Της Σώτης Τριανταφύλλου*
Όσο η Αριστερά γερνάει, τόσο περισσότερο διαβρώνει και κατατεμαχίζει τις κοινωνίες. Να γιατί.
Η ιδεολογία βασίζεται σε θεωρίες που συγκροτήθηκαν στον χαώδη, πρώιμο καπιταλισμό, στο ανελέητο περιβάλλον των μοναρχιών και της εκβιομηχάνισης. Έκτοτε, αν και η Αριστερά παράγει σε αφθονία στοχαστές και διαμάχες, οτιδήποτε προσετέθη στη θεμελιώδη ιδεολογία την απομάκρυνε από την εξελισσόμενη πραγματικότητα. Το πρώτο της πρόβλημα είναι ακριβώς αυτό: η τύφλωση μπροστά στην πραγματικότητα της κάθε εποχής, η προσκόλληση στα δεδομένα που γέννησαν τον μαρξισμό και τα παραπροϊόντα του, τον λενινισμό, τον μαοϊσμό και τις ελευθεριακές – ουτοπιστικές ποικιλίες. Η πίστη στην ιδεολογία, η αποθέωσή της – για την οποία διαθέτει τεράστιο μηχανισμό προπαγάνδας – καταλήγει μοιραία στον δογματισμό ο οποίος συνοδεύεται, όπως συμβαίνει στα δόγματα, με μίσος προς τον αλλόφρονα. Με βάση αυτή την αφοσίωση σε ιδέες του 19ου αιώνα και σε εφαρμογές τους που απέτυχαν από την ίδια τους τη φύση, έχει αναπτύξει μια σειρά ιδιότητες που αποκαλύπτουν την απάτη των στόχων της περί κοινωνικής δικαιοσύνης – την οποία εξάλλου θεωρεί μονοπώλιό της.
Η πρώτη ιδιότητα είναι η εκμετάλλευση ενός ρόλου ιστορικού θύματος, αν και η Αριστερά έχει βαρύ παρελθόν εγκλημάτων τόσο κατά της ανθρωπότητας όσο και κατά του ίδιου της του εαυτού – είναι η παράταξη που έχει θυσιάσει, καταστρέψει και αφαιρέσει τη ζωή πλήθους μελών της: είτε μέσω του πνεύματος της αφοσίωσης στο κόμμα και άρα της προτεραιότητας του κόμματος έναντι της προσωπικής ζωής, είτε μέσω μηχανορραφιών και δίψας για αίμα, έχει χτίσει ένα τεράστιο νεκροταφείο την ύπαρξη και επέκταση του αποδίδει στη Δεξιά. Το εργοστάσιο παραγωγής μαρτύρων τροφοδοτείται σήμερα με κάθε είδους εγκληματικό στοιχείο: αρκεί να φαίνεται θύμα της αντίπαλης παράταξης και της άτιμης κοινωνίας.
Η δεύτερη ιδιότητα συνδέεται με την πρώτη και είναι η παραχάραξη της ιστορίας και η επιλεκτική μνήμη. Αυτές τις μέρες θυμάται τη δεξιά τρομοκρατία, αλλά όχι την αριστερής εξάλλου, παίζει ένα παιχνίδι γελοιωδέστατου αντισταθμισμού. Για παράδειγμα, ο επιλεγόμενος μακαρθισμός με τη μαύρη λίστα θεωρείται το αμερικανικό αντιστάθμισμα του σταλινισμού. Και βεβαίως η Αριστερά το επικαλείται ελλείψει άλλων επιχειρημάτων, ενώ όλοι οι άλλοι το έχουν ξεχάσει ως υποσημείωση της ιστορίας. Επιλεκτική είναι βεβαίως και η πρόσληψη του παρόντος: βλέπει μόνο ό,τι τη συμφέρει και ό,τι επικυρώνει την ιδεολογία.
Η τρίτη ιδιότητά της είναι η πολιτικοποίηση των πάντων. Everything is politics! Η έμμονη ιδέα αναδεικνύει ψυχικά και ιατρικά ζητήματα, όπως για παράδειγμα το φαινόμενο της ασυμβατότητας βιολογικού και κοινωνικού φύλου, σε πολιτικο-κοινωνικούς αγώνες. Οποιαδήποτε πτυχή της ζωής μπορεί να οδηγήσει στην καταγγελία του συστήματος και στην προπαγάνδα υπέρ της ανατροπής του. Όλα τα υπαρξιακά προβλήματα πολιτικοποιούνται ώστε η Αριστερά να υποσχεθεί την επίλυσή τους στον αριστερό παράδεισο.
Η τέταρτη ιδιότητα (η σειρά δεν έχει αξιολογική προτεραιότητα) είναι η αναγωγή στο συναίσθημα και η εργαλειοποίησή του: ψυχοπονιά άνευ όρων για τους «αδύναμους» – οι οποίοι, σε κάθε στιγμή που ιστορικού χρόνου, αλλάζουν: τους αστικοποιημένους εργάτες διαδέχτηκε το κοινωνικό περιθώριο, οι μετανάστες, οι κρατούμενοι και ούτω καθεξής – και ενεργό μίσος για τους «πλούσιους». Οι αριστεροί εξοντώνουν, από αγάπη για τον άνθρωπο, ό,τι βρεθεί στον δρόμο τους. Και παρ’ όλ’ αυτά, το κυρίαρχο συναίσθημα παραμένει η οργή, η αγανάκτηση, το πλέγμα της δυσαρέσκειας που οδηγεί σε λανθασμένες, αντιπαραγωγικές, ανόητες πολιτικές κινήσεις και που καταλήγει στη δικαιολόγηση της αριστερής τρομοκρατίας.
Η Αριστερά έχει διεστραμμένη εικόνα του παρόντος: πιστεύει, ή έτσι παριστάνει, ότι το κατεστημένο της κοινωνίας μας είναι η καπιταλιστική Δεξιά – ενώ, στην πραγματικότητα, είναι η ίδια που επιβάλλει τις αξίες της ως by default αξίες της κοινωνίας και μάλιστα σερβιρισμένες με το κυρίαρχο γλωσσικό ιδίωμα, με τη δική της γλώσσα και κουλτούρα. Είναι τέτοια η αυτοπεποίθησή της που σε οποιαδήποτε ομάδα – παρέα, πάρτι, μάθημα, διάλεξη – οι αριστερές ιδέες εκφράζονται ως δεδομένες, σαν να μη διανοείται κανείς ότι υπάρχει αντίλογος. Στη σπάνια περίπτωση της διαφωνίας, τα μέλη της Αριστεράς νιώθουν τρομερή έκπληξη – ο κόσμος τους δεν περιλαμβάνει καμιά ρυτίδα στην ιδεολογία, καμιά παραφωνία στην αριστερή ιστορική αφήγηση, στο αξιακό και γλωσσικό τους σύστημα.
Πάμε παρακάτω. Την Αριστερά σημαδεύει η καχυποψία. Πιστεύει ότι όλοι όσοι δεν είναι αριστεροί λένε ψέματα, μαγειρεύουν κάτι απάνθρωπο ή έχουν κρυφή ατζέντα. Φαντάζεται συνωμοσίες επειδή έχει η ίδια τη μορφή, τη δομή και το ήθος μιας συνωμοσίας. Μέσω συστηματικής και δομικής της καχυποψίας εκφράζει μια δέσμη γνωρισμάτων – βλοσυρότητα, γκρίνια, ανικανότητα για ικανοποίηση – και μιαν άποψη για τον κόσμο που περιλαμβάνει ιερεμιάδες, κινδυνολογία, καταστροφολογία. Με κάποιον μαγικό τρόπο, για την Αριστερά όλα τείνουν να επιδεινώνονται: άρα μήπως πλησιάζει η ώρα της καπιταλιστικής ανατροπής, της επανάστασης; Dream on.
Η πρόσληψη του παρόντος ως επιδείνωση και παραμόρφωση του παρελθόντος καταδεικνύουν τον γεροντισμό της παράταξης. Ακόμα και οι νέοι συμπεριφέρονται σαν πρεσβύτες του παλιού καιρού: ηθικολογία, κήρυγμα, απειλές, υποκρισία – μαζί με τη διαπεραστική φωνή του στραβόξυλου. Πράγμα που δείχνει μιαν ακόμα ιδιότητα: την υποκρισία των ηθών, τον αμοραλισμό από τη μία πλευρά και τον συντηρητισμό, τον μικροαστικό πουριτανισμό από την άλλη – την πνευματική φτώχεια και την αρτηριοσκλήρυνση που προσβάλλει ενίοτε τους υπέργηρους.
Τέλος, πάσχει από ιδεολογική σύγχυση. Ο διεθνισμός της είναι τριτοκοσμισμός- η ευαισθησία της περιορίζεται στα μέλη της – λειτουργεί όπως οι κλειστές κοινότητες, όπως η μαφία: «εμείς» κι «εσείς», «ανήκω» «δεν ανήκω». Αυτές τις μέρες όπου διάφορα αριστερά ανθρωπάκια ταυτίζονται για μια ακόμα φορά με κατά συρροήν δολοφόνους και αναρχοφασίστες, αναρωτιέμαι γιατί αν υπάρχουν εξαιρέσεις – «σοβαροί» άνθρωποι, όπως συνηθίζουμε να λέμε – παραμένουν σ’ ένα χώρο όπου οι κανόνες είναι τόσο αποκρουστικοί.
*συγγραφέας και αρθρογράφος, εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»
