Του Αντώνη Ν. Βενέτη
Η πρόσφατη επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στην Ελλάδα, μου δίνει την αφορμή ν’ αναφερθώ στους Ελληνες της Ινδίας, κατά τους νεότερους χρόνους. Ο πιο διάσημος ίσως Ελληνας των Ινδιών ήταν ο Αθηναίος Ινδολόγος Δημ. Γαλανός (1760-1833), ο οποίος έζησε 47 χρόνια στην Ινδία. Κατά την είδηση της αθηναϊκής εφημερίδας «Αθηνά» της 3ης Ιουλίου 1847: «…Ο Αθηναίος Δημ. Γαλανός, απελθών προ πολλών ετών εις την Ινδίαν και αποβιώσας εις Βενερέσιον το 1833, αφιέρωσε εις την Ακαδημίαν Αθηνών εκτός χρηματικής ποσότητος, όχι μικράς, και διάφορα χειρόγραφα περιέχοντα μεταφράσεις ινδικών ποιημάτων και πονήματα της ινδικής γλώσσης και φιλολογίας […]. Οτε απεβίωσεν, “η Επιθεώρηση Ασιατικών Μελετών” ανέγραψε: “Απεβίωσεν εις Μπεναρές ο Δημ. Γαλανός σε ηλικία 74 ετών: ήταν ελληνικής καταγωγής και αφιερώθηκε επί πολλά έτη με μοναδική επιμέλεια στη μελέτη της ιεράς γλώσσας της λογοτεχνίας των Ινδουιστών. Αφησε πίσω του πολυάριθμες μεταφράσεις από τη σανσκριτική στην ελληνική γλώσσα”». Στην ίδια επίσης εφημερίδα «Αθηνά» της 25ης Φεβρουαρίου 1844, βρήκα την είδηση κατά την οποίαν: «Οι εν Καλκούτη εμπορευόμενοι Ελληνες έγραψαν ζητούντες διδάσκαλον και βιβλία διά να ανατρέφουν ελληνοπρεπώς τα τέκνα των […]. Οι συμπολίται μας έχουν και εκκλησίαν ορθόδοξον […]. Ο,τι λοιπόν κατόρθωσε άλλοτε εις την Ασίαν και Ινδίας ο Μέγας Αλέξανδρος διά του πολέμου, κατορθώνει σήμερον το ελληνικόν εμπόριον διά της ειρήνης».
Η «Εφημερίς των Φιλομαθών» της 6ης Οκτωβρίου 1856, μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τους πρώτους Ελληνες των Ινδιών. «Επιστολή εκ Καλκούτης, προ 80 ή 100 ετών. Ανέπλευσαν τον ιερόν κατά τους Ινδούς Γάγγην… παίδες Ελλήνων κατοικήσαντες εν Καλκούτη. Πώς και πόθεν ορμηθέντες οι Ελληνες ούτοι επιχείρησαν τον κατά την εποχήν εκείνην τολμηρότατον τοσούτον πλουν, είναι κυρίως άγνωστον, κοινώς πιστεύεται ότι εμπορίας χάριν εγένετο η, ούτως ειπείν, μετανάστευσις αύτη. Ησαν δε οι πρώτοι εις την Βεγγάζην πλεύσαντες Ελληνες Ιωαννίται, Ιόνιοι και ίσως Πελοποννήσιοι… συγκροτήσαντες κοινωνίαν […]». Κατά την «Ωρα» της 12ης Αυγούστου 1888, «απέρχεται προσεχώς εις Καλκούτα κληθείς υπό της αυτόθι ελληνικής κοινότητος ο Ιερεύς Καλλίνικος Κανελλάς εκ Γαλαξειδίου».
Τέλος, επισημαίνω την εκατονταετή περίπου παρουσία, από το 1850, του εμπορικού οίκου των δαιμονίων αδελφών Ράλλη, οι οποίοι με έδρα το Λονδίνο είχαν ιδρύσει έναν από τους ισχυρότερους εμπορικούς οίκους παγκοσμίως, με παραρτήματα σε όλα σχεδόν τα επίκαιρα σημεία της υφηλίου, μεταξύ των οποίων και στην Καλκούτα. Η ελληνική κοινότητα της Καλκούτας ήταν εποχή που αριθμούσε 4.000 άτομα, τα περισσότερα των οποίων απησχολούντο στον εμπορικό οίκο των Ράλληδων, οι οποίοι κατήγοντο από τη Χίο. Αλλά αξίζει φρονώ να κλείσω το συνοπτικό μου αυτό σημείωμα με τα λόγια του μεγάλου Ινδού σοφού και ηγέτου Μαχάτμα Γκάντι: «Τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα, πλουτισμός χωρίς εργασία, ψυχαγωγία χωρίς ευσυνειδησία και μέτρο, γνώση χωρίς χαρακτήρα, επιχειρηματική συνδιαλλαγή χωρίς ηθική, επιστήμη χωρίς ανθρωπιά, πίστη χωρίς θυσία και πολιτική χωρίς αρχές».
