Του Πάνου Ευαγγελόπουλου*
Divina Commedia – Vita Nuova
Από την Θεία Κωμωδία του Δάντη στην απομόνωση που οδήγησε η Πανούκλα τον Βοκκάκιο.
Ο Βοκκάκιος που στο μέγα έργο του συνάντησε την Πανούκλα, ήταν η αιτία να πάρω στα χέρια μου ξανά τους Ιταλούς ποιητές τώρα που εμείς πια στην Ευρώπη δοκιμαζόμαστε με την φονική Πανδημία.
Περιδιαβαίνοντας σήμερα την λίμνη του Stadtpark της Βιέννης, αναλογιζόμουνα πόσο πολύ διαφέρει η σκληρή παγωμένη επιφάνεια της, με αυτό που έζησα στο περυσινό ανοιξιάτικο lockdown όταν δεν βιαζόμουνα να την περπατήσω όπως τώρα με το κρύο αλλά πάντα έβρισκα ένα βολικό μέρος για να καθίσω, που ούτως ή άλλως ήταν πολύ ήσυχα, εξ αιτίας των περιοριστικών μέτρων και άνοιγα την Θεία Κωμωδία του Δάντη που είχα αποφασίσει σε αυτό το μέρος να την ξαναδιαβάσω αλλά αυτή την φορά μέχρι τέλους. Όμως επί ματαίω, αφού τα πιο ωραία έργα σαν να μην θέλουν ποτέ να τα τελειώσεις, άνοιγα σαν να με άγγιζε μαγνήτης, τα βιβλία των άλλων μεγάλων Ιταλών ποιητών, με πρώτο τον Πετράρχη, που διαβάζοντας την Ιλιάδα, ενθουσιάστηκε τόσο πολύ, που έστειλε γράμμα στον Όμηρο, δύο χιλιάδες χρόνια μετά, με την ελπίδα πάντα να το παραλάβει. Ήταν τότε, που όπως αναφέρεται, ο Πετράρχης αναφώνησε για τον Όμηρο “Ω! Μεγάλε Άνδρα, πόσο θα ήθελα να σ’ ακούσω!”.
Πόσο πολύ μπορεί η ποίηση να σε οδηγήσει στην πιο γλυκιά ουτοπία με την κρυφή ελπίδα να ήταν ποτέ πραγματικότητα!!! Με τον ίδιο τρόπο αφαιρέθηκα και ήθελα να δω τον Δάντη με την μούσα του την Βεατρίκη να κάνει βαρκάδα και να καλεί τον Πετράρχη μαζί με την δική του μούσα την Λάουρα να υμνήσουν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο την ομορφιά μιας εκρηκτικής άνοιξης που ξεπροβάλλει και δεν ήταν άλλη από την Monna Vanna ή Giovanna, Τζιοβάννα, την αποκαλούμενη και Primavera, δηλαδή άνοιξη και ήταν η πανέμορφη μούσα του επιστήθιου φίλου του Δάντη και ποιητή Καβαλκάντι! Ο λιγότερο διάσημος Καβαλκάντι, πλην όμως αξιότατος, της παρέας των ποιητών, είχε την ομορφότερη Μούσα!!! Αλλά η Μοίρα είχε βάλει στόχο την Βεατρίκη που ενώ ο Δάντης την φώναζε Beata, Μακάρια σημαίνει η λέξη, έφυγε από την ζωή, μόλις εικοσιτεσσάρων ετών και στοίχειωσε τον Δάντη για να την κάνει με την ποιητική του σφραγίδα Αθάνατη στην Θεία Κωμωδία και στην Νέα Ζωή. Divina Commedia – Vita Nuova!!!
Αλλά από το Πάνθεον των Αθανάτων Ποιητών της Ιταλίας, δεν θα μπορούσε να λείπει ο Βοκκάκιος, επιστήθιος φίλος του Πετράρχη. Ο Βοκκάκιος που στο μέγα έργο του συνάντησε την Πανούκλα και ήταν η αιτία να πάρω στα χέρια μου ξανά τους Ιταλούς ποιητές τώρα που εμείς πια στην Ευρώπη δοκιμαζόμαστε με την φονική Πανδημία. Ήταν η Πανούκλα που πήρε από την ζωή την Λάουρα την Μούσα του Πετράρχη αλλά και την Μούσα του Βοκκάκιου την Φιαμμέτα που έκαιγε σαν δυνατή και λαμπρή φλόγα την ποιητική του ψυχή. Τότε είναι που θα γράψει ο Βοκκάκιος το “Δεκαήμερο” που συγκλόνισε την Ευρώπη που βυθιζόταν όλο και πιο πολύ στο χάος που προκάλεσε η φονική Πανούκλα. Έτσι δοκιμαζόμαστε και εμείς σήμερα και η υγεία μας και οι ελευθερίες μας και τέλος και αυτή η ίδια η ευημερία… και ο πραγματικός τραγικός θάνατος και των τριών Μουσών των Αθανάτων Ποιητών της Ιταλίας, της Βεατρίκης, της Λάουρας και της Φιαμμέτας, πυροδότησε ένα έργο Κλασσικό και Παγκόσμιο στο ύψος των Αρχαίων Ελλήνων και Λατίνων αλλά και διδακτικό ότι οι απώλειες των συνανθρώπων μας και όλα αυτά που σήμερα υποφέρουμε δεν πρέπει να μας πτοούν και η απομόνωση να μην μας λυγίζει αλλά αυτά τα βάσανα και οι δυσκολίες, πρέπει να μας κάνουν πιο δυνατούς και πιο δημιουργικούς για τους νέους δρόμους που έχουμε να ανοίξουμε μπροστά μας!!!
*Επίκουρος Καθηγητής
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
