο, θα έπρεπε να μεταβάλλει, α λά Ντενγκ, τον τρόπο υπεράσπισης των συμφερόντων των εργαζομένων.
Επειδή στο κλείσιμο του παρατεθέντος άρθρου μου, αναφέρθηκε ο τίτλος παλαιότερου σημειώματός μου, «το εκκρεμές στον χώρο», το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ότι τουλάχιστον έμμεσα, έχει κάποια σχέση με την «επαναστατική» αυτή προσπάθεια της «τριλογίας», που αναφέρεται στην αρχή του άρθρου τούτου, θα αναφέρω περιληπτικά το νόημά του. Αναφέρεται στην μετάβαση ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος στη Δημοκρατία, όπως αυτό της Σοβιετικής Ένωσης, κατά το οποίο το εκκρεμές είναι κολλημένο ψηλά στην μία πλευρά και ασφαλώς παραμένει ακίνητο, όσο το καθεστώς αυτό διατηρείται. Με την κατάρρευση όμως του καθεστώτος, το εκκρεμές ελευθερώνεται και παλινδρομεί προς την αντίθετη κατεύθυνση, σε άλλης μορφής ελεγχόμενου καθεστώτος, και μετά από αρκετές παλινδρομήσεις, ισορροπεί στο κέντρο. Το νόημα είναι ότι μετά το τέλος ενός ακραίου καθεστώτος, είναι φυσικό να το αντικαθιστά ένα άλλο αντίθετο αλλά ξανά ακραίο καθεστώς. Η διαδικασία εναλλαγής των καθεστώτων συνεχίζεται με όλο και μικρότερες αντιθέσεις, αναλόγως των προσγειωμένων και υπεύθυνων κινήσεων και ενεργειών των πολιτικών κομάτων, δηλαδή με μικρότερες η μακρύτερες αποκλείσεις και τελικά μετά από αρκετό χρόνο, ισορροπεί στην κανονική δημοκρατία, με όλες της τις αδυναμίες. Για αντικειμενικά και ανεπηρέαστα αποτελέσματα, θεωρούμε ότι οι κινήσεις αυτές του εκκρεμούς, γίνονται στο κενό, στον «χώρο», εκτός των γήινων επιδράσεων.
Ένα ωραίο τέλος αυτού του άρθρου, θα ήταν οι όποιοι Μαρξιστές και παντός είδους αριστεροί, να εφεύρουν ένα άλλοθι, όπως ο Ντενγκ π.χ., για να αποκηρύξουν τα παλαιά και εσφαλμένα συνθήματα, με νέα αποδοτικά και να κηρύξουν την «συνεργασία των τάξεων», συνειδητά και χωρίς καμία επιβολή, με τη δημιουργία ενός «εκτονωτικού σώματος», που θα αντιμετωπίζει την επίλυση κάθε συγκρουσιακή των τάξεων περίπτωση. Όπως π.χ. η σημερινή αντιπολίτευση που βρήκε πρόσχημα, αντί της μέχρι τώρα λανθασμένης και άγονης αντιπολιτευτικής τακτικής, να γίνει διαπρύσιος κήρυκας του εμβολιασμού.
