Του Λάμπρου Γ.Ροΐλου*
Ο τίτλος εναλλακτικά θα μπορούσε να είναι η Σκύλα και η Χάρυβδη.
Αν μάλιστα καταλάμβαναν την εξουσία θα ήταν ο απόλυτος εφιάλτης .
Συνοπτικά μπορεί να ειπωθούν τα εξής για το φαινόμενο της υποστήριξης Tramp, που αγγλιστί το μόνο που τον ξεχωρίζει ονομαστικά από την λέξη Trump (=αλήτης) είναι ένα Α, -αν και για την Αμερική του σήμερα αυτό είναι το Άλφα και το Ωμέγα της:
Ο Τραμπ προβάλει σαν αντισυστημικός και ένας τέτοιος κυβερνήτης φαίνεται να συναρπάζει τα πλήθη διεθνώς. Γιατί (εκτός του μικρού ποσοστού των αναρχικών) για την πληθώρα των αντισυστημικών τι καλύτερο να εξουσιάζει το σύστημα ένας αντισυστημικός;
Λόγω της διεθνούς οικονομικής δυσπραγίας βλέπουμε κάτι αντίστοιχο να συμβαίνει και στην Ευρώπη με την άνοδο της ακροδεξιάς (ουσιαστικά αντισυστημικής και ιδιαίτερα κατά της Ε.Ε.), που την θεωρεί υπεύθυνη για τις αποφάσεις και κατευθύνσεις που δίνει στους κυβερνώντες των 27 χωρών μελών της.
Για τον προσδιορισμό της έννοιας του αντισυστημικού, θα πρέπει προηγουμένως να χαρακτηρίσουμε το «σύστημα». Αυτό εννοείται, σαν η διακυβέρνηση μιας χώρας από κυβέρνηση/αυτοδιοίκηση, νομοθετική και δικαστική εξουσία που λειτουργούν εντός ενός νομοθετικού πλαισίου δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Αυτό όμως επιβάλλει φόρους, ποινές, πρόστιμα. Συνεχίζει την κοινωνική ανισότητα και άλλα πολλά «κακά», όπως τα αντιλαμβάνονται οι αντισυστημικοί.
Η αντισυστημικότητα (σαν πιο διαδεδομένο φαινόμενο στον πληθυσμό) ανθεί ιδίως σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας όπως αυτή που διέρχεται η Δύση (Αμερική και Ευρώπη), οφειλόμενη κυρίως: 1) Στην ενεργειακή κρίση λόγω της πανδημίας που μεσολάβησε, καθώς και των πολέμων στην Ουκρανία και Γάζα, που συνεπάγονται μεγαλύτερο κόστος στις μεταφορές και στην παραγωγή αγαθών. Άρα παράγουν πληθωρισμό και ακρίβεια. 2) Στα αναγκαία περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, που έχουν και αυτά να κάνουν κυρίως με την ενέργεια που χρησιμοποιείται. (Εξ’ου και η «επανάσταση των τρακτέρ» σε όλη την Ευρώπη). 3) Στις καταστροφές από την κλιματική κρίση. Ιδίως σε καλλιέργειες, κτηνοτροφία καθώς και στις συνακόλουθες πυρκαγιές και πλημμύρες. 4) Στην μετανάστευση λόγω των θεομηνιών της κλιματικής κρίσης και των πολέμων. Μεταξύ αυτών και των εμφυλίων σε Συρία και Λιβύη. 5) Λόγω συναφών οικονομικών παρενεργειών των πιο πάνω (με την μορφή της ανεργίας, πληθωρισμού, κερδοσκοπικής ακρίβειας κλπ).
Είναι λαϊκιστής, που αυτό από μόνο του συγκινεί κάποια πλήθη. αλλά είναι αυτός και ολίγον -αυτό που οι ευρωπαίοι λέμε- «καουμπόι» και αυτό συγκινεί ακόμη περισσότερο τα Αμερικανάκια.
Διαθέτει την απλοϊκή σκέψη του μέσου Αμερικανού. ας θυμηθούμε την προτροπή του να πιούμε αντισηπτικό γιατί θα σκοτώσει τον covid σε δευτερόλεπτα.
Δηλώνει πάντα υπεραισιόδοξος για όλα και ιδιαίτερα για αυτά που πρόκειται να κάνει, τονίζοντας ότι η επιτυχία τους θα οφείλεται στην ικανότητα του. Κάτι που αρέσει.
Υπόσχεται να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία (προς τον οποίο αιμορραγεί οικονομικά η Αμερική) σε 24 ώρες. Όπως υποσχόταν να τα βρει με τον Κιμ της β. Κορέας σε μια μέρα. (Αντίστοιχα στα καθημάς ο Τσίπρας υποσχόταν να καταργήσει τα μνημόνια με ένα νόμο, με ένα άρθρο. -Αμερικανάκια και εμείς- )
Λαϊκισμός είναι όταν υπόσχεσαι ότι μπορείς να κάνεις πράξη αυτό που αποτελεί, την δεδομένη στιγμή, τον ευσεβή (αλλά συνήθως αδύνατο) πόθο ενός λαού.
Μερικά παραδείγματα να είναι από αυτά στην εποχή μας: Τα φθηνά αφορολόγητα καύσιμα και ενέργεια γενικότερα. Η κατάργηση των μνημονίων επί Τσίπρα (όταν ο Γιάνης με ένα -ν- θα έκανε τις Ευρωπαϊκές αγορές να χορεύουν πεντοζάλη). Η κατάργηση της ακρίβειας. Η δικαιοσύνη/εξίσωση των κοινωνικών τάξεων οικονομικά. Η είσοδος όλων στα πανεπιστήμια χωρίς εξετάσεις. κ.α. πολλά.
Η αποκορύφωση του λαϊκισμού στην πράξη, είναι ο επίσης «αντισυστημικός» ακροδεξιός, Μιλέϊ στην Αργεντινή που προεκλογικά υποσχόταν ευημερία στην οικονομικά διαλυμένη χώρα του, γιατί του το είχε πει (όπως δήλωσε μετά την θριαμβευτική εκλογή του) το πνεύμα του πεθαμένου σκύλου του. Τώρα, τα πλήθη συγκρούονται με την αστυνομία στους δρόμους γιατί μεταξύ άλλων καταστροφικών για τον λαό του οικονομικών μέτρων που έλαβε όταν ήρθε στην εξουσία, επιχειρεί να υπαγάγει μεγάλο μέρος της νομοθετικής εξουσίας στην εκτελεστική. Ένα βήμα πριν την δικτατορία δηλαδή.
Ο Τραμπ χρηματοδοτείται από το Εβραϊκό λόμπι στο οποίο προσέφερε την Ιερουσαλήμ σαν πρωτεύουσα του Ισραήλ και κατήγγειλε την σύμβαση με το Ιράν για τα πυρηνικά του όπλα, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για να αιτιολογηθεί στο μέλλον μια αεροπορική εισβολή για καταστροφή των Ιρανωνικών πυρηνικών και βαλλιστικών εγκαταστάσεων – σαν προληπτική επίθεση-και αλλά πολλά σχετικά.
Ως δια μαγείας θα σταματήσει την είσοδο Μεξικάνων μεταναστών φτιάχνοντας τοίχος στα σύνορα.
Έπεισε το μεγαλύτερο ποσοστό των Ρεπουμπλικάνων ότι έγινε νοθεία στις εκλογές και ότι διώκεται τώρα πολιτικά με τις παρανομίες που διέπραξε. Κι’ ας του έχουν ασκηθεί διώξεις για βιασμό, οικονομικές/φορολογικές απάτες και ηθική αυτουργία στην εισβολή Καπιτώλιο την 6/1/21.
Έχει σαν αντίπαλο εάν τρεμάμενο όχι μόνο στα χρονιά αλλά και στο παρουσιαστικό Μπαϊντεν.
Η ελπίδα εναπόκειται σε εκείνους τους συντηρητικούς Ρεπουμπλικάνους, που ήδη δηλώνουν, ότι θα προτιμούσαν να ψηφίσουν Δημοκρατικό υποψήφιο παρά τον Τραμπ.
Μάλιστα η ανταγωνίστρια του Τραμπ στο κόμμα του για τις εκλογές Χαίηλι στις δημοσκοπήσεις, δείχνει να προηγείται έναντι του Μπάϊντεν με πέντε μονάδες, ενώ αντίθετα είναι τραγικά πίσω σε αυτές που αφορούν τους Ρεπουμπλικάνους για το χρίσμα σαν υποψήφια αντίπαλος του Τραμπ.
Σημαντική λύση θα ήταν να κατέβει (όπως φημολογείται) η Μισέλ Ομπάμα υποψήφια για τους Δημοκρατικούς, αφού ουσιαστικά θα κυβερνούσε μαζί με τον Ομπάμα.
Αντισυστημικότητα όμως και λαϊκισμό διακατέχει και την ακροδεξιά στην Ευρώπη.
(α) Με την ακροδεξιά Λεπέν στην Γαλλία (το κόμμα της οποίας χρηματοδοτούσε ο Πούτιν) να προηγείται στις δημοσκοπήσεις. (β) Με το ακροδεξιό κόμμα AFD στην Γερμανία να εμφανίζεται δεύτερο κόμμα μετά τους Χριστιανοδημοκράτες. (γ) Με την ακροδεξιά Μελόνι να είναι ήδη πρωθυπουργός στην Ιταλία. (δ) Με την εκλογή του ακροδεξιού Γκερτ Βίλντερς σαν πρώτου στην Ολλανδία. (ε) Με τις δημοσκοπήσεις στο Βέλγιο -εν όψει των εκλογών του Ιουνίου 24 να φέρνουν πρώτα κόμματα το ακροδεξιό και το ακροαριστερό. (στ) Με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Όρμπαν να στρώνει το χαλί στον Πούτιν στα πλαίσια των αποφάσεων της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.
Αν αυτά συνδυαστούν με την εκλογή του (φιλοΠουτινικού) και εσωστρεφή, αμφισβητία της Ε.Ε. Τραμπ , η προ ετών δήλωση του Μακρόν ότι “το ΝΑΤΟ είναι νεκρό” θα μπορούσε να βγει προφητική.
Βέβαια δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι όλα τα πιο πάνω ευνοούν και ανοίγουν τις ορέξεις του κυρίου Πούτιν, ο οποίος κάνει ότι μπορεί με τα “γιουσουφάκια” του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανά τον κόσμο και με πολλούς άλλους τρόπους να επηρεάσει τις εκλογές σε Αμερική και Ευρώπη.
Δεν έζησε η Ευρώπη παρόμοια κατάσταση την δεκαετία του 30 με οικονομική ύφεση;- Με άνοδο της ακροδεξιάς στην εξουσία πάλι σε Ιταλία και Γερμανία; Που κατέληξε στον μέχρι τώρα αιματηρώτερο πόλεμο του κόσμου;
Θα ισχύσει άραγε η αρχή που λέει ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται;
Πάντως για «μικρούς» πολέμους δεν μπορούμε να έχουμε παράπονο. Ήδη εξελίσσονται δύο και μάλιστα «δι’ αντιπροσώπων». Αν μπουν σε αυτούς στο παιχνίδι και οι κυρίως αντιπροσωπευόμενοι παίκτες, αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Ή μάλλον η ίδια η Ιστορία (με «Ι» κεφαλαίο) που (ό μη γένοιτο) θα επαναλαμβάνεται.
Λάμπρος Ροϊλός, συντ. δικηγόρος παρ’Αρείω Πάγω, συγγραφέας, ερευνητής.
){kind=link}