Τον περασμένο μήνα, το Κογκρέσο των ΗΠΑ ενέκρινε μια τροποποίηση στον Νόμο περί Εθνικής Άμυνας (NDAA) για το οικονομικό έτος 2022, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει το καθεστώς της ακροδεξιάς εξτρεμιστικής ομάδας που δρα τόσο εντός όσο και εκτός της Τουρκίας: των Γκρίζων Λύκων.
Η τροπολογία, που εισήγαγε το μέλος του Κογκρέσου Ντίνα Τίτους (D-NV), απαιτεί από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ (Υπουργείο Εξωτερικών) να στείλει έκθεση στο Κογκρέσο σχετικά με τις δραστηριότητες των Γκρίζων Λύκων εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους ─περιλαμβάνοντας επίσης μια αξιολόγηση σχετικά με το εάν οι Γκρίζοι Λύκοι πληρούν τα κριτήρια για να χαρακτηριστούν ως ξένη τρομοκρατική οργάνωση.
Οι Γκρίζοι Λύκοι (Bozkurtlar) είναι το άτυπο όνομα μιας τουρκικής εθνικιστικής οργάνωσης που ονομάζεται Ιδεαλιστικές Εστίες (Ülkü Ocakları). Ως πολιτικό κίνημα, αναφέρεται ως Ιδεαλιστικό Κίνημα (Ülkücü Hareket) και ευθύνεται για πολλές πράξεις βίας, μεταξύ των οποίων και της απόπειρας δολοφονίας κατά του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β’ το 1981.
Το 1968, οι Ιδεαλιστικές Εστίες θεμελιώθηκαν ως πολιτοφυλακή του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), που σήμερα είναι σύμμαχος του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) της Τουρκίας.
Οι ΗΠΑ δεν είναι η μόνη χώρα που έχει αρχίσει να δίνει μεγαλύτερη προσοχή στις εγκληματικές δραστηριότητες των Γκρίζων Λύκων. Τον Νοέμβριο του περασμένου έτους, ο γάλλος υπουργός Εσωτερικών Ζεράρ Νταρμανέν ανακοίνωσε στο Twitter ότι η οργάνωση αυτή απαγορεύτηκε στη Γαλλία. «Υποκινεί διακρίσεις και μίσος, και εμπλέκεται σε βίαιες ενέργειες», έγραψε. Η ανακοίνωση ήρθε αφότου ένα μνημείο για τη γενοκτονία των Αρμενίων έξω από την πόλη Λυών καταστράφηκε με κίτρινα γκράφιτι και φιλοτουρκικά συνθήματα.
Τον ίδιο μήνα, μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που συνδέονται με την ομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία» πρότειναν να συμπεριληφθούν οι Γκρίζοι Λύκοι στον τρομοκρατικό κατάλογο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λέγοντας ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «καταδικάζει τις βίαιες πράξεις και την ιδεολογία των Γκρίζων Λύκων, των οποίων η αυξανόμενη επιρροή αποτελεί απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και την Ευρώπη».
Στις 18 Νοεμβρίου, το γερμανικό κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα που καλούσε την κυβέρνηση να θέσει εκτός νόμου όσους συνδέονται με αυτή την ομάδα, να εμποδίσει τη διαδικτυακή της δράση και να παρακολουθεί τις δραστηριότητές της.
Ο βουλευτής του Γερμανικού Κόμματος των Πρασίνων Τζεμ Εζντεμίρ είπε ότι πιστεύει πως η ομάδα των Γκρίζων Λύκων είναι η μεγαλύτερη δεξιά εξτρεμιστική οργάνωση στη Γερμανία, με μέλη που φτάνουν έως τις 20.000. Η μεγαλύτερη οργάνωση-ομπρέλα των Γκρίζων Λύκων, σύμφωνα με την υπηρεσία πληροφοριών της Γερμανίας, είναι η ADÜTF (Ομοσπονδία Δημοκρατικών Ιδεαλιστικών Τουρκικών Ενώσεων της Γερμανίας), με περίπου 170 ενώσεις και 7.000 μέλη. Ο Εζντεμίρ πρόσθεσε ότι οι Γκρίζοι Λύκοι είναι υπεύθυνοι για εκατοντάδες δολοφονίες στην Τουρκία, αλλά δεν περιόρισαν τις δραστηριότητές τους σε αυτή τη χώρα.
Το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε την απόφαση της Γαλλίας λέγοντας:
«Δεν υπάρχει κίνημα με την ονομασία “Γκρίζοι Λύκοι”», ανέφερε το δελτίο τύπου. «Οι προσπάθειες να καταφεύγουν σε φανταστικές αποφάσεις που προϋποθέτουν την ύπαρξη ενός τέτοιου κινήματος ή μορφώματος και να βασίζονται σε ορισμένα άτομα και τις πράξεις τους, αντανακλά την αντιφατική ψυχολογία αυτής της χώρας τελευταία».
Στην πραγματικότητα, το κίνημα των Γκρίζων Λύκων υπάρχει, και μάλιστα έχει έντονη παρουσία. Έχει μακρά ιστορία λουτρών αίματος σε ολόκληρη την Τουρκία, και τώρα είναι ένα κίνημα με αυξητικές τάσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη καθώς και στον Νότιο Καύκασο.
Η οργάνωση International Christian Concern ανέφερε τον Σεπτέμβριο:
«Η ιδεολογία των Γκρίζων Λύκων συνέχισε να εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο, μαζί με απειλές βίας κατά των χριστιανών και κάθε άλλης ομάδας που στέκεται εμπόδιο στον τουρκικό επεκτατισμό».
Οι “Γκρίζοι Λύκοι” στην τουρκική Μυθολογία
Οι Τούρκοι εθνικιστές, μεταξύ των οποίων και οι παντουρκιστές, πιστεύουν ότι οι αρχαίοι πρόγονοί τους ζούσαν στην περιοχή μεταξύ των βουνών Τιέν Σαν και Αλτάι στην Κεντρική Ασία. Αυτή η περιοχή συνορεύει με την Κίνα. Οι Τούρκοι στην Κεντρική Ασία ήταν νομάδες που συχνά επιδίδονταν σε μεταναστεύσεις και κατακτήσεις. Τον 11ο αιώνα έφτασαν στην Ανατολία, η οποία βρισκόταν τότε υπό την κυριαρχία της Ελληνικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, και εισέβαλαν στην περιοχή με σφαγές.
Ο γκρίζος λύκος είναι ένα ζώο που θεωρείται ιερό στην τουρκική, την αλτάι και τη μογγολική μυθολογία. Είναι επίσης εθνικό σύμβολο. Ένα άρθρο στην τουρκική ιστοσελίδα Karar εξηγεί:
«Η πεποίθηση ότι κατάγονται από γκρίζους λύκους αποτελούσε από παλιά μεγάλη πηγή υπερηφάνειας για τους Τούρκους, ενώ τους έδινε και μια αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης για το μέλλον τους. […] Πολλοί ήρωες στην τουρκική ιστορία αντιπροσωπεύονται από το σύμβολο του γκρίζου λύκου.
Η λειτουργία του γκρίζου λύκου στα τουρκικά έπη είναι καθαρά συμβολική. Εκφράζει την ανάπτυξη, την επέκταση και την ενδυνάμωση του έθνους. Όταν οι Τούρκοι πιστεύουν και υπακούουν σε αυτή την ιδέα, διατηρούν την κυριαρχία και την ανωτερότητά τους, ενώ όταν εγκαταλείπουν αυτή την ιδέα υφίστανται καταστροφή. Ο γκρίζος λύκος σώζει τους Τούρκους από καταστροφές.
Σε αυτά τα έπη αποκαλύπτονται οι ακόλουθες ιδιότητες του γκρίζου λύκου: να διασφαλίζει τη συνέχιση της καταγωγής (των Τούρκων), να καθοδηγεί τους Τούρκους και να τους σώζει από καταστροφές».
Σύμφωνα με το λεγόμενο μύθο του γκρίζου λύκου, οι Τούρκοι κατάγονται από ανθρώπους και λύκους.
«Στο “Έπος του Γκρίζου Λύκου”, ένα αγόρι που του είχαν κόψει τα πόδια και τα χέρια και το άφησαν να πεθάνει θεραπεύτηκε από μια λύκαινα που το τάιζε. Όταν οι στρατιώτες του εχθρού προσπάθησαν να σκοτώσουν το αγόρι, η λύκαινα το φυγάδευσε στα βουνά Αλτάι και το έσωσε. Η λύκαινα τότε έμεινε έγκυος από αυτό το αγόρι και γέννησε 10 γιους. Τα αγόρια αυτά, μεγαλώνοντας και αποκτώντας απογόνους, έσωσαν το γένος των Τούρκων από εξαφάνιση».
Τουρκισμός και Τουρανισμός
Η εθνικιστική ιδεολογία γνωστή ως Τουρκισμός ή Παντουρκισμός, που ονομάζεται επίσης Παντουρανισμός ή Τουρανισμός, πρωτοεμφανίστηκε τον 19ο και τον 20ό αιώνα. Αυτή η ιδεολογία πρεσβεύει την ανωτερότητα μιας υποτιθέμενης τουρκικής φυλής και θέλει να ενώσει όλους τους Τούρκους μέσα σε μία χώρα, το «Τουράν», η οποία εκτείνεται από την Ευρώπη μέχρι τον Ειρηνικό. Αυτές οι ιδέες έχουν επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την οργάνωση Γκρίζοι Λύκοι και τις δράσεις της.
Το ιδεώδες του «Τουράν» είναι ακόμη ζωντανό στην τουρκική πολιτική σκηνή. Πριν από μια συνάντηση στο προεδρικό μέγαρο στις 17 Νοεμβρίου, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο επικεφαλής του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) Ντεβλέτ Μπαχτσελί πόζαραν με ένα χάρτη του λεγόμενου «τουρκικού κόσμου», ή αλλιώς του Τουράν, μπροστά από τις κάμερες.
Ο Δρ Φατίχ Γιασλί έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο Our Hate is our Religion: A Study on Turkist Fascism (Το μίσος μας είναι η θρησκεία μας: μια μελέτη για τον τουρκιστικό φασισμό), αναλύοντας την ιστορία και τα ιδεολογικά του επιχειρήματα. Ο τουρανισμός, σημειώνει ο Δρ Γιασλί, θα πρέπει να αποκαλείται «τουρκιστικός φασισμός», επειδή οι Τουρανιστές «βασίζουν την κατανόησή τους για τον εθνικισμό στο αίμα και την καταγωγή, και υποστηρίζουν τον βιολογικό ρατσισμό».
«Σχεδίασαν μια κρατική δομή, της οποίας ένα από τα θεμελιώδη καθήκοντα είναι να αποτρέψει την αλλοίωση της αγνότητας του αίματος της φυλής. Οραματίστηκαν επίσης μια κοινωνία “τάξης και προσταγής” συνυφασμένη με τον μιλιταρισμό. Σε μια τέτοια κοινωνία, οι σχέσεις προϊστάμενου-υφιστάμενου είναι αυστηρά καθορισμένες, και οι πράξεις που θα παραβιάσουν αυτή την ιεραρχία τιμωρούνται με τον πιο σκληρό τρόπο. Επανασχεδίασαν την πολιτική ως βιοπολιτική, η οποία θα επεμβαίνει, θα ρυθμίζει και θα ελέγχει άμεσα τον πληθυσμό, τη γέννηση και το γάμο. Είχαν επίσης μια πολύ ισχυρή επιθυμία για αλυτρωτισμό (επεκτατισμό), είχαν μια συγκεκριμένη πίστη στον κοινωνικό δαρβινισμό και θεωρούσαν τη ζωή πόλεμο επιβίωσης. Λάτρεψαν το θάνατο και τον πόλεμο, και ένιωθαν ένα πολύ βαθύ μίσος για τις ιδέες της ειρήνης, του διεθνισμού, του κοσμοπολιτισμού, της διανόησης, για οτιδήποτε είναι θηλυκό και κομμουνιστικό, γιατί θεωρούσαν ότι αντιπροσωπεύει όλα αυτά τα πράγματα.
Τα ιδεολογικά επιχειρήματα του κινήματος που ονομάζεται ρατσιστικός-τουρανισμός συμφωνούν ξεκάθαρα με το παγκόσμιο διάγραμμα της φασιστικής ιδεολογίας. […]
Ο τουρκιστικός φασισμός βασίζεται στην άποψη ότι είναι εχθρός όλου του κόσμου, με τον ίδιο τρόπο που ο εθνικοσοσιαλισμός ήταν εχθρός των Εβραίων. Καθώς οι τούρκοι φασίστες ορίζουν τη ζωή ως πόλεμο, φυσικό αποτέλεσμα αυτής της αντίληψης είναι να πιστεύουν πως «εσωτερικοί» και «εξωτερικοί» εχθροί των Τούρκων βρίσκονται παντού: οι μειονότητες, οι Εβραίοι, οι Κούρδοι, οι Αρμένιοι, οι Άραβες, οι Ρώσοι, οι κομμουνιστές, είναι ύπουλοι και επικίνδυνοι εχθροί αυτού του πολεμοχαρούς κόσμου τους. Για τους τουρκιστές φασίστες, όποιος είναι ξένος είναι εχθρός. Ο Νιχάλ Ατσίζ έγραψε σε ένα άρθρο το 1934 ότι «εξωτερικοί εχθροί του τουρκικού έθνους είναι ολόκληρος ο κόσμος».
Ο Νιχάλ Ατσίζ (1905-1975), μια κορυφαία τουρκιστική προσωπικότητα, όρισε το ιδεώδες του Tουρκισμού ως εξής:
«Οι Τούρκοι που κυριαρχούν στη γεωγραφική έκταση του Τουράν (μεγάλη τουρκική πατρίδα) προπορεύονται και είναι ανώτεροι από όλα τα άλλα έθνη».
Ο Τουρκισμός ήταν μια από τις ιδεολογίες της οθωμανικής κυβέρνησης υπό την ηγεσία του εθνικιστικού κυβερνώντος κόμματος της Επιτροπής Ένωσης και Προόδου (CUP), γνωστό και ως Νεότουρκοι. Διέπραξαν την πρώτη φάση της χριστιανικής γενοκτονίας του 1913-23 με στόχο Αρμένιους, Ασσύριους και Έλληνες. Το CUP ήταν η σημαντικότερη πολιτική δύναμη εκείνης της περιόδου, και μετέτρεψε τον Τουρκισμό στην επίσημη ιδεολογία της οθωμανικής κυβέρνησης. Ο ιστορικός Σουρέν Μανουκιάν σημειώνει ότι ο Τουρκισμός και ο Παντουρκισμός κατά την εποχή των Νεότουρκων «στόχευαν στη δημιουργία μιας ομοιογενούς Τουρκίας και μιας Μεγάλης Τουρανικής υπερδύναμης που θα ένωνε όλους τους τουρκόφωνους λαούς μέχρι την Κεντρική Ασία».
Η τουρκιστική-τουρανιστική ιδεολογία ─μαζί με την τζιχάντ που κηρύχθηκε τον Νοέμβριο του 1914─ ήταν μεταξύ των ιδεολογιών που αποτέλεσαν κίνητρο για αυτή τη γενοκτονία. Σήμερα, οι Τούρκοι εθνικιστές είτε αρνούνται επιθετικά τη γενοκτονία είτε διακηρύσσουν περήφανα ότι «θα την έκαναν ξανά».
Δεκαετίες 1930 και 1940: Ο Τουρκισμός αναμιγνύεται με τον Ναζισμό
Ο αντισημιτισμός, γράφει ο Δρ Γιασλί, έγινε γνωστός στο τουρκικό φασιστικό κίνημα τις δεκαετίες του 1930 και του 1940. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, πολλοί τούρκοι στοχαστές συνδύασαν τον Τουρκισμό με τον γερμανικό Ναζισμό. Αυτό επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τα ιδεολογικά επιχειρήματα του κινήματος των Γκρίζων Λύκων. Από τότε, ιδεολόγοι όπως ο Νιχάλ Ατσίζ, ο Ρεχά Ογκιούζ Τουρκάν, ο Ριζά Νουρ, ο Φετί Τεβέτογλου και ο Ορχόν Σεϊφί Ορχόν βοήθησαν ολοένα και περισσότερο στη διάδοση των τουρκικών ιδεών υπεροχής. Ο Νιχάλ Ατσίζ, εξέχων υποστηρικτής των Ναζί, θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ως ιδρυτής και ιδεολόγος του φασιστικού κινήματος στην Τουρκία. «Η πρώτη χώρα που έλυσε το εβραϊκό ζήτημα ήταν η Γερμανία», έγραψε ο Ατσίζ. «Τα άλλα έθνη πρέπει να πάρουν μαθήματα από τους Γερμανούς».
Πέρυσι, ένα πάρκο στην Κωνσταντινούπολη πήρε το όνομά του από τον Ατσίζ, που ήταν γνωστός για τη «μέτρηση κρανίων» για να προσδιοριστεί το «ποσό της τουρκικότητας» των ανθρώπων.
Στο βιβλίο της Turkey, the Jews, and the Holocaust (Τουρκία, Εβραίοι και Ολοκαύτωμα) η ακαδημαϊκός Κόρι Γκούτσταντ περιγράφει τον Ατσίζ ως «Τούρκο απολογητή του γερμανικού Ναζισμού»:
«Ο Νιχάλ Ατσίζ ήταν ένας ένθερμος οπαδός των Ναζί. Χαρακτήριζε τον εαυτό του ως “ρατσιστή, παντουρκιστή και τουρανιστή” και ήταν απροκάλυπτα αντισημιτιστής. Από το 1934 και μετά, ο Ατσίζ εξέδιδε το τουρανιστικό περιοδικό Orhun, στο οποίο υποστήριζε τη δημιουργία μιας Μεγάλης Τουρκικής Αυτοκρατορίας εκτεινόμενης από τη Μεσόγειο ως τον Ειρηνικό. Ο Τουρκισμός τον οποίο πρέσβευε βασιζόταν σε δεσμούς αίματος και φυλής· επίσης, υποστήριζε την επιστροφή στις προ-ισλαμικές τουρκικές πεποιθήσεις».
Όταν οι εβραϊκές κοινότητες της ανατολικής Θράκης δέχθηκαν επίθεση κατά τη διάρκεια του αντιεβραϊκού πογκρόμ το 1934, τα γραπτά του Ατσίζ οδήγησαν σε βία. Ο ιστορικός Ριφάτ Μπαλί σημείωσε ότι πριν από τις ταραχές, στον Ατσίζ είχε παραχωρηθεί η ελευθερία να κάνει ωμή αντισημιτική προπαγάνδα χωρίς καμία παρέμβαση από το κράτος.
Ένας άλλος τουρκιστής ιδεολόγος, ο Ρεχά Ογκιούζ Τουρκάν, έγραψε «τη Διαθήκη των Γκρίζων Λύκων» το 1942:
«Ποια είναι η ιδεολογία μας;
Ο Τουρκισμός των Γκρίζων Λύκων.
Τι πιστεύουμε;
Ότι η τουρκική φυλή και το τουρκικό έθνος είναι ανώτερα από κάθε φυλή και κάθε έθνος!
Ποια είναι η πηγή αυτής της ανωτερότητας;
Το τουρκικό αίμα.
Οι Τούρκοι γεννήθηκαν ανώτεροι;
Οι Τούρκοι είναι εκ φύσεως ανώτεροι και ταλαντούχοι. Ο Τούρκος αντλεί την εξυπνάδα, την ανδρεία, τη στρατιωτική ιδιοφυΐα, το μεγάλο ταλέντο και τις ικανότητές του από το αίμα του.
Μπορεί αυτό το πλεονέκτημα να χαθεί;
Ακόμη και αν ελαττωθεί εξαιτίας κάποιας κακοδιοίκησης και ενός δυσμενούς περιβάλλοντος, αυτό είναι κάτι προσωρινό. Μόλις βρεθεί η σωστή διοίκηση και το σωστό περιβάλλον, ο Τούρκος έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί, και η υπεροχή του θα λάμψει ξανά.
Πότε μπορεί αυτή η υπεροχή να εξαφανιστεί τελείως;
Αν λερωθεί το τουρκικό αίμα με ξένο αίμα. Σε αυτή την περίπτωση, οι γενιές που θα γεννηθούν υβριδικές και ανάμικτες δεν θα έχουν τα υλικά και ηθικά χαρακτηριστικά του Τούρκου, και δεν θα μπορούν να είναι ανώτερης καταγωγής όπως ένας γνήσιος Τούρκος.
Γιατί οι Γκρίζοι Λύκοι είναι ρατσιστές;
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο οι Γκρίζοι Λύκοι είναι ρατσιστές είναι κοινωνικός, διότι γνωρίζουν ότι μόνον οι Τούρκοι μπορούν να ωφελήσουν τους Τούρκους. Οι μη-Τούρκοι και κάθε είδους προσήλυτοι, ανεξάρτητα με πόση τουρκική κουλτούρα έχουν μεγαλώσει, δεν θα μοιάσουν ποτέ με έναν πραγματικό Τούρκο, ούτε θα μπορέσουν να υπηρετήσουν αυτό το έθνος σαν πραγματικοί Τούρκοι.
Όταν λέτε Τούρκοι, εννοείτε όσους είναι (καθαρόαιμοι) Τούρκοι εδώ και γενιές;
Αυτό θα το ήθελα με όλη μου την καρδιά. Αλλά επειδή οι Γκρίζοι Λύκοι αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα, θεωρούν Τούρκους και εκείνους των οποίων οι πρόγονοι είναι κατά τα τρία τέταρτα Τούρκοι ή που έχουν εκτουρκιστεί εξ αίματος επί τέσσερις γενιές.
Οι Γκρίζοι Λύκοι είναι παντουρκιστές;
Ναι».
Οι ρατσιστικές ιδέες βρήκαν υποστήριξη και από την τότε τουρκική κυβέρνηση. Η τουρκική κυβέρνηση εκείνη την εποχή, σημείωσε ο Δρ Γιασλί, ανέχτηκε τις δραστηριότητες του τουρκικού φασιστικού κινήματος: η κυβέρνηση είχε εμπορικές και πολιτικές σχέσεις με τη ναζιστική Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, και ορισμένα μέλη της τουρκικής κυβέρνησης ένιωθαν κοντά στην τουρκική φασιστική ιδεολογία και έτρεφαν μεγάλη συμπάθεια για τη ναζιστική Γερμανία. Η γερμανο-τουρκική Συνθήκη Φιλίας, για παράδειγμα, υπογράφτηκε μεταξύ της Ναζιστικής Γερμανίας και της Τουρκίας στην Άγκυρα στις 18 Ιουνίου 1941. Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Αρχείων των ΗΠΑ:
«Τον Οκτώβριο του 1941 η Γερμανία συνήψε μια σημαντική εμπορική συμφωνία με την Τουρκία, η οποία προέβλεπε ανταλλαγή τουρκικών πρώτων υλών και ιδιαίτερα μεταλλεύματος χρωμίτη με γερμανικό πολεμικό υλικό, καθώς και με προϊόντα σιδήρου και χάλυβα και άλλα βιομηχανοποιημένα προϊόντα προκειμένου να βάλει την Τουρκία περισσότερο στην τροχιά του Άξονα. Το 1943, η Τουρκία ικανοποιούσε ουσιαστικά το 100% των γερμανικών απαιτήσεων. Σύμφωνα με τον Άλμπερτ Σπέερ, τον υπουργό Εξοπλισμών του Χίτλερ, η γερμανική πολεμική μηχανή θα είχε σταματήσει χωρίς μετάλλευμα χρωμίτη».
Την περίοδο εκείνη, πολλές τουρκικές εφημερίδες όπως η Cumhuriyet δημιουργούσαν προπαγάνδα υπέρ της ναζιστικής Γερμανίας. Άνθρωποι της εξουσίας, όπως ο τότε πρωθυπουργός Σουκρού Σαράτζογλου, καθώς και το μέλος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Φεβζί Τσακμάκ, εξέφρασαν εξίσου περήφανα ρατσιστικές ιδέες. Ο Σαράτζογλου, για παράδειγμα, είπε στο κοινοβούλιο της Τουρκίας: «Είμαι Τούρκος πρωθυπουργός. […] Ο τουρκισμός είναι για εμάς τόσο θέμα αίματος όσο και θέμα πολιτισμού».
Σύμφωνα με αυτή την ιδεολογία, οι τουρκικές κυβερνητικές πολιτικές έκαναν συστηματικές διακρίσεις σε βάρος των μειονοτήτων. Για παράδειγμα, προϋποθέσεις όπως «να ανήκουν στην τουρκική φυλή» ήταν απαραίτητες για την εισαγωγή ατόμων σε στρατιωτικά λύκεια. Επιπλέον, υπό την κυβέρνηση Σαράτζογλου, στις 11 Νοεμβρίου 1942, η Τουρκία θέσπισε τον νόμο περί φόρου περιουσίας με στόχο Αρμένιους, Εβραίους και Έλληνες για να εξαλείψει τους μη-μουσουλμάνους από την οικονομία. Όσοι δεν μπόρεσαν να πληρώσουν τους φόρους στάλθηκαν σε στρατόπεδα εργασίας, απελάθηκαν ή οι περιουσίες τους κατασχέθηκαν από την κυβέρνηση.
Με την υποστήριξη της τότε τουρκικής κυβέρνησης, οι ιδεολογίες της δεκαετίας του 1940, που διέδιδαν ρατσιστικές ιδέες, διαμόρφωσαν την ιδεολογική υποδομή του τουρκιστικού-τουρανιστικού κινήματος αναμειγνύοντας αυτές τις ιδέες με τον Ναζισμό.
1969: οι τουρκικές ρατσιστικές ιδέες γίνονται πολιτικό κόμμα
Τη δεκαετία του 1960, οι ιδέες υπεροχής της τουρκικής φυλής οργανώθηκαν επίσημα μέσα στο πλαίσιο ενός πολιτικού κόμματος. Ο Αλπαρσλάν Τουρκές, μια υπερεθνικιστική στρατιωτική προσωπικότητα, εντάχθηκε στο Ρεπουμπλικανικό Αγροτικό Εθνικό Κόμμα (CKMP) με την ομάδα του τον Φεβρουάριο του 1963 και έγινε ηγέτης του το 1965.
Ο Τουρκές κυκλοφόρησε ένα πολιτικό φυλλάδιο με τίτλο «Δόγμα των Εννέα Φώτων» (τουρκικά: Dokuz Işık Doktrini), το οποίο έγινε η ιδεολογική ραχοκοκαλιά του κόμματος στο συνέδριό του το 1967. Ο Τουρκές ανακηρύχθηκε τότε «αρχηγός» του κινήματος. Στο συνέδριο που έγινε δύο χρόνια αργότερα, το όνομα του κόμματος άλλαξε σε Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) και ολοκληρώθηκε η διαδικασία μετατροπής του κινήματος σε πολιτικό κόμμα.
Δεκαετία 1970: Το Ισλάμ γίνεται κύριο κομμάτι του Τουρκισμού μέσω της «τουρκοϊσλαμικής σύνθεσης»
Το κόμμα MHP, του οποίου η ιδρυτική ιδεολογία διαμορφώθηκε στο συνέδριο το 1969, υιοθέτησε επίσης μια αλλαγή στην ιδεολογία του κινήματος. Η ρατσιστική ιδεολογία που εκπροσωπούσε ο «ιστορικός» ηγέτης του κινήματος Νιχάλ Ατσίζ συνδυάστηκε στη συνέχεια με ισλαμικά μοτίβα, μια αλλαγή απαραίτητη για να γίνει το κίνημα μαζικό. Ενδεχομένως να μην ήταν εύκολο η τουρκική ταυτότητα του κόμματος να γίνει δημοφιλής βασισμένη αποκλειστικά στη φυλή. Ως εκ τούτου, το MHP, υπό την ηγεσία του Τουρκές, είχε ως στόχο να απευθύνει έκκληση στα συντηρητικά και θρησκευτικά αισθήματα των μαζών. Για το σκοπό αυτό, το MHP πρόσθεσε το σουνιτικό Ισλάμ στην τουρκική του ταυτότητα. Ο Σεγίντ Αχμέτ Αρβάσι, (1932-1988), ιδεολόγος των Γκρίζων Λύκων, επεξεργάστηκε την έννοια ως «η τουρκική καταγωγή είναι το σώμα μας, το Ισλάμ είναι η ψυχή μας». Το τουρκικό έθνος, υποστήριξε ο Αρβάσι, θα πρέπει να κυριαρχήσει στην παγκόσμια τάξη. Σύμφωνα με τον μελετητή Ευάγγελο Αρεταίο:
«Ο Τουρκές και οι οπαδοί του […] υποστήριξαν πλήρως τη νέα έννοια της “τουρκοϊσλαμικής σύνθεσης”. Αυτή η σύνθεση βάζει το Ισλάμ —την πολιτιστική και όχι στην πολιτική του διάσταση— στο ίδιο επίπεδο με την εθνότητα (το να είσαι Τούρκος) ως τα δύο συστατικά του τουρκικού εθνικισμού».
Η χειρονομία των Γκρίζων Λύκων
Το κόμμα MHP και οι Γκρίζοι Λύκοι κάνουν μια “χειρονομία” που έχει γίνει το σύμβολο του κινήματος. Ο Τουρκές έδωσε ένα συγκεκριμένο νόημα στη χειρονομία, το οποίο εξήγησε στον Οσμάν Μπολούκμπασι, τον ιδρυτή του Εθνικού Κόμματος, ως εξής:
«Το μικρό δάχτυλο σημαίνει Τούρκος και ο δείκτης σημαίνει Ισλάμ. Ο χώρος που υπάρχει ανάμεσα στα δύο δάχτυλα είναι ο κόσμος. Και το σημείο όπου συναντώνται τα υπόλοιπα 3 δάχτυλα είναι η σφραγίδα. Με άλλα λόγια, αν κάνουμε τη χειρονομία, θα προκύψει το εξής (νόημα): Θα βάλουμε την τουρκοϊσλαμική σφραγίδα μας στον κόσμο».
Ορισμένοι Τούρκοι εθνικιστές χρονολογούν τη χειρονομία των Γκρίζων Λύκων επάνω σε κάποια χειροποίητα αντικείμενα που φημολογείται ότι βρέθηκαν στην Κίνα. Σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ:
«Είναι προφανές από το “άγαλμα του Τούρκου Χαν (βασιλιά)” του 6ου αιώνα που βρέθηκε σε σπηλιές, ότι το σήμα του Γκρίζου Λύκου ήταν το σήμα της νίκης των Τούρκων Χαν στην προ- ισλαμική περίοδο Γκοκτούρκ (Πρώτη Τουρκική Αυτοκρατορία) και σε άλλα τουρκικά κράτη (νομαδικές συνομοσπονδίες τουρκικών λαών στη μεσαιωνική Εσωτερική Ασία)».
Αυτό το σήμα έχει δημοσιοποιηθεί όχι μόνο από τους Γκρίζους Λύκους αλλά και από άλλους Τούρκους πολιτικούς ηγέτες, μεταξύ των οποίων και ο Ερντογάν, και από τον επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Τον Μάρτιο του 2019, η Αυστρία απαγόρευσε τον χαιρετισμό του Γκρίζου Λύκου. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών «καταδίκασε έντονα» αυτή την απόφαση και κάλεσε την Αυστρία να «διορθώσει αυτό το λάθος», λέγοντας ότι «προσβάλλει βαθιά τις διμερείς σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Αυστρίας».
Σφαγές σε όλη την Τουρκία από τους Γκρίζους Λύκους
Μέχρι το 1970, οι Γκρίζοι Λύκοι διαμόρφωσαν την οργανωτική τους δομή εντός «ιδεαλιστικών εστιών» σε όλη την Τουρκία και κλιμάκωσαν την επιθετικότητά τους εναντίον μειονοτήτων, μεταξύ των οποίων και των Αλεβιτών, μιας διωκόμενης θρησκευτικής μειονότητας, καθώς και των αριστερών στη χώρα.
Στις 16 Μαρτίου 1978, για παράδειγμα, οι Γκρίζοι Λύκοι —με τη βοήθεια της αστυνομίας— διέπραξαν σφαγή εναντίον αριστερών φοιτητών στην πανεπιστημιούπολη Μπεγιαζίτ του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης. Επτά φοιτητές σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 40 τραυματίστηκαν.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του ίδιου έτους, οι Γκρίζοι Λύκοι επιτέθηκαν στους Αλεβίτες και τους αριστερούς σε πολλές πόλεις της κεντρικής και ανατολικής Ανατολίας. Ειδικά εκεί όπου συνυπήρχαν Αλεβίτες και Σουνίτες, οι Σουνίτες κλήθηκαν να «διεξάγουν τζιχάντ εναντίον των Αλεβιτών και των κομμουνιστών». Στις 17 Απριλίου, στην πόλη Μαλάτια, σπίτια και χώροι εργασίας που ανήκαν σε Αλεβίτες καταστράφηκαν και πυρπολήθηκαν. Κατά τη διάρκεια της σφαγής που διήρκεσε τρεις ημέρες, επτά Αλεβίτες δολοφονήθηκαν και περίπου 100 τραυματίστηκαν, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. Από τις 3 έως τις 7 Σεπτεμβρίου, στην πόλη Σίβας, πραγματοποιήθηκαν επιθέσεις κατά τις οποίες 10 Αλεβίτες δολοφονήθηκαν και 93 τραυματίστηκαν. Σπίτια και άλλες περιουσίες που ανήκαν σε Αλεβίτες και αριστερούς κάηκαν.
Στις 9 Οκτωβρίου 1978, επτά νεαρά μέλη του Εργατικού Κόμματος της Τουρκίας (TİP) δολοφονήθηκαν βάναυσα από τους Γκρίζους Λύκους στη συνοικία Μπαχτσελιεβλέρ στην Άγκυρα. Κάποιους τους στραγγάλισαν χρησιμοποιώντας καλώδιο και κάποιους άλλους τους δολοφόνησαν με μια σφαίρα στο κεφάλι μέσα στο σπίτι τους.
Στην πόλη Μάρας στη νοτιοανατολική Τουρκία τον Δεκέμβριο του 1978, οι Γκρίζοι Λύκοι έβαλαν ξανά στο στόχαστρο τους Αλεβίτες. Πριν από τη σφαγή, κατά τη διάρκεια του κηρύγματος της Παρασκευής, ένας ιμάμης προκάλεσε τους Σουνίτες μουσουλμάνους να «καθαρίσουν τους Αλεβίτες και τους μη θρησκευόμενους». Επίσης, έγιναν και άλλες βίαιες κλήσεις επανειλημμένα από μεγάφωνα. Κάποια από τα θύματά τους κάηκαν ζωντανά, άλλα σφαγιάστηκαν με τσεκούρια, και οι γυναίκες βιάστηκαν. Τα νοσοκομεία πολιορκήθηκαν και οι τραυματίες που βρίσκονταν μέσα δολοφονήθηκαν. Όσοι άνθρωποι είχαν συγκεντρωθεί πυρπολήθηκαν και πυροβολήθηκαν με αυτόματα όπλα. Αν και ο κυβερνήτης της πόλης κήρυξε απαγόρευση κυκλοφορίας, ο όχλος δεν σταμάτησε. Η αστυνομία και ο στρατός έμειναν αδρανείς και δεν έκαναν τίποτα για να προστατεύσουν τους Αλεβίτες. Κατά τη διάρκεια της σφαγής, η οποία διήρκεσε πέντε ημέρες, σκοτώθηκαν περισσότεροι από 100 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων μωρά, παιδιά και έγκυες γυναίκες, ενώ εκατοντάδες άλλοι τραυματίστηκαν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι δράστες, πολλοί από τους οποίους ήταν Γκρίζοι Λύκοι, έλουσαν με βενζίνη όσους δεν μπορούσαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις τους σχετικά με το Ισλάμ.
Στις 16 Μαΐου 1979, κατά τη διάρκεια μιας σφαγής στην περιοχή Πιγιανγκότεπε στην Άγκυρα, οι Γκρίζοι Λύκοι δολοφόνησαν 7 άτομα και τραυμάτισαν 10 κάνοντας επιδρομή και πυροβολώντας σε ένα καφέ όπου σύχναζαν αριστεροί.
Το 1980, η βία κλιμακώθηκε. Οι Γκρίζοι Λύκοι δολοφόνησαν βουλευτές, εισαγγελείς, καθηγητές και δημοσιογράφους, καθώς και έναν από τους ηγέτες του τουρκικού εργατικού κινήματος, τον Κεμάλ Τουρκλέρ, στις 20 Ιουλίου 1980.
Επίσης, έχουν στοχοποιηθεί και άλλες εθνοτικές μειονότητες, όπως οι Κούρδοι. Το ακροδεξιό κόμμα MHP έχει υιοθετήσει μια πολιτική απόρριψης της επίλυσης του κουρδικού ζητήματος στην Τουρκία με δημοκρατικά μέσα. Τον Μάρτιο, οι αξιωματούχοι του MHP ανακοίνωσαν ότι ετοίμασαν μια δικογραφία που θα απαιτούσε από το Ανώτατο Δικαστήριο το κλείσιμο του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), ενός φιλοκουρδικού κόμματος της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο της Τουρκίας. Τον Οκτώβριο, ο πρόεδρος του MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί στοχοποίησε για άλλη μια φορά το HDP, το οποίο βρίσκεται επί του παρόντος κατηγορούμενο στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας, και είπε ότι το HDP πρέπει να κλείσει. Ο Μπαχτσελί, σύμφωνα με την ιδεολογία του κόμματός του, αρνείται επίσης την ύπαρξη κουρδικού πολιτικού ζητήματος στην Τουρκία. Τον Σεπτέμβριο, για παράδειγμα, είπε:
«Δεν υπάρχει κουρδικό ζήτημα στην Τουρκία. Όποιοι λένε, επιμένουν ή ισχυρίζονται ότι υπάρχει είναι δειλοί και η καρδιά τους δεν χτυπά μαζί με το τουρκικό έθνος».
Η τουρκική εθνικιστική άρνηση να παραχωρήσει ίσα δικαιώματα στους Κούρδους οδηγεί σε προσπάθειες επίλυσης του ζητήματος με μιλιταριστικά ή αυταρχικά μέσα, κάτι που κάνει η τουρκική κυβέρνηση εδώ και δεκαετίες. Τα τελευταία χρόνια, για παράδειγμα, οι δημοκρατικά εκλεγμένοι Κούρδοι δήμαρχοι σε όλη την ανατολική Τουρκία έχουν απολυθεί και έχουν αντικατασταθεί από αξιωματούχους της κυβέρνησης. Συνολικά 49 δήμαρχοι του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) έχουν αποπεμφθεί με διάφορες κατηγορίες, και στη θέση τους έχουν διοριστεί εντολοδόχοι. Επιπλέον, τουλάχιστον 31 δήμαρχοι του HDP έχουν συλληφθεί, μαζί με χιλιάδες μέλη του Δημοκρατικού Κόμματος και με Κούρδους δημοσιογράφους και δικηγόρους που βρίσκονται φυλακισμένοι στην Τουρκία. Ένας σύμμαχος της κυβέρνησης του Ερντογάν, το ακροδεξιό κόμμα MHP, υποστηρίζει και ενθαρρύνει τις αντιδημοκρατικές κυβερνητικές πολιτικές κατά του δημοκρατικού HDP.
Η απόρριψη του MHP να λύσει το κουρδικό ζήτημα με δημοκρατικό τρόπο συνοδεύτηκε από επιθέσεις, καθώς και με απειλές, ξυλοδαρμούς, απόπειρες λιντσαρίσματος και δολοφονίες κατά μελών της κουρδικής κοινότητας σε ολόκληρη την Τουρκία.
Οι Γκρίζοι Λύκοι δραστηριοποιούνται επίσης στην τουρκοκρατούμενη βόρεια Κύπρο. Το 2015, ενώ δύο Τουρκοκύπριοι —η Τσινέλ Σενέμ και ο Κοραή Μπασντογκρουλτματσί— δικάζονταν σε ένα «δικαστήριο» στην τουρκοκρατούμενη πόλη της Αμμοχώστου επειδή κυμάτισαν στο χώρο της εργασίας τους τη σημαία της χώρας τους, της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι Γκρίζοι Λύκοι επιτέθηκαν στο ζευγάρι μπροστά στο δικαστικό μέγαρο φωνάζοντας συνθήματα και εκτοξεύοντας απειλές για θάνατο και καταστροφή, ανέφερε η εφημερίδα Afrika.
Οι Αρμένιοι έχουν επίσης υποστεί βία και ρητορική μίσους από τους Γκρίζους Λύκους. Το 2015, ο Τολγκά Αντιγκιουζέλ, επικεφαλής των Ιδεαλιστικών Εστιών (Γκρίζοι Λύκοι) στην πόλη Καρς, ισχυρίστηκε ψευδώς ότι οι Αρμένιοι διέπραξαν γενοκτονία κατά των Τούρκων το 1915. Στη συνέχεια, συνέχισε να απειλεί τους Αρμένιους:
«Κάποια ξεπουλημένα, δόλια μυαλά εντός και εκτός Τουρκίας προσπαθούν να εξαντλήσουν την υπομονή μας; Ή μήπως πρέπει να βγούμε για κυνήγι Αρμενίων στους δρόμους του Καρς;»
Τον Οκτώβριο του 2020, οι Τούρκοι εθνικιστές έκαναν ακριβώς αυτό —στη Γαλλία αυτή τη φορά. Κατά τη διάρκεια του πολέμου 44 ημερών στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ στον Νότιο Καύκασο, εκατοντάδες Τούρκοι που αναζητούσαν Αρμένιους βγήκαν στους δρόμους της γαλλικής πόλης Λυών. Οι Γκρίζοι Λύκοι, παρελαύνοντας με τουρκικές σημαίες, φώναζαν Allahu Akbar (Ο Αλλάχ είναι μεγάλος) και «Πού είστε Αρμένιοι; Πού είστε; Εμείς είμαστε εδώ… καθίκια!»
Ο Τζόναθαν Λακότ, πρεσβευτής της Γαλλίας στην Αρμενία, ανακοίνωσε ότι η γαλλική αστυνομία προστάτευσε τα αρμενικά κοινοτικά κέντρα στη Γαλλία από τουρκικές επιθέσεις και βανδαλισμούς.
Όπως σημειώνει η οργάνωση International Christian Concern,
«Οι Γκρίζοι Λύκοι έχουν μακρά ιστορία τρομοκρατίας εναντίον εθνοτικών θρησκευτικών μειονοτήτων, αλλά οι δεξιότητές τους έχουν εξελιχθεί. Είναι ισχυρότεροι από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Η πολιτική συμμαχία του ακροδεξιού κόμματος MHP με το κυβερνόν ΑΚΡ της Τουρκίας πριν από τρία χρόνια τους νομιμοποίησε, δίνοντας στους Γκρίζους Λύκους μια νέα αίσθηση ενότητας. Είναι στρατιωτικοποιημένοι, είναι αποτελεσματικοί και κινούνται παγκοσμίως. Αποστολή τους είναι ο παντουρκικός ισλαμισμός, και οποιοσδήποτε Χριστιανός ανήκει σε μια εθνοτική ομάδα που βρίσκεται εντός της στοχοποιημένης σφαίρας τους κινδυνεύει».
Είναι καιρός τα πολιτισμένα έθνη να δουν πιο προσεκτικά τις βίαιες επιθέσεις και τις απειλές των Γκρίζων Λύκων εναντίον μειονοτήτων και αντιφρονούντων διανοουμένων εντός και εκτός Τουρκίας.
Η Uzay Bulut, Τουρκάλα δημοσιογράφος, είναι διακεκριμένη ανώτερη συνεργάτιδα του Ινστιτούτου Gatestone.
