Του Δημήτρη Σκάλκου*
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις συνιστούν το βασικό κύτταρο ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Απασχολώντας δύο στους τρεις εργαζόμενους, οι πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν φορέα καινοτομίας και κρίσιμο κρίκο στις αλυσίδες αξίας. Η ανταπόκριση των ευρωπαϊκών οικονομιών στη διπλή πρόκληση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από την ικανότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων να προσαρμοστούν αποτελεσματικά στις απαιτήσεις, αλλά και τις ευκαιρίες, του ταχύτατα μεταβαλλόμενου οικονομικού και τεχνολογικού περιβάλλοντος.
Η περιπέτεια της πανδημίας ανέδειξε τη σημασία της ανθεκτικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων σχεδίασε μία συνεκτική δέσμη μέτρων για την ενίσχυση της ρευστότητας και τη στήριξη των εργαζομένων κινητοποιώντας συνολικούς δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους περίπου 8,5 δισ. ευρώ. Συνοπτικά και μεταξύ άλλων, αναφέρω το Ταμείο Εγγυοδοσίας επιχειρήσεων Covid-19, το Ταμείο Επιχειρηματικότητας (ΤΕΠΙΧ 11), μέρος της επιστρεπτέας προκαταβολής, τις μη επιστρεπτέες προκαταβολές των περιφερειών, τα ειδικά προγράμματα στήριξης επιχειρήσεων εστίασης και τουρισμού, τη δράση e-λιανικό. Η σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα θέτει στο επίκεντρο τη μεσοπρόθεσμη αύξηση της παραγωγικότητας. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις το 17% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ψηφιοποιούν βασικές λειτουργίες τους, σε αντίθεση με το 54% των μεγάλων επιχειρήσεων. Τα παραπάνω αναμφίβολα αφορούν την ελληνική πραγματικότητα. Είναι ενδεικτικό ότι οι ελληνικές πολύ μικρές επιχειρήσεις αντιστοιχούν στο 97.4% του συνόλου των επιχειρήσεων και η προστιθέμενη αξία τους στην οικονομία στο 17,5%, όταν Οι ευρωπαϊκοί μέσοι όροι είναι 93% και 20,8% αντίστοιχα (στοιχεία 2019).
Οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις αποτελούν το κύριο χρηματοδοτικό μέσο στήριξης της βιώσιμης μετάβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το νέο Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) για την προγραμματική περίοδο 2021-2027, το οποίο εγκρίθηκε πρώτο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θέτει ως προτεραιότητά του την προώθηση του καινοτόμου και έξυπνου Οικονομικού μετασχηματισμού. Ειδικότερα, το νέο Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητας, συνολικής δημόσιας δαπάνης 3,9 δισ. ευρώ, ακολουθώντας την ευρωπαϊκή αρχή της «προτεραιότητας στις μικρές επιχειρήσεις», πρόκειται να δεσμεύσει τους πόρους του σε τρεις άξονες:
-την ψηφιακή και πράσινη αναβάθμισή τους, την ενίσχυση των μεταξύ τους συνεργειών (clustering), τη μεγέθυνσή τους (scaling up), την εισαγωγή καινοτομίας,
-την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων τους (ενδο-επιχειρησιακή κατάρτιση),
-την αποτελεσματική αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων (εγγυοδοσία, κεφάλαια συνεπένδυσης, factoring κ.ά.) με περαιτέρω ενεργοποίηση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Συνοψίζοντας τα παραπάνω θα λέγαμε ότι οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις στα επόμενα χρόνια έχουν στη διάθεσή τους τα απαραίτητα χρηματοδοτικά εργαλεία τα οποία, σε συνδυασμό με τις προωθούμενες παρεμβάσεις για τη διαμόρφωση ενός περισσότερο ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξή τους.
*Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων
