Του Στέλιου Κοντέα
Ο Κώστας Σημίτης ήταν ο πιο παραγωγικός πρωθυπουργός της μεταπολίτευσης μετά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ο πολιτικός των έργων και όχι των λόγων. Ο δημόσιος άνδρας που δεν ακολούθησε τις εξελίξεις, αλλά τις δημιούργησε…
Διαφοροποιούμενος από τον πασοκικό λαϊκισμό, είχε το θάρρος να παραιτηθεί τρεις φορές πριν γίνει πρωθυπουργός. Το 1979 από το Εκτελεστικό Γραφείο υπερασπιζόμενος την «Ευρώπη των Λαών», το 1987 από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, όταν εγκαταλείφθηκε το πρώτο σταθεροποιητικό πρόγραμμα της ελληνικής οικονομίας (1985-1987), που εκείνος εφάρμοζε, αλλά δεν τον άφησαν ποτέ να ολοκληρώσει· και το 1995 από το Υπουργείο Βιομηχανίας, δικαιολογημένα προσβεβλημένος από τις δηλώσεις του τότε πρωθυπουργού…
Πήρε εν τέλει ο ίδιος την πρωθυπουργία της Ελλάδος μετά από μήνες ουσιαστικής ακυβερνησίας, καθώς ο εν ενεργεία ετοιμοθάνατος δεν παραιτείτο. Με οφθαλμοφανή υπαιτιότητα και του περιβάλλοντός του, που φιλοδοξούσε να διατηρήσει με κάποιον τρόπο την εξουσία. Και με τον υπουργό που τον αναπλήρωνε να καταλήγει χρόνια αργότερα στη φυλακή, καταδικασμένος για μίζες από τα εξοπλιστικά προγράμματα. Ο Σημίτης ήταν που θα κέρδιζε τον τελευταίο οριακά (με 11 ψήφους διαφορά) στον δεύτερο γύρο της ψηφοφορίας της κοινοβουλευτικής ομάδας του κυβερνώντος κόμματος για την εκλογή πρωθυπουργού. Και με μικρή διαφορά και στην ψηφοφορία του συνεδρίου για την προεδρία του κόμματος. Με αποτέλεσμα, η Ελλάδα να τη γλιτώνει παρά τρίχα. Όπως πάντα…
Ο νέος πρωθυπουργός θα έδινε δύο τετραετίες σε ένα κόμμα που φαινόταν να πνέει τα λοίσθια μετά την ασθένεια και τον θάνατο του ιδρυτή του. Μάλιστα, θα κατάφερνε να αυξήσει το ποσοστό του στις δεύτερες βουλευτικές εκλογές σε σχέση με τις πρώτες υπό την ηγεσία του. Παρά το ότι τα έτη εξουσίας από το 1981 το βάρυναν αναπόφευκτα με την κυβερνητική φθορά. Πλησιάζοντας το 44% στις κάλπες του 2000, το ΠΑΣΟΚ είχε καταφέρει να κερδίσει για τρίτη συνεχόμενη φορά εθνικές εκλογές – φαινόμενο σπάνιο για την ελληνική και ευρωπαϊκή πολιτική ιστορία. Μήπως επειδή ο πρόεδρος του το είχε πλέον μετατρέψει από ένα τριτοκοσμικό και αντιευρωπαϊκό κόμμα όταν ιδρύθηκε σε ένα σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό;
Κατά τη διάρκεια αμιγώς της δικής του οκταετίας, το ΑΕΠ της Ελλάδας αυξήθηκε σωρευτικά σε σταθερές τιμές σχεδόν κατά 40% (σ.σ.: η μεγαλύτερη αύξηση μετά την προδικτατορική οκταετία του Κωνσταντίνου Καραμανλή), συνεπεία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 που κέρδισε επί πρωθυπουργίας του η Αθήνα ανατρέποντας τα προγνωστικά, αλλά και μεγάλων έργων υποδομής, όπως η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, το αεροδρόμιο των Σπάτων, το μετρό της Αθήνας και η Αττική Οδός. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα μειώθηκαν και το δημόσιο χρέος που είχε συσσωρευθεί από τη δεκαετία του 1980 σταθεροποιήθηκε ως προς το ΑΕΠ. Έτσι που το 2001 η Ελλάδα έγινε δεκτή ως το 12ο πλήρες μέλος της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης, και το 2002 υιοθέτησε σε φυσική μορφή το ευρώ. Αφήνοντας πίσω της δεκαετίες ενός φαύλου κύκλου υποτιμήσεων δραχμής και υψηλού πληθωρισμού, για να καρπωθεί τα πλεονεκτήματα του σκληρού ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος…
Επίσης, η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς την επίλυση του πολιτικού της προβλήματος («μια αδιαμφισβήτητη ελληνική επιτυχία» σύμφωνα με τον πατέρα του σημερινού πρωθυπουργού) και η δρομολόγηση της επίλυσης της ελληνοτουρκικής διαφοράς για την υφαλοκρηπίδα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης με τη συμφωνία του Ελσίνκι απέδειξαν ότι και στα εθνικά θέματα μπορεί να υπάρχει πρόοδος και όχι αδράνεια. Τέλος, η εξάρθρωση της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη» και η επίλυση του εκκρεμούς θέματος της βασιλικής περιουσίας έκλεισαν δύο μεγάλες πληγές της μεταπολιτευτικής περιόδου.
Αν και υπήρχαν μελανά σημεία την περίοδο διακυβέρνησής του, όπως η χρηματιστηριακή φούσκα το 1999 και τα φαινόμενα διαφθοράς (τα οποία όμως όχι μόνο αφορούσαν κυρίως εσωκομματικούς του αντιπάλους, αλλά ήταν και αδύνατον να ελεγχθούν με τους τότε ελεγκτικούς μηχανισμούς), η οκταετία του θα εκτιμάτο ακόμα περισσότερο στο τέλος της εξαετίας που θα ακολουθούσε από την αναπόφευκτη σύγκριση των δύο περιόδων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πρωθυπουργική θητεία του διαδόχου του (2004-2009) το δημόσιο χρέος αυξήθηκε με διπλάσιο μέσο ετήσιο ρυθμό σε ονομαστικούς όρους, χωρίς αυτό να οφείλεται στους τόκους και χωρίς να γίνει κανένα μεγάλο έργο υποδομής. Ακόμα χειρότερα, λόγω της μεταολυμπιακής αδράνειας, το 2008 η ελληνική οικονομία μπήκε για πρώτη φορά μετά από 14 χρόνια στο τούνελ μιας ύφεσης που θα αποδεικνυόταν μακρόχρονη και πολύ βαθιά. Την ακριβώς επόμενη χρονιά και συνεπεία όλων αυτών, τα ελλείμματα ξέφυγαν τελείως ως προς το ΑΕΠ και την παρεπόμενη το Ελληνικό Δημόσιο αποκλείστηκε και από τις αγορές δανειακών κεφαλαίων. Με αποτέλεσμα να υποχρεωθεί να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να μπορέσει να πληρώσει μισθούς και συντάξεις, και η τυπική χρεοκοπία να αποφευχθεί. Αλλά να γίνει συντεταγμένα στα πλαίσια της Ευρωζώνης που κάποιοι είχαν την πρόνοια να εντάξουν την Ελλάδα…
Ο τέως πρωθυπουργός είχε προειδοποιήσει από το βήμα της Βουλής στο τέλος του 2008 γι’ αυτήν την κατάληξη, αλλά οι τότε κυβερνώντες αρχικά απέκλειαν με δημόσιες δηλώσεις τους αυτό το ενδεχόμενο και στην πράξη αδράνησαν. Προτού προσφύγουν όπως-όπως σε εκλογές για να αποδράσουν από την εξουσία, όταν έγινε ξεκάθαρα ορατό…
Αν ο Κώστας Σημίτης είχε γίνει Πρόεδρος της Δημοκρατίας το 2020, όπως θα άξιζε τιμητικά, θα απεβίωνε σήμερα υπηρετώντας το ύπατο πολιτειακό αξίωμα. Παρ’ όλα αυτά, και με τη λήξη της θητείας του στην ενεργό πολιτική είχε ήδη περάσει στην ιστορία ως ένας πρωθυπουργός με αδιαμφισβήτητο έργο.
Τον Μάρτιο του 2004 είχε παραδώσει την Ελλάδα μια τελείως διαφορετική χώρα από τον Γενάρη του 1996. Από ακυβέρνητο σκάφος και με τον κίνδυνο να την κυβερνήσουν φαύλα πρόσωπα, πλήρες μέλος της Ευρωζώνης, έτοιμη να κάνει Ολυμπιακούς Αγώνες, με την οικονομία της να αναπτύσσεται με 6% ρυθμούς ανάπτυξης και να κατατάσσεται στις 35 πιο ανταγωνιστικές του κόσμου.
Έτσι που η ιστορία να τον έχει ξεχωρίσει πολύ πριν από το 2025. Όταν αποφάσισε να τον κατατάξει και στην αθανασία. Χωρίς να τον ταλαιπωρήσει διόλου για να μην πλήξει την υστεροφημία του, όπως σε άλλες περιπτώσεις πρώην πρωθυπουργών…
