Του Χρήστου Καβαλόπουλου*
Zούμε εποχή πολύ έντονων διακυμάνσεων και πολλαπλών προβλημάτων που επηρεάζουν κάθε είδους επιχείρηση. Στον εξορυκτικό κλάδο οι αυξήσεις πρώτων υλών, οι πολύ μεγάλες αυξήσεις ενέργειας, οι υπέρογκες αυξήσεις στα θαλάσσια ναύλα σε συνδυασμό με τα προβλήματα στις μεταφορές, την έλλειψη λιμενεργατών και οδηγών χερσαίων μεταφορών που επιτάθηκε με την πανδημία, τις καθυστερήσεις στην παράδοση απαραίτητων πρώτων υλών και υλικών για την παραγωγική διαδικασία, συνθέτουν ένα δύσκολο πολυσύνθετο πλαίσιο λειτουργίας του εξορυκτικού κλάδου, ενός κλάδου κατ’ εξοχήν εξωστρεφούς και κυρίαρχα εξαγωγικού.
Παρά το ότι τα εξαγώγιμα εξορυκτικά προϊόντα γνωρίζουν μεγάλη ζήτηση και οι τιμές τους συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία, τα προβλήματα που προαναφέρθηκαν, συμπιέζουν, έως και εξαφανίζουν, τα όποια κέρδη από την αυξημένη ζήτηση και την άνοδο των τιμών.
Ο κλάδος μας, μέσα στις δυσκολίες των καιρών, κατόρθωσε να κρατήσει αλώβητες τις παραγωγικές του δομές, να διατηρήσει με ανάλογα μέτρα προστασίας αντιμετωπίζοντας τον COVID-19, το αξιόμαχο του προσωπικού του. Η εμπειρία αυτή θέτει τις βάσεις για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας στην αντιμετώπιση και της παρούσας κρίσης αλλά και μελλοντικών κρίσεων.
Προς αντιμετώπιση των προβλημάτων που προαναφέρθηκαν, η ελληνική εξορυκτική βιομηχανία, ακόμη και πριν την πανδημία, εφαρμόζει σημαντικά προγράμματα μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και πρώτων υλών, μείωσης των διαφόρων παραμέτρων κόστους παραγωγής, μείωσης του κόστους στη διαχείριση των αποβλήτων, μείωσης των εκπεμπόμενων ρύπων, αύξησης της αποδοτικότητας των πόρων, μέγιστης αξιοποίησης των παραπροϊόντων, και αύξησης της διασποράς των αγορών στις οποίες απευθύνεται. Σε συνδυασμό με τη συνεχή εφαρμογή καινοτόμων λύσεων για νέα προϊόντα και νέες χρήσεις, κρατάει χωρίς κλυδωνισμούς, ψηλά την ανταγωνιστικότητά του.
Οι συνεχείς προσπάθειες που αναφέρθηκαν, όπως επίσης και οι συνεχείς δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος και σημαντικής μείωσης του αποτυπώματος της εξόρυξης (μόνο τα μέλη του ΣΜΕ δαπανούν πλέον των 18 εκατομ. ευρώ/έτος σε αποκαταστάσεις, παρά την κρίση των τελευταίων ετών), δίνουν προοπτικές διάρκειας σε βάθος χρόνου στον εξορυκτικό κλάδο, παρά το ευμετάβλητο τοπίο. Αυτή είναι και η σημαντική συνεισφορά του στην επίτευξη των εθνικών στόχων για Βιώσιμη Ανάπτυξη.
Η Πράσινη Συμφωνία και οι εξειδικεύσεις της, η μετατροπή του οικονομικού μοντέλου σε οικονομίες ουδέτερες σε άνθρακα, η ανάπτυξη νέων ψηφιακών τεχνολογιών και ρομποτικής, η πλήρης εφαρμογή της ηλεκτροκίνησης, η μεγάλη απαίτηση για παραγωγή ενέργειας με ΑΠΕ ή υδρογόνο, όλα αυτά, απαιτούν τεράστιες ποσότητες ορυκτών πρώτων υλών και φυσικά μετάλλων και άλλων αναγκαίων υλικών για την επίτευξη αυτών των στόχων.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι με την κατασκευή μιας απλής ανεμογεννήτριας 3 MW, χρειάζονται 1200 τον. τσιμέντου, 335 τον χάλυβα, 4,7 τον. χαλκού, 3 τον αλουμινίου, 2 τόνοι σπάνιων γαιών, 2 τόνοι ψευδαργύρου.
Υπάρχουν τα αποθέματα άραγε και η δυνατότητα μαζικής παραγωγής των απαιτούμενων υλικών-μετάλλων για την επίτευξη των στόχων που προαναφέρθηκαν ή θα οδηγηθούμε σε σπανιότητα υλικών, αύξησης του καταλόγου κρίσιμων πρώτων υλών και αύξηση κινδύνων στη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας; Θα επιτρέψουν τα γεωπολιτικά συμφέροντα, τα αντιτιθέμενα συμφέροντα βιομηχανικών κρατών και ο οξύς ανταγωνισμός, την κάλυψη των τεράστιων αναγκών (πρώτων υλών) της διεθνούς κοινωνίας; Αυτοί είναι και οι κυρίαρχοι κίνδυνοι που φαίνονται στο στερέωμα.
Προσωπικά πιστεύω ότι εάν οι ανάγκες για αλλαγές παγκόσμια δεν οδηγήσουν σε νέες ισορροπίες, η επίτευξη των μεγάλων στόχων για την προστασία του κλίματος και της μετατροπής της παγκόσμιας οικονομίας στις νέες απαιτήσεις, δεν θα γίνει πραγματικότητα ή η νέα πραγματικότητα θα αργήσει πολύ περισσότερο από τα πιεστικά χρονοδιαγράμματα που τίθενται.
Αναγνωρίζοντας έγκαιρα τις νέες τάσεις στην ευρωπαϊκή και ελληνική κοινωνία, τα μέλη του Συνδέσμου από το 2006 συναποφάσισαν Κώδικα Αρχών Βιώσιμης Ανάπτυξης με συγκεκριμένες δραστηριότητες όπως προστασία και αποκατάσταση περιβάλλοντος, επιμόρφωση-εξέλιξη εργαζόμενου προσωπικού, Υγεία και Ασφάλεια εργαζομένων με προσφορά σταθερής, καλο-αμειβόμενης εργασίας, επικοινωνία με τοπικές κοινωνίες, προσφορά έργου και πόρων στην κοινωνία, εξοικονόμηση νερού και ενέργειας και ορθή διαχείρισης αποβλήτων. Οι δραστηριότητες απεικονίζονται με συγκεκριμένους μετρήσιμους δείκτες που δημοσιοποιούνται σε κάθε ετήσιο απολογισμό του Συνδέσμου.
Παράλληλα με αυτό, οι εταιρείες μέλη του ΣΜΕ προχώρησαν στην υλοποίηση Αρχών Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, με δράσεις πέραν των υποχρεώσεων και των απαιτήσεων της νομοθεσίας, εφαρμόζοντας επίσης διαφάνεια σε όλες τις αποφάσεις τους και με ενεργή συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων στις δράσεις τους και των επηρεαζόμενων από αυτές.
Μέσα από αυτό το πλαίσιο και έχοντας εμπειρία 16 ετών από τη συνεχή δράση μας σε θέματα ESG, αντιμετωπίζουμε όλες τις αντίστοιχες προκλήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ΕU Taxonomy, Sustainable Mining, οδηγίες για επικίνδυνες ουσίες στο περιβάλλον εργασίας, ψηφιακή οικονομία και εργασία κτλ) και σε εθνικό (νέος Κλιματικός Νόμος, απαιτήσεις περιβαλλοντικής αδειοδότησης, NATURA και εξόρυξη κτλ.), προβάλλοντας τις δυνατότητες του κλάδου μας για Βιώσιμη Ανάπτυξη, προς όφελος της κοινωνίας και της εθνικής οικονομίας.
*Γενικός Διεθυντής του ΣΜΕ
