Η Ουάσινγκτον αλλάζει στρατόπεδα –και η Ευρώπη παρακολουθεί τις κινήσεις του μουδιασμένη. Ο Ντόναλντ Τραμπ, με το γνώριμο επιθετικό του ύφος, κάνει εμπορικές «χειραψίες» με χώρες-αντιπάλους, κλείνει συμφωνίες με συμμάχους του χθες και αφήνει την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναρωτιέται αν ανήκει ακόμη στους «προτιμώμενους εταίρους» των ΗΠΑ.
Στο επίκεντρο αυτής της αναδιάταξης βρίσκεται η δασμολογική πολιτική του Τραμπ, η οποία επανέρχεται με σκληρούς όρους: δασμός 10% σε βασικά ευρωπαϊκά αγαθά, εισφορές 25% σε αυτοκίνητα και μέταλλα, και μία ανοιχτή απειλή για κλιμάκωση στο 20% εάν δεν υπάρξει πρόοδος έως τον Ιούλιο.
Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες της ΕΕ να εξομαλύνει τη σχέση, η απάντηση από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι μία: σιωπή ή… ειρωνεία.
Ο Τραμπ έχει πει ξεκάθαρα πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι «πιο μοχθηρή και επιθετική από την Κίνα». Και αυτό δεν είναι απλώς μια προσβλητική δήλωση. Είναι το στίγμα μιας νέας εποχής στον παγκόσμιο εμπορικό χάρτη.
Διαπραγματεύσεις χωρίς νόημα: η Ευρώπη σε ρόλο κομπάρσου
Ενώ η Βρετανία γιορτάζει την πρώτη της εμπορική επιτυχία με την Ουάσινγκτον μετά την επιβολή των δασμών, και η Κίνα κλείνει μια διμερή συμφωνία για μείωση δασμών, οι Βρυξέλλες βρίσκονται ακόμη στα προκαταρκτικά στάδια συζητήσεων.
Ο Maroš Šefčovič, ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Επιτροπής, έχει πραγματοποιήσει ήδη τρεις γύρους επαφών με Αμερικανούς αξιωματούχους –χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Οι φωτογραφίες είναι χαμογελαστές, αλλά πίσω από τις κάμερες επικρατούν αβεβαιότητα και απογοήτευση.
«Είναι σαν να εφευρίσκουν τις απαιτήσεις τους στην πορεία», λέει ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος. Κι όσο η Ουάσινγκτον φλερτάρει με την Ινδία, την Ιαπωνία και ακόμα και το Βιετνάμ, η Ευρώπη χάνει τη σειρά της.
Από «εταίρος-πρότυπο» σε «δύσκολο διαπραγματευτή»
Η ΕΕ, που επί δεκαετίες υπήρξε στρατηγικός εταίρος και βασικός εμπορικός σύμμαχος των ΗΠΑ, βλέπει πλέον τη θέση της να αποδυναμώνεται. Οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται πρόθυμοι να παραχωρήσουν ακόμη και ρυθμιστικά οφέλη και να ενταχθούν σε κοινές προσπάθειες για τον περιορισμό της κινεζικής υπερπαραγωγής. Παρόλα αυτά, το μόνο που εισπράττουν είναι καχυποψία και περιφρόνηση.
Ακόμα και όταν η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι ετοιμάζει αντίποινα με δασμούς ύψους 95 δισ. ευρώ σε αμερικανικά αγαθά, οι ΗΠΑ απάντησαν απαξιωτικά. Ο εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, χαρακτήρισε την ενέργεια «προκλητική» και «μη εποικοδομητική».
Το «σκληρό παζάρι» του Τραμπ και η στρατηγική υπομονής της Ευρώπης
Το μοτίβο είναι σαφές: ο Τραμπ διατηρεί τον βασικό δασμό του 10%, και μετατρέπει τους υπόλοιπους κλαδικούς δασμούς σε μοχλούς πίεσης. Το παιχνίδι δεν παίζεται πια στην παραδοσιακή βάση της αμοιβαιότητας, αλλά στον στίβο της γεωπολιτικής επιρροής και της βιομηχανικής αναδιάρθρωσης.
Ο δασμός 25% στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, μέταλλα και εν δυνάμει φαρμακευτικά προϊόντα, δεν είναι απλώς εμπορικός φραγμός – είναι στρατηγική επιλογή με στόχο την αναγέννηση της αμερικανικής βιομηχανίας.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει διαμηνύσει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει νέα συνάντηση κορυφής, εάν δεν παρουσιαστεί από τις ΗΠΑ ένα συγκεκριμένο και σοβαρό πακέτο προτάσεων. Αντί να αντιδρά σπασμωδικά, η Επιτροπή επιλέγει –προς το παρόν– τη λεγόμενη «στρατηγική υπομονή».
Το τέλος του μεταπολεμικού status quo;
Η διατλαντική εμπορική σχέση, αξίας 1,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ, δοκιμάζεται όσο ποτέ. Η επιλογή του Τραμπ να αγνοήσει το ευρωπαϊκό μπλοκ δεν είναι μόνο εμπορική στρατηγική –είναι σαφής ένδειξη του πώς βλέπει τον νέο κόσμο: κατακερματισμένο, γεμάτο διμερείς συναλλαγές, χωρίς ενιαία στρατόπεδα.
Οι Ευρωπαίοι το καταλαβαίνουν αυτό και προσπαθούν να προετοιμαστούν. Όπως λέει αξιωματούχος της Επιτροπής, «κανένας άλλος εταίρος των ΗΠΑ δεν έχει καταθέσει τόσο ξεκάθαρες θέσεις όσο εμείς». Κι αυτό, θεωρούν στις Βρυξέλλες, θα μετρήσει – όταν και αν η Ουάσινγκτον αποφασίσει ότι η ΕΕ αξίζει να επιστρέψει στο τραπέζι. Μέχρι τότε, όμως, η Ευρώπη παραμένει… στο τέλος της ουράς.
Η εποχή των βεβαιοτήτων έχει τελειώσει. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να διαχειριστεί την πιο ψυχρή περίοδο των σχέσεών της με τις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και δεκαετίες. Και το μεγάλο ερώτημα είναι: θα περιμένει παθητικά να κληθεί ξανά στο τραπέζι ή θα αναζητήσει εναλλακτικές γεωπολιτικές ισορροπίες;
Πηγή: lykavitos.gr
