Καθώς το τέλος του πολέμου στη Συρία είναι ορατό, νέες συνθήκες δημιουργούνται στην ευρύτερη Μέση Ανατολή που, λογικά, δεν θα έπρεπε να αφήνουν αδιάφορη τη χώρα μας και την Ε.Ε., πριν βρεθούν προ τετελεσμένων που θα καθορίζουν για χρόνια τις περιφερειακές ισορροπίες.
Η είσοδος του Ιράν στη Αραβική περιφέρεια εκδηλώνεται ήδη από την Υεμένη στο νότο ως το Ιράκ και τη Συρία βορειότερα, επιχειρώντας να δημιουργήσει προϋποθέσεις για τη μόνιμη έξοδό της στη Μεσόγειο. Εγχείρημα που απορρίπτεται από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ, την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Οι έντονες Αμερικανικές οικονομικές πιέσεις στην Τεχεράνη (embargo) καθώς και η Ισραηλινή στρατιωτική δράση στη Συρία σε βάρος των δυνάμεών της, μαζί με τον θανατηφόρο κορωναϊό, έφεραν την Τεχεράνη στα πρόθυρα κατάρρευσης.
Τις τελευταίες δυο εβδομάδες μια σειρά από επιθέσεις σε στρατηγικές Ιρανικές εγκαταστάσεις, έδειξαν ότι η ασφάλεια και η προστασία τους, δεν ανταποκρίνεται σε ό,τι η ακραία ισλαμιστική ηγεσία της χώρας παρουσιάζει. Αυτές οι εξελίξεις έφεραν για πρώτη φορά σοβαρά στο προσκήνιο των πολιτικών αποφάσεων της Τεχεράνης την Κίνα.
Τι προηγήθηκε…
Οι ΗΠΑ άφησαν να διαρρεύσει στις 17/7, ότι έχουν πολλές ενδείξεις πως το Ιράν έχει θέσει σε ετοιμότητα τμήματα της αεροπορικής του άμυνας, πράγμα που σημαίνει ότι οι ιρανικές συστοιχίες επιφανείας-αέρα είναι έτοιμες να πλήξουν στόχους που θεωρούνται απειλές. Η εκτίμηση είναι ότι το Ιράν αντιδρά στις πολλαπλές μυστηριώδεις εκρήξεις στις στρατιωτικές, πυρηνικές και πυραυλικές εγκαταστάσεις του τις τελευταίες εβδομάδες.
Η προειδοποίηση αεροπορικής άμυνας μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους λόγους όπως:
• Νευρικότητα της Τεχεράνης που μη γνωρίζοντας από πού προήλθαν οι επιθέσεις, ποιος είναι υπεύθυνος και τι θα ακολουθήσει, άρχισε να παίρνει μέτρα στα τυφλά.
• Προετοιμασία για αντίποινα εναντίον του Ισραήλ και προστασία από την απάντησή του, αν αποφασίσει να αποδώσει τα χτυπήματα στο Τελ Αβίβ.
• Ορισμένες από τις επιθέσεις στις εγκαταστάσεις του μπορεί να έχουν πραγματοποιηθεί από «αόρατα» αεροσκάφη ή drones, τα οποία υποψιάζονται στο Ιράν ότι ήταν Ισραηλινά ή Αμερικάνικα.
Οι Ιρανικές στρατιωτικές αρχές κι αυτές των υπηρεσιών πληροφοριών, είναι προφανές ότι δεν μπορούν να εκτιμήσουν τι και ποιος προκάλεσε τις επιθέσεις σε πλοία, εργοστάσια, στρατόπεδα και βάσεις.
Οι τύποι των επτά σκαφών που πυρπολήθηκαν την Τετάρτη 15 Ιουλίου, και αυτό που προκάλεσε τις πυρκαγιές δεν αποκαλύφθηκαν στην πρώτη επίσημη έκθεση της Τεχεράνης. Το συμβάν ακολούθησε μια σειρά από μυστηριώδεις εκρήξεις σε πυρηνικούς, στρατιωτικούς και εργοστάσια παραγωγής πυραύλων του Ιράν από τα τέλη Ιουνίου.
Εάν αυτή η εκστρατεία επιθέσεων ή εσωτερικού σαμποτάζ επεκτάθηκε τόσο ώστε να συμπεριλάβει τις ναυτικές δυνάμεις του Ιράν, θα ήταν μια σοβαρή κλιμάκωση, που ισοδυναμεί με μεγάλη πρόκληση για το Ιράν ως η πιθανή κυρίαρχη δύναμη στον Περσικό Κόλπο και τα νερά του Ινδικού Ωκεανού..
Η επαρχία Bushehr, στο ναύσταθμό της οποίας έγινε η επίθεση, φιλοξενεί επίσης τον μοναδικό πυρηνικό σταθμό του Ιράν.
Μια ημέρα νωρίτερα, την Τρίτη, ο επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ Kenneth McKenzie προειδοποίησε την Τεχεράνη ότι «κάθε κακόβουλη δραστηριότητα στον Κόλπο θα έχει υψηλό κόστος». Σε μια συνέντευξη που οργανώθηκε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, υπενθύμισε στο Ιράν τα «γεγονότα του Ιανουαρίου» όταν ένα αμερικανικό αεροσκάφος εκτέλεσε τον κορυφαίο Ιρανό στρατηγό Qassem Soleimani.
«Επομένως, είμαστε παρόντες και θα συνεχίσουμε να είμαστε παρόντες στην περιοχή, συνεργαζόμενοι στενά με όλους τους συνεργάτες μας, όλους τους φίλους μας στην περιοχή, για να διασφαλίσουμε ότι είμαστε έτοιμοι και το Ιράν βλέπει πολύ καθαρά ποιο θα ήταν το υψηλό κόστος κάθε εγκληματικής δραστηριότητας από την πλευρά τους », τόνισε ο επικεφαλής της Centcom των ΗΠΑ.
Το Ιράν βρίσκεται σε δίλημμα μεταξύ της απόκρυψης της κλίμακας ζημιών που προκλήθηκε στο πυρηνικό του πρόγραμμα από την έκρηξη και τη φωτιά του Natanz και την παρόρμηση να αναζητήσει και να τιμωρήσει τον ένοχο. Στις 10 Ιουλίου, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Abash Mussavi προειδοποίησε για «συνέπειες» σε ξένα στοιχεία που αποδείχτηκε ότι εμπλέκονται. Το αντιστάθμισε επίσης λέγοντας ότι ήταν «πολύ νωρίς» για να κρίνει «την κύρια αιτία και τον λόγο της έκρηξης». Επέκρινε επίσης, δημόσια, τις αναφορές των ΜΜΕ για την απόδοση της έκρηξης στο Ισραήλ σαν κάτι «που απεικονίζει το Ισραήλ ως ισχυρό».
Οι Αμερικανοί αναλυτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η έκρηξη στις 2 Ιουλίου προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές που μπορεί να είναι ανεπανόρθωτες στο Ιρανικό Centrifuge Assembly Center (ICAC), όπου η μαζική παραγωγή προηγμένων φυγοκεντρητών IR-2, IR-4 και IR-6 ήταν κρίσιμη για την επιτάχυνση του εμπλουτισμού ουρανίου στο κέντρο Natanz για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας.
Οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν περαιτέρω ότι η ζημιά φαίνεται να προκλήθηκε από μια μεγάλη έκρηξη ενός σημείου από μια εκρηκτική συσκευή – πιθανώς μεταφερόμενη από ένα εναέριο όχημα. Η καταστροφή θεωρείται ότι θα καθυστερήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έως και δύο χρόνια.
Οι εκρήξεις – που αναφέρθηκαν από το Ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Mehr δυτικά της Τεχεράνης και στις πόλεις Garmdareh και Qods την Παρασκευή – αναφέρθηκαν από το τηλεοπτικό κανάλι της Σαουδικής Αραβίας, Al Arabiya, με την υπογράμμιση ότι πραγματοποιήθηκαν σε πυραυλικές αποθήκες που ανήκουν στο IRGC (Επαναστατική Φρουρά) νοτιοδυτικά της Τεχεράνης. Ο Ιρανός εμπειρογνώμονας Fabian Hinz υποστήριξε ότι οι εκρήξεις σημειώθηκαν σε αρκετές τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένης μιας ερευνητικής μονάδας χημικών όπλων και άλλων υπόγειων κατασκευών στην περιοχή. Τόνισε όμως ότι τίποτα δεν είναι ακόμη επίσημα γνωστό. Ισραηλινές πηγές, χωρίς επιβεβαίωση, υποστήριξαν ότι προκλήθηκαν από επίθεση στον κυβερνοχώρο.
Το πρακτορείο του Ιράν, Fars News, αρνήθηκε οποιεσδήποτε εκρήξεις και ισχυρίστηκε ότι υπήρξε διακοπή ρεύματος στα προάστια δυτικά της Τεχεράνης.
Πολιτικό και διεθνές κόστος
Η Τεχεράνη μετά απ’ όλα αυτά κι εν μέσω σκληρής οικονομικής κρίσης, επέλεξε τον μοναδικό δρόμο που της απέμεινε ανοιχτός. Αυτός στην προσφυγή της βοήθειας από την Κίνα.
Το Πεκίνο, θεωρεί ότι ήλθε η ώρα να εμφανιστεί ενεργητικά στη Μ. Ανατολή και μετά τη Συρία όπου μια ομάδα κρατικών και κομματικών αξιωματούχων συναντήθηκε με ανώτατα στελέχη του καθεστώτος Assad, προτείνοντας μια συμφωνία εφ’ όλης της ύλης για την ανασυγκρότηση της χώρας με κινεζικά κεφάλαια, εταιρίες και στρατιωτική βοήθεια, επιχειρεί τώρα να χρησιμοποιήσει σαν επικουρικό μέσον το Ιράν που ήδη διαθέτει σοβαρή διείσδυση στον αντίστοιχο χώρο.
Σύμφωνα με την ακόμη μυστική συμφωνία, η Κίνα θα έχει απεριόριστη πρόσβαση στις αεροπορικές βάσεις του Ιράν και θα ανοικοδομήσει τις δυνατότητές της για EW (πυρηνικό πρόγραμμα) με αντάλλαγμα φτηνό πετρέλαιο και εργοστάσια με συνδέσεις μεταφοράς για τις εξαγωγές της στη Δύση. Για να κάνει ευκολότερη την αποδοχή της πρότασης, δεν αποκλείει επίσης να εμπλακεί η Ρωσία.
Ως συνήθως, η ηγεσία της Τεχεράνης, ο Πρόεδρος Hassan Ruhani και ο πρωθυπουργός Mohammed Zarif, γνωρίζουν τις λεπτομέρειες της ακόμη αδημοσίευτης 25ετούς συνολικά συμφωνίας συνεργασίας, καθώς είναι τώρα σε συνομιλίες με τους σκληροπυρηνικούς, τον Ανώτατο Ηγέτη Ali Khamenei και τους Επαναστατικούς Φρουρούς, που αρνούνται (ως τώρα) την παραχώρηση διευκολύνσεων σε τρίτους.
Η Κίνα, ενώ υπόσχεται μεγάλες επενδύσεις στην ανάπτυξη της ιρανικής υποδομής, πετρελαίου, δρόμων και τεχνολογίας, ταυτοχρόνως αναφέρει ότι προσφέρει στρατιωτική βοήθεια ικανή να αλλάξει τη γεωπολιτική ισορροπία ισχύος στη Μέση Ανατολή – υπό την προϋπόθεση ότι η συμφωνία έχει οριστικοποιηθεί. Στο μεταξύ, «η συμφωνία λιονταριού-δράκου», προκαλεί έντονες αντιρρήσεις στο Ιράν, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ισχυρών νομοθετών που καταγγέλλουν δημόσια την «αποικιοκρατική απληστία» της Κίνας.
Πηγές: Ισραηλινός, Αμερικανικός και Αραβικός τύπος.
