Του ΜΑΡΙΟΥ ΕΥΡΥΒΙΑΔΗ
Το 1769 ένας φυλακισμένος δραγουμάνος της Αυλής της Υψηλής Πύλης ζήτησε μια χάρη. Ζήτησε τη διαμεσολάβηση του Αγά των Γενιτσάρων της Υψηλής Πύλης για την αποφυλάκισή του. Στην επιγραφή της αίτησής του ο φυλακισμένος Δραγουμάνος (χριστιανός, δηλαδή, και πιθανότατα Έλληνας) έγραφε: «Στο όνομα του Παντοδύναμου Θεού.
Αίτηση προς την ισχυρή σκόνη των ποδιών του ισχυρού, σπλαχνικού, ελεήμονος, μεγαλόψυχου, συμπονετικού ευεργέτη, του πιο γενναιόδωρου αφέντη, τώρα Αγά των Γενιτσάρων, της Ευγενούς Αυλής της Υψηλής Πύλης». Και η επιστολή του φυλακισμένου ξεκινούσε ως εξής: «Έχοντας σκύψει το κεφάλι μου υποταγμένος και δουλικά το μέτωπό μου με την απόλυτη ταπεινότητα και χωρίς την παραμικρή έπαρση, πλήρως εξαθλιωμένος και ικέτης προς την αγαθοποιό σκόνη των ποδιών του ισχυρού, σπλαχνικού, καταδεκτικού, συμπονετικού και ελεήμονος ευεργέτη μου».
Στη συνέχεια ο φυλακισμένος αυτοταπεινώνεται ακόμα περισσότερο απευθύνοντας την αίτησή του όχι σε αυτόν καθαυτόν τον Αγά των Γενιτσάρων, αλλά προς την «ισχύ της σκόνης της συμπονετικής κατοικίας». Η σκόνη της «συμπονετικής κατοικίας» είναι, κυριολεκτικά, η σκόνη των ποδιών των ισχυρών της Υψηλής Πύλης. Και ποιος ήταν ο ισχυρότερος της Υψηλής Πύλης; Μα ο σουλτάνος.
Η αναφορά στον σουλτάνο μας φέρνει στον γνωστό τίτλο του Πασά, τίτλος «τιμής και ισχύος», όπως όλοι νομίζουμε και πιστεύουμε. Παρόλο που ο εθνοπατέρας των Τούρκων, ο Μουσταφά Κεμάλ, κατήργησε τους τίτλους ευγενείας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά το 1923, ακόμα και σήμερα οι caudillos της κεμαλικής ελίτ -οι Τούρκοι στρατηγοί- ονομάζονται «πασάδες». Όπως «πασάδες» ονομάζονται όλοι μεσα στην Τουρκία που κατέχουν δύναμη και ασκούν εξουσία.
Και το «πασά μου έλεος» κυριάρχησε στην καθομιλουμένη των χριστιανών ραγιάδων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τι σημαίνει όμως «πασάς»; Είναι αυτός που, με τη σειρά του, κάθεται στα πόδια του ισχυρότερου, του σουλτάνου, αναπνέει την «αγαθοποιό σκόνη των ποδιών του» και τον εξυπηρετεί. Είναι ο υπηρέτης του. Γράφω τα πιο πάνω -που μερικώς προέρχονται από ένα παλιότερο κείμενό μου «Η γλώσσα των Τούρκων και του Ισλάμ» (Ο Φιλελεύθερος της Κυριακής 6/11/2012), με αφορμή το αίτημα του Προέδρου Αναστασιάδη να γίνει η τουρκική γλώσσα επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ένα μικρό συμβολικό, αλλά όμως μη δεσμευτικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή, έγινε στα μέσα Απριλίου, όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποδέχθηκε την κυπριακή πρόταση με ψήφους 375 έναντι 133. Ο κ. Αναστασιάδης, ως Πρόεδρος κράτους-μέλους της ΕΕ, είχε καταθέσει το αίτημά του στις 17 Φεβρουαρίου, με το σκεπτικό ότι «η «λύση” βρίσκεται προ των πυλών» και πως η ΕΕ θα πρέπει να είναι πανέτοιμη να δεχθεί στους κόλπους της τους τουρκόφωνους της Κύπρου.
Αυτή είναι μια λογικοφανής αλλά και εργαλειακή ερμηνεία της κίνησης του Κύπριου ηγέτη. Υπάρχει όμως και μια άλλη. Είναι αυτή του ικέτη. Αυτού που προσπαθεί να κατευνάσει τον «ισχυρό», τον «ελεήμονα», τον «μεγαλόψυχο», τον «συμπονετικό», τον «ευεργέτη», τον «γενναιόδωρο». Αυτού που έχει σκύψει το κεφάλι του υποταγμένος, αυτού που συμπεριφέρεται με «απόλυτη ταπεινότητα και χωρίς την παραμικρή έπαρση», αυτού που ικετεύει «την αγαθοποιό σκόνη των ποδιών του ισχυρού» και που ελπίζει -ο Κύπριος ηγέτης- και του μελλοντικού «ελεήμονος ευεργέτη του», του Ταγίπ.
Ο Κύπριος ηγέτης έχει και αυτός τη δική του Αυλή, το δικό του ντιβάνι, και έχει τους δικούς του προεδρικούς συμβουλάτορες (consiglieri). Ίσως η ιδέα να προήλθε από έναν εξ αυτών. Αυτή είναι η δουλειά τους και γι’ αυτό πληρώνονται. Μπορεί να ήταν και ιδέα του ίδιου του κ. Αναστασιάδη. Έχω ωστόσο την αίσθηση ότι μάλλον από την Εσπερία μας προέκυψε και αυτή η ιδέα, και πιθανότατα από τον Έσπεν Μπαρθ Άιντα. Είναι… μουσίτσα ο Έσπεν σε αυτά.
Είναι από τα «επεξεργασμένα» εργαλεία της δουλειάς του που απαιτούν, όμως, και τον κατάλληλο χρονισμό (timing). Δεν είναι δηλαδή μ??ια ακόμη κίνηση «καλής θέλησης» και ένα ακόμη «μέτρο εμπιστοσύνης», όπως μας συνηθίζουν να πράττουν περιοδικά, έτσι ώστε να καταγράφεται μομέντουμ στις συνομιλίες. Είναι κίνηση με υψηλό συμβολισμό και ουσία, κίνηση που αποδεικνύει με πολύ πρακτικό τρόπο την καλή πίστη και βούληση του Κύπριου ηγέτη.
Και είναι μια κίνηση που δεν μπορεί να αγνοήσει ο «γενναιόδωρος αφέντης», διότι από μόνη τ??ης παράγει δημοσιότητα που δεν μπορεί να αγνοηθεί – όπως και έγινε- αλλά είναι και απαραίτητο βήμα για ουσιαστικό αποτέλεσμα ύψιστης πολιτικής σ ημασίας. Ασφαλώς η κίνηση του κ. Αναστασιάδη μέτρησε με τον κ. Άιντα, με τους Αμερικανούς και γενικά με τη λεγόμενη διεθνή κοινότητα. Μέτρησε όμως με αυτούς στους οποίους απευθύνονταν; Μέτρησε και με το νεοσουλτάνο Ερντογάν και το σινάφι του;
Ή την εισέπραξαν ως ακόμη μια κίνηση ενός ακόμη «δουλικά υποταγμένου»; Πρέπει η μύγα να μάθει να μην ενοχλεί, αλλιώς…. Θα σας διηγηθώ μια σύντομη ιστορία. Λίγο μετά τη συμφωνία του Έλσινκι το 1999, μέρος της οποίας ήταν η απόφαση για την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ χωρίς να είναι απαραίτητη η προηγούμενη λύση του πολιτικού προβλήματος και, παράλληλα, η συναφής απόφαση να αρχίσουν ενταξιακές διαπραγμάτευσης και για την ένταξη της Τουρκίας, οργανώθηκε ένα κλειστό σεμινάριο-συζήτηση στη Αθήνα με μια τουρκική αντιπροσωπεία, στο οποίο ήμουν ένας από τους καλεσμένους.
Επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας ήταν ένας πρώην πρέσβης στη Αθήνα που είχε αφυπηρετήσει, αλλά συμμετείχε στην πολιτική. Ήταν ο Guntuz Aktan για τον οποίο εγώ διατηρούσα φάκελο, γνωρίζοντας την καριέρα του. Δεν με παίρνει ο χώρος για να αναφερθώ στο «έργο» του. Όμως τον θεωρούσα ως την επιτομή του κεμαλιστή-φασίστα διπλωμάτη, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από τα πράγματα, αφού το 2007 μπήκε στην Εθνοσυνέλευση με το φασιστικό κόμμα των Γκρίζων Λύκων, του γνωστού μας (και κυπριακής καταγωγής και -κατά τον Χραντ Ντινγ- με αρμενικές καταβολές) Άλπ- αρσλάν Τουρκές.
Σε κάποιο σημείο της συζήτησης ανάφερα – καλοπροαίρετα- ότι είναι ειρωνεία η πόρτα της εισόδου της Τουρκίας να ανοίξει λόγω Κύπρου, ενός κράτους που η Τουρκία δεν αναγνώριζε καν. Ποιος είδε τον Αλλάχ και δεν τον φοβήθηκε! Έγινα αποδέκτης μιας μοχθηρής επίθεσης από τον Ακτάν, που αρχικά με σόκαρε τόσο που παρέμεινα για κάποιο χρόνο και τον άκουγα χωρίς καλά-καλά να καταλαβαίνω τι έλεγε και γιατί, παρά μόνο ότι με καθύβριζε χυδαία. Ήταν έξαλλος.
Συγκράτησα ότι ουρλιάζοντας έλεγε πως η Τουρκία είναι ένα μεγάλο (Buyuk) κράτος που δεν χρειάζεται βοήθεια από κανένα, πως στην ΕΕ η Μπουγιούκ Τουρκία θα μπει διότι Τουρκία ίσον Ευρώπη (ο Ακτάν υπήρξε ο πραγματικός συγγραφέας -ghost writer- του βιβλίου του Οζάλ “Turkey in Europe, and Europe in Turkey” και το οποίο γράφτηκε με αφορμή την αίτηση ένταξης που έκανε η χώρα το 1988 – ένα πραγματικό μνημείο παραχάραξης της Ιστορίας ολοκλήρου του κόσμου- και το οποίο πρέπει να διαβάσουν ο Κύπριος Πρόεδρος και οι consiglieri του, έστω και τώρα), και ότι η Ευρώπη έχει ανάγκη την Τουρκία.
Πώς τολμώ, με ρώτησε απειλητικά, να υποστηρίζω πως μια μικρή και μηδαμινή Κύπρος, «μια μύγα που ενοχλούσε» είναι δυνατό να διαδραματίσει τον οποιονδήποτε ρόλο βοηθώντας την Τουρκία; «Πρέπει η μύγα να μάθει τη θέση της και να μην ενοχλεί, αλλιώς…». Το ότι όλοι, μέσα και έξω από την Τουρκία, πρέπει να γνωρίζουμε τη θέση μας -haddini bi- είναι η αγαπημένη φράση του Ταγίπ Ερντογάν.
Την επαναλαμβάνει συνεχώς κουνώντας το δάκτυλό του σε όλους – αρχίζοντας από τις γυναίκες. Mόνο έναν κανόνα συμπεριφοράς γνωρίζει και αναγνωρίζει ο Ταγίπ Ερντογάν. «Υπακούετε στον Αλλάχ κι υπακούετε τον Απεσταλμένο και όσους ανάμεσά σας έχουν εξουσία πάνω σας» (Σούρα Ελ-Νισά, IV, 59).
Ο στίχος αυτός αποτελεί τη αφετηριακή αρχή του Ισλάμ περί του ορίου της πολιτικής υπακοής. Τι μπορεί να αναμένει ο Κύπριος ηγέτης με τις πρωτοβουλίες του -μεγαλόσχημες ή μη- έναντι του σουλτάνου Ερντογάν και της Μπουγιούκ Τουρκίας; Τίποτα εκτός από του «να μάθει τη θέση του» και το όριο της πολιτικής του υποταγής. Στην καλύτερη περίπτωση να «μάθει τη θέση» ως (πασάς) σατράπης και ικέτης της σκόνης των ποδιών του κάθε Ταγίπ.
http://WWW.PHILENEWS.COM – http://WWW.MIGNATIOU.COM
