Του ΤΑΣΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Πέρασαν πενήντα ολόκληρα χρόνια από τον Ιουλίου του 1974, όταν το πραξικόπημα του Ιωαννίδη εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για την εισβολή της Τουρκίας στην Μεγαλόνησο.
Οι Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες, όσοι χρειάστηκε να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, ανήλθαν στις 180 περίπου χιλιάδες — το ένα τρίτο του συνολικού τους πληθυσμού, ενώ περί τους 10 χιλιάδες παρέμειναν εγκλωβισμένοι, υπό συνθήκες δεινές, στα κατεχόμενα εδάφη της βόρειας Κύπρου.
Το 38% του εδάφους της Μεγαλονήσου καταλήφθηκε από τους εισβολείς, ενώ το ποσοστό των Τουρκοκυπρίων δεν υπερέβαινε το 18% του πληθυσμού και οι ιδιοκτησίες τους αντιπροσώπευαν μόλις το 16,8% του συνόλου των γαιών. Καταστράφηκαν ή λεηλατήθηκαν 50 χιλιάδες περίπου οικίες Ελληνοκυπρίων με όλη την οικοσκευή τους, ενώ το ύψος των περιουσιών που χάθηκαν το 1974, υπολογίζεται συνολικά σε 2,5 δισεκατομμύρια λίρες Κύπρου.
Η οικονομία του νησιού, μετά τη θεαματική άνοδο που είχε σημειώσει στην πρώτη δεκαπενταετία της ανεξαρτησίας, δέχθηκε σκληρό πλήγμα. Τα εδάφη που πέρασαν στην κατοχή των Τούρκων απέδιδαν ποσοστό 70% των οικονομικών πόρων του νησιού. Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε, σε πρώτη φάση, κατά 50%, ο ορυκτός πλούτος κατά 56% και ο τουρισμός, παροδικά, εκμηδενίστηκε.
Το χρονικό της εισβολής παρουσιάζεται στο βιβλίο μου με τον τίτλο ‘Όταν η Κύπρος εάλω’ από τις εκδόσεις ΠΑΠΑΖΉΣΗ, που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες, μέσα από τις αφηγήσεις των ανθρώπων, που έζησαν από κοντά το δράμα που έπληξε την Μεγαλόνησο.
Πρόκειται για μια δημοσιογραφική έρευνα που κράτησε τριάντα και πλέον χρόνια. Οι άνθρωποι που αφηγούνται τα όσα έζησαν, δεν βρίσκονται πια στη ζωή. Όμως ο αναγνώστης θα έχει την δυνατότητα να τους δει μέσα από ένα σύστημα QR, που επιτρέπει να βλέπει κανείς σε video με τα όσα εξιστορεί ο καθένας από αυτούς.
Στο βιβλίο θα διαβάσουμε και θα δούμε:
-Η αφήγηση της μυθιστορηματικής διάσωσης της Μαρίας Σταύρου, που είδε με τα μάτια της την απόβαση των Τούρκων στο Πέντε Μίλι, έξω από την Κυρήνεια, την αιχμαλωσία της μαζί με την δίχρονη κόρη της καθώς και τέλος την σωτηρία της από αγγλικό ελικόπτερο.
-Ανάλογες δραματικές αφηγήσεις κάνει ο υπουργός του Μακαρίου Πάτροκλος Σταύρου, που βρέθηκε ικέτης μπροστά στην πόρτα της Αγγλικής πρεσβείας, αλλά την βρήκε ερμητικά κλειστή.
-Ο Νίκος Σαμψών εξιστορεί πως τον προσέγγισαν οι πραξικοπηματίες και τον όρκισαν ‘πρόεδρο’ των οκτώ ημερών.
-Ο άνθρωπος που αντιστάθηκε στους πραξικοπηματίες, ο Βάσος Λυσσαρίδης δίνει το δικό του στίγμα για τα όσα συνέβησαν, και μιλάει για την απόπειρα δολοφονίας του.
-Έγγραφα της ΚΥΠ παρουσιάζουν τις κινήσεις των Τούρκων πριν την εισβολή και αναφέρουν σημαντικές πληροφορίες, που δόθηκαν στη χούντα για τις προετοιμασίες της απόβασης, που αγνοήθηκαν από την στρατιωτική ηγεσία.
-Οι αυθεντικές συνομιλίες Κίσινγκερ με Κάλαχαν και Νίξον για τις κινήσεις των Τούρκων.
-Που πέφτει η Αμμόχωστος ρωτούσε ο Κίσινγκερ τον Κόμπι της CIA, σε μια χαλαρή συζήτηση την ώρα της εισβολής.
-Τα πρωτοπαλίκαρα του Ιωαννίδη Χαράλαμπος και Αριστείδης Παλαϊνης, επιχειρούν να παρουσιάσουν εαυτούς, ότι ήθελαν πολιτικοποίηση, που εμπόδιζε ο αόρατος δικτάτορας.
-Ανδρουτσόπουλος , Μπονάνος και Αραπάκης ‘απολογούνται’ μέσα από τα βιβλία τους, και επιχειρούν να δικαιολογήσουν ενέργειες και παραλήψεις.
-Η εισβολή από την τουρκική πλευρά, όπως την παρουσιάζει ο Μεχμέτ Αλή Μπιράντ στο βιβλίο του ‘Απόφαση απόβαση’.
-Πως σώθηκε η Λευκωσία και ποια τα σενάρια του αντικειμενικού σκοπού της Άγκυρας, στη μάχη που δόθηκε πριν την κατάπαυση πυρός.
-Άγνωστα στοιχεία των δραματικών ημερών από την επιστροφή του Καραμανλή και τις διαπραγματεύσεις με το πιστόλι στον κρόταφο.
-Άνθρωποι που βρέθηκαν κοντά στον Καραμανλή μιλούν για τα όσα έζησαν το δραματικό καλοκαίρι του 1974.
-Αλλά και τέλος αποκαλυπτικά στοιχεία για την συνωμοσία του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου να κινηθεί πραξικοπηματικά εναντίον του Καραμανλή.
Διαβάζοντας το βιβλίο ο αναγνώστης θα πληροφορηθεί από πρώτο χέρι, τα όσα υποστηρίζουν οι άνθρωποι, που έζησαν τα γεγονότα από πολλές και αντιτιθέμενες πλευρές, τόσο σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, όσο και σε ανθρώπινο. Παρουσιάζεται το προσωπικό δράμα, αλλά και η τραγωδία που έζησαν οι κάτοικοι της Μεγαλονήσου το καλοκαίρι του 1974…
