Του Ηλία Καραβόλια
(“Τληπόλεμος – Ροδίων Αρχηγέτης” εκδ. Μπαρμπουνάκη 2019, του Γιάννη Παρασκευά)
“Τις στιγμές που σε τυλίγει η ψυχρή πνοή του θανάτου, αναμετριέσαι με το μεγαλείο, την αιωνιότητα και την απεραντοσύνη του σύμπαντος”
Οι ήρωες της αρχαιότητας είχαν έντονο συναισθηματικό κόσμο, έναν ψυχισμό γεμάτο από εντάσεις, ισχύ, αρχομανία. Η εξουσία και ο πόλεμος, το “ένστικτο της κυριαρχίας” είναι σημαίνοντα σε κάθε διάλογο του βιβλίου “Τληπόλεμος – Ροδίων Αρχηγέτης” εκδ. Μπαρμπουνάκη 2019, του φιλίστορος συγγραφέα, πρώην πολιτικού, Γιάννη Παρασκευά.
Ο Παρασκευάς δεν έγραψε μυθιστόρημα πολύ απλά διότι αυτός που αγαπά την ιστορία του τόπου του (Ρόδος) δεν μπορεί να “ψεύδεται” όταν αυτοσχεδιάζει σκηνές και πρωταγωνιστές. Ασχολείται με την μυθολογία του τόπου του ως μελετητής όχι ως ψυχρός λογοτέχνης.
Με το να αναφέρεται στον Όμηρο και να είναι μέρος της Ιλιάδας, ο ήρωας του βιβλίου Τληπόλεμος δεν μπορεί να είναι αδιάφορη προσωπικότητα (ούτε η μυθολογική του σκιά, το ηγετικό του εκτόπισμα, η ρητορική του δεινότητα).
Το βιβλίο δεν είναι ακριβώς ένα συνεχές διήγημα μέσα στο πολεμικό σκηνικό των μικρών και μεγάλων ιμπεριαλισμών και ηγεμονισμών του τότε κόσμου. Έχει έντονα σημειολογικά επεισόδια με φιλοσοφικά προλεγόμενα, με διανοητικά δομικά δίπολα, με στοιχεία οντολογίας και φαινομενολογίας.
Πρόκειται για έργο γεμάτο διαλόγους που κυκλώνουν τη Μορφή και την Ιδέα αλλά με αριστοτελικό και όχι πλατωνικό εργαλείο προσέγγισης. Με το ιδιαίτερο τότε “νόημα” του Θεού, του Έρωτα, του Πολέμου, του Ήθους, της Ανδρείας.
Βιβλίο με διαλεκτική μεταξύ του ανθρώπινου και του θανατικού, του θεικού και του πραγματικού, μια αναπαράσταση του συμβολικού κόσμου της πολυπολιτισμικής Μεσογείου και της κοσμοπολίτικης Ρόδου.
Είναι αμέτρητα τα στοιχεία υπαρξιακής φιλοσοφίας στους διαλόγους και αυτό αναγνωρίζεται εάν ο αναγνώστης είναι μυημένος να ξεχωρίζει τους μη φορμαλιστικούς κανόνες εξιστόρησης των φανταστικών και των πραγματικών συμβάντων.
Ο Τληπόλεμος είναι μια μυθοπλασία που φέρει ιδεολογικό και πολιτισμικό φορτίο, ένα βιβλίο που κινείται στο πλαίσιο και στο όριο της συναισθηματικής ιστορίας και της ψυχολογικής διαπλοκής : ο συγγραφέας παίρνει παραμάσχαλα την ηδονή του λόγου, σε πολλά σημεία του έργου, εξυμνώντας κυρίως τον έρωτα, την γυναίκα, τον άνθρωπο.Και αυτή την ηδονή μεταφέρει έξυπνα από την μεταφυσική ζώνη του έρωτα στην θανατική επικράτεια του πολέμου(μόνιμο φαινόμενο στον αρχαίο κόσμο).
“Οι χτύποι της καρδιάς πολλές είναι οι φορές που το λογικό το ξεστρατίζουν, με το πέπλο της ανεμελιάς το σκεπάζουν, κινδύνους και φόβους ξεπερνούν αλλά και τα κακά μελλούμενα διαγράφουν”. Οι φράσεις μοιάζουν να εκπέμπουν διαχρονική, υπεριστορική ηχώ. Το ηχείο τους όμως δεν είναι στην βολική ζώνη της παραδοσιακής λογοτεχνίας. Δεν είναι αυτοαναφορικό της μυθολογικής σκηνοθεσίας των σκηνών που περιγράφονται σχετικά με αποφάσεις, διοίκηση, κυριαρχία, μάχες, θάνατο : είναι διδακτικό, παιδαγωγικό, πολιτισμικό.
Τα Βασίλεια και οι Πόλεις Κράτη που αντιμάχονταν μεταξύ τους, η Ρόδος ως σταυροδρόμι εφοπλισμού και εμπορίου, οι εσωτερικές έριδες, οι ίντριγκες ακόμη και τον καιρό του τρωικού πολέμου, συνιστούν την μια πλευρά του βιβλίου : την μυθιστορική.
Η προσκηνιακή τους όμως όψη είναι γεμάτη με αυτή την παραγωγική και δημιουργική ένταση που γεννούν στον αναγνώστη αυτοί οι ίδιοι οι διάλογοι. Τα φιλοσοφικά και ρητορικά άλματα της σκέψης των στρατηγών, των ναυάρχων, των οπλιτών, των γυναικών. Γιατί και οι γυναίκες παρελάζουν στο βιβλίο ως Μορφές. Ως μορφές ισχύος, ευφυίας, έρωτα.
Ο δε θάνατος δεν ακουμπάει τον έρωτα μόνο στην μυθολογική πλοκή του πολέμου καθ ότι η επιβολή της κυριαρχίας και η αποδοχή της ισχύος των επιφανών ανδρών είναι τα μείζονα ζητούμενα που διακινούνται ως επιθυμητικές μηχανές σχετικές με τα ορμέμφυτα των εξουσιαστών.
Το νόημα και το σημαίνον στο βιβλίο δεν είναι ο ιστορικός ελιτισμός και η συναισθηματική ηγεσία που ο συγγραφέας Παρασκευάς ως πρώην πολιτικός και ως μηχανικός στο επάγγελμα, χρησιμοποιεί επιδέξια στην πλοκή. Δεν εξυπηρετεί πουθενά σχεδόν μια πολιτισμική αισθητική επιτηδευμένου λόγου.
Ο συγγραφέας είναι μάλλον “εν αγνοία του” ντελεζιανός και λακανικός μαζί, αφού οι πρωταγωνιστές του απολαμβάνουν ως ήρωες πόνου, το σύμπτωμα της αποκλίνουσας σκέψης και του ακραίου αισθήματος, του πόνου που εκρέει ο στοχασμός.
Αυτό τον πόνο του στοχαστικού λόγου νιώθει ο αναγνώστης όταν διαβάζει ακόμα και για το υπερβατικό στοιχείο, το θείο, ακόμα και όταν ο συγγραφέας απογειώνει και γειώνει τις μεγάλες έννοιες, τα θεσμικά σημαίνοντα (“η ευσέβεια καθορίζει τους δικούς της νόμους και ορίζει την συμπεριφορά μας απέναντι στους Θεούς, αλλά των ανθρώπων οι πράξεις όμως, μόνο από την δικαιοσύνη την ανθρώπινη και το δίκαιο ζυγίζονται”)…
Το βιβλίο είναι ξεχωριστό επειδή δεν έχει καλουπιασμένη διήγηση και σκηνοθετική αφηγηματική ροή. Είναι μια ελεγεία και ταυτόχρονα μια σπουδή στον ήρωα Τληπόλεμο που ως Ροδίων Αρχηγέτης αναδεικνύει την ενσυναίσθηση της διοίκησης ανθρώπων και όπλων, την βιωματική ηγεσία, το καθοδηγητικό νήμα της οντολογικής σκέψης των μεγάλων ομηρικών ηρώων του αρχαίου κόσμου…
