Η προστασία και η ενδυνάμωση του εγκεφάλου μας είναι σοβαρό συγκριτικό πλεονέκτημα για να διατηρηθεί κάποιος δυνατός και ακμαίος.
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Τελικά είμαστε ό,τι σκεπτόμαστε. Και στη ζωή, το μεγάλο παιχνίδι παίζεται στο επίπεδο του μυαλού.
Αυτές τις ημέρες του lockdown έτσι, βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον το βιβλίο του Τζόν Μεντίνα, που φέρει τον τίτλο «Brain Rules», για να παραμείνετε πάντα Δυνατοί και Ακμαίοι (εκδόσεις Ψυχογιός).
Από μόνη της η ανάγνωση του βιβλίου είναι μια συναρπαστική άσκηση, η οποία υποχρεώνει τον εγκέφαλο να βρίσκεται σε εγρήγορση, δηλαδή να καταλαβαίνει τι διαβάζει. Για έναν μάνατζερ, για έναν επιχειρηματία για οποιονδήποτε άνθρωπο που στη ζωή θέλει να κάνει κάτι που να τον ικανοποιεί και να τον γεμίζει είναι πολύ σημαντικό να καταλαβαίνει ποια είναι η πραγματικότητα και πώς εξελίσσεται.
Στο βιβλίο του, ο Τζον Μεντίνα, οδηγεί προς την κατεύθυνση αυτή, δείχνοντας πώς μπορούμε να απολαύσουμε τα χρόνια της τρίτης ηλικίας. Θέτει προβλήματα και προτείνει λύσεις. Δείχνει πώς τα συναισθήματα μας αλλάζουν με τον καιρό. Εξηγεί πώς μεταβάλλονται η ενεργός μνήμη και η γνωστική λειτουργία, καθώς και πώς ορισμένου τύπου ασκήσεις, η διατροφή και ο ύπνος μπορούν να επιβραδύνουν την εξασθένηση του οργανισμού. Και όλα αυτά συνιστούν ένα πλάνο για έναν υγιή εγκέφαλο.
To Brain rules για να παραμείνετε για πάντα δυνατοί και ακμαίοι χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες. Η πρώτη ενότητα αφορά τον κοινωνικό, ή αλλιώς συναισθηματικό, εγκέφαλο, όπου εξετάζονται θέματα όπως οι σχέσεις, η ευτυχία και η ευπιστία, προκειμένου να διερευνηθεί το πώς αλλάζουν τα συναισθήματα μας με την ηλικία. Έπειτα, στον σκεπτόμενο εγκέφαλο, εξηγείται ο τρόπος με τον οποίο μεταβάλλονται διάφορα νοητικά εργαλεία με το πέρασμα του χρόνου. (Με τον όρο «εργαλεία» αναφέρονται περίπλοκες αλληλένδετες περιοχές του εγκεφάλου με πληθώρα λειτουργιών.) Παρεμπιπτόντως, κάποια από αυτά βελτιώνονται. Η τρίτη ενότητα αφορά το σώμα σας και το πώς ορισμένα είδη άσκησης, διατροφής και ύπνου μπορούν να επιβραδύνουν την εξασθένησή του κατά το γήρας.
Σε κάθε κεφάλαιο περιέχονται και πρακτικές συμβουλές στις οποίες δεν παρουσιάζεται μονάχα ο τρόπος με τον οποίο ορισμένες παρεμβάσεις μπορούν να βελτιώσουν την επίδοσή σας, αλλά και τα επιστημονικά δεδομένα πίσω από κάθε τέτοια ενέργεια.
Η τελευταία ενότητα αφορά το μέλλον. Το δικό σας μέλλον. Απαρτίζεται από θέματα, όπως η συνταξιοδότηση, η διαχείριση της και η προετοιμασία για τα τέλος. Και στο επίπεδο αυτό, ο μοριακός βιολόγος και συγγραφέας του βιβλίου φέρνει στο προσκήνιο της αναρώτησης θέματα όπως αυτό της παράτασης του προσδόκιμου ζωής και έως πού μπορεί να φτάσει.
Για σκεφτείτε το. Όταν ο μέσος χρόνος ζωής θα είναι κοντά στα 100 χρόνια, πόσα έτη θα πρέπει να εργάζεται ο άνθρωπος για να καλύπτει τα χρόνια της μη εργασίας του; Με ποιο κόστος βέβαια;
Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα υπό μορφή σκέψεων δημιουργεί το βιβλίο του Τζον Μεντίνα. Είναι δε σίγουρο ότι επιτρέπει να ανακαλύψει κανείς ότι η τρίτη ηλικία κάθε άλλο παρά δυσάρεστη περίοδος είναι.
Δείχνει και αποδεικνύει επίσης ότι η αποδυνάμωση του μυαλού με το πέρασμα των χρόνων δεν είναι αναπόφευκτη. Αν ακολουθήσετε τις συμβουλές που περιέχονται στο βιβλίο, ο εγκέφαλος σας θα παραμείνει εύπλαστος, έτοιμος να μελετήσει, να εξερευνήσει και να μάθει ανεξαρτήτως ηλικίας.
Όπως προκύπτει από διεξοδικές έρευνες, το γήρας έχει και τα οφέλη του, τόσο για το μυαλό όσο και για την καρδιά. Η ικανότητά σας να βλέπετε το ποτήρι μισογεμάτο αυξάνεται όσο μεγαλώνετε, ενώ ταυτόχρονα μειώνονται τα επίπεδα του άγχους. Γι’ αυτό, μην ακούτε όσους σας λένε ότι η τρίτη ηλικία αποτελείται εξ ορισμού από γκρινιάρηδες. Αν κάνετε τις σωστές κινήσεις, μπορεί να γίνει μία από τις πιο ευτυχισμένες περιόδους της ζωής σας.
Αρκεί να το θέλετε βέβαια. Γι’ αυτό ο Τζον Μεντίνα προτείνει δέκα κανόνες που σίγουρα είναι χρήσιμη τροφή για σκέψη. Τους παρουσιάζω πιο κάτω και θέλω να ελπίζω ότι το κείμενο αυτό αποτελεί σοβαρό κίνητρο για θετική και γόνιμη σκέψη. Ιδού γιατί:
1. Προσφέρετε τη φιλία σας και δεχτείτε τη φιλία των άλλων.
2. Καλλιεργήστε μια στάση ευγνωμοσύνης.
3. Η ενσυνειδητότητα όχι μόνο ανακουφίζει, αλλά και βελτιώνει.
4. Να θυμάστε, δεν είναι ποτέ πολύ αργά για να μάθετε – ή και να διδάξετε.
5. Εξασκήστε τον εγκέφαλο σας με βιντεοπαιχνίδια.
6. Ψάξτε για 10 σημάδια προτού αναρωτηθείτε: «Μήπως έχω Αλτσχάιμερ;»
7. Προσέξτε τα γεύματα σας και ασκηθείτε.
8. Για να έχετε καθαρό μυαλό, πρέπει να κοιμάστε αρκετά (όχι πολύ).
9. Δεν μπορείτε να ζήσετε για πάντα, τουλάχιστον όχι ακόμα.
10. Μη βγείτε ποτέ στη σύνταξη· και μην ξεχνάτε να αναπολείτε
