Του Δημήτρη Κούρκουλα
Οι πολιτικές ανατροπές που προκάλεσε η ανώμαλη προσγείωση της ελληνικής κοινωνίας στην οδυνηρή πραγματικότητα της παραλίγο χρεοκοπίας φαίνεται να εξαντλούν την ιστορική τους πορεία. Ενισχύεται μάλιστα η πεποίθηση – και σε πολλούς η επιθυμία – για επαναφορά στο προ κρίσης πολιτικό σκηνικό. Και δεν εννοώ μόνο τα εκλογικά ποσοστά των κομμάτων που θα προκύψουν από τις εκλογές του Ιουνίου. Αναφέρομαι στην ουσία και στον τρόπο άσκησης της πολιτικής.
Η αταβιστική επιστροφή σε τρόπους πολιτικής σκέψης και δράσης της δεκαετίας του ’80, του ’90 ή της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα θα ήταν καταστροφική για το πολιτικό μας σύστημα, για την οικονομία, για την κοινωνία και τελικά για τη χώρα. Οι πολιτικές αυτές μας οδήγησαν πριν από μερικά χρόνια στο χείλος του γκρεμού. Σήμερα όμως οι προκλήσεις και οι απειλές που ελλοχεύουν είναι πολλαπλάσιες και πολύ πιο επικίνδυνες.
Στην προ κρίσης εποχή η Ελλάδα, η Ευρώπη και ολόκληρη η αναπτυγμένη Δύση ζούσαν στην ψευδαίσθηση του χρυσού αιώνα της παγκοσμιοποίησης. Η αύξηση του πλούτου θα συνεχιζόταν ανεμπόδιστα και μια δικαιότερη διανομή του θα μείωνε την απόσταση ανάμεσα σε φτωχούς και πλούσιους πολίτες ή ανάμεσα σε πλούσια και φτωχά κράτη. Οι πολιτικές ελευθερίες και η δημοκρατία θα επικρατούσαν σε ολοένα περισσότερες περιοχές του πλανήτη φέρνοντας περισσότερη ευημερία.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι το ρόδινο σενάριο έχει δώσει τη θέση του σε μια μάλλον ζοφερή πραγματικότητα. Σε πολλούς τομείς επιταχύνεται η αποπαγκοσμιοποίηση, οι χώρες γίνονται εσωστρεφείς και αυξάνονται τα εμπόδια στο διεθνές εμπόριο. Τα αυταρχικά καθεστώτα διευρύνουν την επιρροή τους και υπονομεύουν ανοικτά τις φιλελεύθερες δημοκρατίες. Η βελτίωση της παγκόσμιας ευημερίας που επιτεύχθηκε τις προηγούμενες δεκαετίες δίνει τη θέση της σε σκληρό ανταγωνισμό για κάποιο ασφαλές καταφύγιο μέσα στην παγκόσμια καταιγίδα. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ο συνεχιζόμενος πόλεμος είναι η χαριστική βολή σε μια παγκόσμια τάξη πραγμάτων που έχει διαταραχθεί και κανείς δεν γνωρίζει πού θα μας οδηγήσει.
Οι αβεβαιότητες και οι ενδεχόμενες καταιγίδες απαιτούν την αποτελεσματική λειτουργία και εγρήγορση όλων των κρατικών θεσμών. Η προσέλκυση επενδύσεων, απαραίτητη προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη, η μείωση της ανεργίας, η αμυντική θωράκιση μέσα σε ένα επικίνδυνα ρευστό περιβάλλον, η αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών είναι μερικές μόνο από τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει κάθε κυβέρνηση. Η ύπαρξη αποτελεσματικής αντιπολίτευσης και μηχανισμών ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας είναι όχι μόνο χρήσιμη αλλά απαραίτητη σε κάθε δημοκρατία. Οχι όμως κάθε είδους αντιπολίτευση· μια αντιπολίτευση που θα προωθούσε επιστροφή σε αποτυχημένες πολιτικές και ιδεοληψίες άλλων εποχών όχι μόνο δεν θα ήταν παραγωγική αλλά αντιθέτως θα προσέθετε εμπόδια στο δύσκολο έργο που θα κληθεί να αναλάβει η επόμενη κυβέρνηση.
Τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών έδειξαν ότι πέρα και πάνω από τις ιδεολογικές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά αυτό που κυρίως ενδιαφέρει τους πολίτες είναι η αποτελεσματική διαχείριση των προκλήσεων και των απειλών. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν αρκεί να επιζητούν τη στήριξη των πολιτών για να υπάρχει ισχυρή αντιπολίτευση και να μειωθεί ο κίνδυνος κυβερνητικών αυθαιρεσιών. Πρέπει να πείσουν ότι έχουν τη διάθεση και την ικανότητα να προσαρμοστούν στη νέα εποχή και να συμβάλουν θετικά στην αντιμετώπιση των προκλήσεων αντί να αναλώνονται σε διαμάχες για την οικειοποίηση παρελθόντων συμβόλων. Ο κίνδυνος για τα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και για το ή τα κόμματα που θα αναλάβουν κυβερνητικές ευθύνες είναι κοινός: να παραμείνουν προσκολλημένα σε περασμένες εποχές και να καταλήξουν μια γραφική ανάμνηση του παρελθόντος, κάτι σαν παλαιοημερολογίτες της πολιτικής.
TA NEA 25-5-2023
