Της Ελευθερίας Κούρταλη
Το 2022 ήταν μια χρονιά πολλαπλών σοκ για τις αγορές. Αν και ξεκίνησε με μεγάλες προσδοκίες, καθώς η πανδημία επιτέλους εξασθενούσε, η οικονομία ανέκαμπτε, οι βασικοί χρηματιστηριακοί δείκτες άγγιζαν ιστορικά ή πολυετή υψηλά, ενώ υπήρχε ισχυρή πεποίθηση ότι οι κεντρικές τράπεζες είχαν τον έλεγχο της “προσωρινής”, όπως την είχαν χαρακτηρίσει, εκτόξευσης του πληθωρισμού, εξελίχθηκε πολύ γρήγορα σε ένα ταραχώδες έτος. Με την παγκόσμια οικονομία να πλήττεται από πολλαπλούς δυσμενείς κραδασμούς − από τα ζητήματα προσφοράς και ζήτησης και ένα τρίτο μεγάλο κύμα COVID-19 έως την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την κορύφωση της ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης και τον ταχύτερο και πιο επιθετικό κύκλο σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.
Κοιτώντας το 2023, όλα αυτά τα μέτωπα παραμένουν ανοιχτά, με τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής να ενισχύεται και την οικονομία σε πολλές περιοχές του πλανήτη να είναι ήδη (και πάλι) σε ύφεση, τη στιγμή που οι αναλυτές αναμένουν ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα είναι από τις πιο αδύναμες των τελευταίων 40 ετών.
Πολλοί θα σκεφτούν πως η ισχυρή διόρθωση 15%-20%, και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και άνω του 30%, που έχουν ήδη σημειώσει πολλές αγορές, σημαίνει πως τα χειρότερα έχουν αποτιμηθεί. Στην πραγματικότητα, οι διεθνείς οίκοι μέσα από τα outlook που έχουν δημοσιεύει για το 2023 σημειώνουν πως υπάρχουν καλά και κακά νέα για τα risk assets το νέο έτος.
Τα καλά νέα είναι ότι τα επιτόκια θα κορυφωθούν κάποια στιγμή εντός του 2023 και πιθανότατα στο πρώτο εξάμηνο, με τις προοπτικές για μειώσεις επιτοκίων να αρχίσουν στη συνέχεια να φαίνονται στον ορίζοντα, κάτι που θα οδηγήσει σε ανάκαμψη των τιμών των περιουσιακών στοιχείων και στη συνέχεια της οικονομίας μέχρι το τέλος του 2023.
Τα κακά νέα είναι ότι, για να συμβεί αυτό, θα χρειαστεί πρώτα να δούμε έναν συνδυασμό μεγαλύτερης οικονομικής αδυναμίας, αύξησης της ανεργίας, αστάθειας και διόρθωσης στις αγορές, και πτώσης του πληθωρισμού. Όλα αυτά σημαίνουν πως οι αρχές του 2023 και ίσως και το πρώτο μισό του θα είναι εξαιρετικά δύσκολα για τις αγορές.
Goldman Sachs: “Άμυνα” στις αρχές του 2023
Άμυνα συστήνει η Goldman Sachs στις αρχές του 2023, με overweight στάση στα μετρητά, ουδέτερη στα εμπορεύματα και underweight στις μετοχές και τα ομόλογα, καθώς αναμένει περαιτέρω αντίθετους ανέμους από την αύξηση των πραγματικών αποδόσεων και την παρατεταμένη αβεβαιότητα γύρω από την ανάπτυξη.
Οι οικονομολόγοι της προβλέπουν ύφεση στην Ευρώπη το αυτό το έτος, αλλά βλέπουν μόνο 35% πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ και πιστεύουν ότι οποιαδήποτε ύφεση θα είναι πιθανότατα ήπια. Ωστόσο, αυτά τα επίπεδα είναι πολύ πάνω από τα “κανονικά” και η οικονομία των ΗΠΑ βρίσκεται κοντά στο τέλος του τρέχοντος οικονομικού κύκλου με βάση ενδείξεις από διάφορα μέτωπα, όπως η ανεργία και τα κενά παραγωγής. Η νέα αυστηροποίηση των οικονομικών συνθηκών διατηρεί επίσης τον κίνδυνο ύφεσης σε υψηλά επίπεδα. Η πιθανότητα ύφεσης που προκύπτει από την αγορά για τους επόμενους 12 μήνες είναι στο 39% επί του παρόντος, ενώ τα risk assets τιμολογούν μόνο 11% πιθανότητα επικείμενης ύφεσης, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο περαιτέρω φόβου ύφεσης.
Με τα ασφάλιστρα κινδύνου σχετικά χαμηλά, βραχυπρόθεσμα η Goldman Sachs συστήνει στους επενδυτές να εστιάσουν στο κυνήγι αποδόσεων και να παραμείνουν επιλεκτικοί στην έκθεση στα κυκλικά assets, ενώ αναμένει ευκαιρίες για αύξηση των θέσεων στα risk assets αργότερα το 2023.
Όπως τονίζει η αμερικανική τράπεζα, για να φτάσουν οι αγορές στα χαμηλά τους, οι επενδυτές πρέπει να πρώτα να δουν μια κορύφωση του πληθωρισμού και των επιτοκίων ή τα χαμηλά στην οικονομική δραστηριότητα. Το μείγμα ανάπτυξης/πληθωρισμού παραμένει δυσμενές – ο πληθωρισμός είναι πιθανό να ομαλοποιηθεί, αλλά η παγκόσμια ανάπτυξη επιβραδύνεται και οι κεντρικές τράπεζες εξακολουθούν να συσφίγγονται, αν και με βραδύτερο ρυθμό.
Παράλληλα, όπως επισημαίνει, η επιβραδυνόμενη ανάπτυξη και η μεταβλητότητα, σε συνδυασμό με τις σχετικά υψηλές αποτιμήσεις, διατηρούν τον κίνδυνο διόρθωσης στις μετοχές σε υψηλό επίπεδο.
BofA: Bearish στο α’ εξάμηνο
Η Bank of America αναμένει πως οι μετοχές θα καταγράψουν πτώση το α’ εξάμηνο του έτους και θα ανακάμψουν το β’ εξάμηνο. Η επιθετική νομισματική σύσφιξη των κεντρικών τραπεζών θα οδηγήσει σε μείωση του παγκόσμιου αναπτυξιακού momentum στο πρώτο εξάμηνο του 2023, αν και το πλήγμα στις μετοχές θα αντισταθμιστεί εν μέρει από τη μείωση των πραγματικών αποδόσεων των ομολόγων, όπως επισημαίνει.
Το “πληθωριστικό σοκ” και το “σοκ των επιτοκίων” προκάλεσαν ιστορική bear market στη Wall Street, αλλά όχι “σοκ ύφεσης”, το 2022, όπως σημειώνει. Οι εξωγενείς κραδασμοί Ρωσίας/Ουκρανίας, πολιτικής COVID της Κίνας και αγοράς συναλλάγματος/κρυπτονομισμάτων, ήταν όλα αρνητικά για τη Wall Street, αλλά αντισταθμίστηκαν από τα ιστορικά χαμηλά ποσοστά ανεργίας στις ΗΠΑ/G7.
Για το 2023, όπως τονίζει, παραμένει bearish στις μετοχές στο πρώτο μισό του έτους και στη συνέχεια θα γυρίσει πιθανότατα τη στάση της σε θετική, καθώς το story των αγορών θα στραφεί από το σοκ του πληθωρισμού και των επιτοκίων του 2022 στο σοκ της ύφεσης και της πιστωτικής αγοράς στο α’ εξάμηνο του 2023 και στην κορύφωση του πληθωρισμού και της σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής στο β’ εξάμηνο.
Παράλληλα, είναι long στα μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ στο πρώτο εξάμηνο του νέου έτους, καθώς οι κίνδυνοι σκληρής προσγείωσης της οικονομίας και πιστωτικών γεγονότων θεωρεί πως είναι υποτιμημένοι.
Όπως εκτιμά, τον Ιούνιο/Ιούλιο του 2023 η Fed θα αλλάξει στάση σε πιο ήπια πολιτική (pivot) και αφού η σύσφιξη των επιτοκίων έχει χτυπήσει έντονα την αγορά. Η χαλάρωση των οικονομικών συνθηκών από τα μέσα του έτους θα οδηγήσει σε νέα bull market τις μετοχές και τα εταιρικά ομόλογα το δεύτερο εξάμηνο του 2023 και 2024.
Το σκηνικό των αρχών του 2023 είναι λιγότερο αρνητικό από ό,τι αυτό του 2022, όπως πάντως επισημαίνει. Η bear market σε ομόλογα και μετοχές σημαίνει πολύ μεγαλύτερη απαισιοδοξία των επενδυτών σε σχέση με το προηγούμενο έτος και είναι απίθανο οι κεντρικές τράπεζες να προχωρήσουν σε μεγαλύτερες αυξήσεις επιτοκίων το 2023 συνολικά σε σχέση με το 2022.
J.P. Morgan: Οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες
“Οδηγίες” στους πελάτες της έδωσε η J.P. Morgan πως οι αγορές και οικονομία θα ενδέχεται να αποδυναμωθούν το 2023, ως αποτέλεσμα της υπερβολικής σύσφιξης των κεντρικών τραπεζών, με πρώτη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να ακολουθούν αργότερα. Επιπλέον, πιστεύει ότι οι κεντρικές τράπεζες είναι πιθανό να προκαλέσουν αναταραχή στην αγορά και στη συνέχεια να αναγκαστούν να αντιστρέψουν την πορεία της πολιτικής τους. Τα χαμηλά του προηγούμενου έτους της αγοράς μετοχών πιθανότατα να τα δούμε και πάλι στις αρχές της χρονιάς που ξεκινάει, όπως εκτιμά, στη συνέχεια ωστόσο, κάποια στιγμή στο δεύτερο εξάμηνο του 2023, οι αγορές πιθανότατα θα στρέψουν την εστίασή τους προς τις καλύτερες οικονομικές προοπτικές και τα θεμελιώδη μεγέθη των επιχειρήσεων.
Συνολικά, oι καθοριστικοί παράγοντες για την πορεία των αγορών το 2023, σύμφωνα με την J.P. Morgan, είναι: 1) η πορεία της οικονομικής δραστηριότητας, 2) τα επιτόκια – με τους πελάτες της να τιμολογούν αυτή τη στιγμή ότι το τελικό επιτόκιο της Fed θα διαμορφωθεί στο 5%, 3) η πορεία της κερδοφορίας των εταιρειών – με την άποψη της JPM να είναι ότι η κερδοφορία θα σημειώσει αδυναμία, αλλά θα κινηθεί καλύτερα σε σχέση με προηγούμενες περιόδους πτώσης, με πτώση 10% των ευρωπαϊκών κερδών ανά μετοχή (EPS) το 2023, καθώς και 4) οι αποτιμήσεις των διεθνών μετοχών, οι οποίες και έχουν υποχωρήσει σε χαμηλά επίπεδα και είναι σε μεγάλο discount σε σχέση με τους ιστορικούς μέσους όρους, αν και αυτές των μετοχών των ΗΠΑ είναι λιγότερο ελκυστικές από αυτή την άποψη.
Η Ευρωζώνη παραμένει στη σκιά της γεωπολιτικής, αλλά οι μετοχές της περιοχής είναι σχετικά ελκυστικές, όπως τονίζει η J.P. Morgan. Αναγνωρίζει, βέβαια, ότι η εποικοδομητική της στάση είναι απίθανο να “λειτουργήσει” όσο ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας κυριαρχεί στο story των αγορών, με την πιθανότητα περαιτέρω σημαντικής κλιμάκωσης να μην είναι ασήμαντη. Σε όρους P/E, η Ευρωζώνη συνεχίζει να διαπραγματεύεται με discount-ρεκόρ σε σχέση με τις ΗΠΑ και η πτώση της κερδοφορίας θα είναι σχετικά ήπια, ενώ εκτιμά πω η ΕΚΤ θα είναι επιτυχής στη διατήρηση των spreads της περιφέρειας υπό έλεγχο.
Barclays: Τα χαμηλά των αγορών είναι ακόμη μακριά
Τα θεμελιώδη μεγέθη για τα χρηματιστήρια δεν είναι θετικά, ακόμα και μετά τη διόρθωση του 2022, σημειώνει η Barclays, η οποία “ψηφίζει” μετρητά για το 2023, λόγω της ανόδου των επιτοκίων, τα οποία κάνουν αυτή τη στρατηγική ιδιαίτερα κερδοφόρα, τη στιγμή που ενέχει, μάλιστα, και μηδενικό επενδυτικό ρίσκο.
Όπως επισημαίνει η βρετανική τράπεζα, ιστορικά, οι μετοχές αγγίζουν τα χαμηλά τους στη μέση μιας ύφεσης, όχι πριν ξεκινήσει. Και η ύφεση στις ΗΠΑ δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, γι’ αυτό είναι πιο πιθανό ο “πάτος” της αγοράς να σημειωθεί στο πρώτο εξάμηνο του έτους. Οι τυπικές διορθώσεις των μετοχών σε περιόδους ύφεσης είναι 30%-35% από τα πρόσφατα υψηλά τους. Η πτώση 17% στις ΗΠΑ από τις αρχές του έτους είναι, συνεπώς, μόνο στα μισά αυτού του δρόμου.
Οι ευρωπαϊκές μετοχές έχουν καλύτερο σημείο εκκίνησης στις αποτιμήσεις, αλλά αντιμετωπίζουν ένα πιο δύσκολο μακροοικονομικό πλαίσιο, επισημαίνει η βρετανική τράπεζα. Η ύφεση της Ευρώπης θα είναι βαθύτερη και το προφίλ του πληθωρισμού είναι χειρότερο. Ωστόσο, έχει αποτιμηθεί η μεγάλη απαισιοδοξία για την Ευρώπη, και έτσι δεν αναμένεται σημαντική συμπίεση στους δείκτες P/Ε. Ενώ το μέτωπο της ενέργειας θα συνεχίσει να θέτει προκλήσεις το νέο έτος, ο βραχυπρόθεσμος κίνδυνος μιας άτακτης κρίσης είναι χαμηλότερος, η αποδυνάμωση του ευρώ είναι ούριος άνεμος για τα κέρδη και το reopening της Κίνας θα ωφελήσει περισσότερο την Ευρώπη από τις ΗΠΑ.
Τα ομόλογα έχουν υποαποδώσει σε μεγάλο βαθμό έναντι των μετοχών το 2022 και η Barclays βλέπει πλέον πολύ περιορισμένα περιθώρια για περαιτέρω διόρθωση. “Αν αναγκαζόμασταν να επιλέξουμε μεταξύ μετοχών και ομολόγων, θα συστήναμε στάση overweight στα ομόλογα”, σημειώνει.
UBS: Έτος αρκετών διακυμάνσεων
Καθώς μία από τις πλέον απαιτητικές χρονιές στην ιστορία των αγορών τελείωσε, το επενδυτικό τοπίο θα γίνει πιο εποικοδομητικό όσο προχωρά το 2023, ενώ υποχωρεί ο πληθωρισμός και οι επενδυτές αρχίζουν να αναμένουν μειώσεις επιτοκίων και υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης, σημειώνει η UBS. Ωστόσο, το 2023, ο υψηλός πληθωρισμός, τα αυξανόμενα επιτόκια και οι προοπτικές επιβραδυνόμενης ανάπτυξης ευνοούν μια σχετικά συντηρητική ή και αμυντική στάση σε σχέση με τα στοιχεία ενεργητικού που ενέχουν υψηλούς κινδύνους.
“Διαβλέπουμε ότι η νέα χρονιά θα είναι έτος διακυμάνσεων και όσοι επενδυτές είναι προς το παρόν προστατευμένοι από τη μεταβλητότητα πρέπει να σχεδιάσουν πότε και με ποιο τρόπο θα επανέλθουν στα πεδία ανάκαμψης εντός του 2023. Σε μακροπρόθεσμη βάση, θεωρούμε τις ιδιωτικές αγορές ως έναν τρόπο αύξησης της έκθεσης στις “κοσμικές” τάσεις της δεκαετίας που διανύουμε, κυρίως στους τομείς της ψηφιοποίησης και της ενεργειακής ασφάλειας”, όπως σημειώνει ο Mark Haefele, Chief Investment Officer της ελβετικής τράπεζας.
Κατά τη UBS, οι συντηρητικοί ή αμυντικοί (defensive) κλάδοι αναμένεται να αποδειχθεί ότι διαθέτουν σχετική προστασία έναντι μιας εξασθενημένης οικονομίας, ενώ οι μετοχές αξίας (value stocks) έχουν την τάση να καταγράφουν ικανοποιητική απόδοση όταν ο πληθωρισμός κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα. Σε δεύτερη φάση, αργότερα στη διάρκεια του έτους, ενδέχεται να διαφανούν ελκυστικότερες ευκαιρίες για αγορά κυκλικών και αναπτυξιακών μετοχών, καθώς ο πληθωρισμός επιβραδύνεται και η παγκόσμια ανάπτυξη επιταχύνεται.
Η αποκόμιση περισσότερο προβλέψιμων αποδόσεων στην αγορά ομολόγων παραμένει ελκυστική κάθε φορά που επικρατεί αβεβαιότητα, ενώ η υψηλή μεταβλητότητα της αγοράς δύναται επίσης να αποτελέσει ένα μέσο πηγής εισοδήματος. Από τη στιγμή που σταθεροποιηθούν τα επιτόκια και ο ρυθμός ανάπτυξης, οι αυξημένες αποδόσεις των εκδοτών χαμηλότερης πιστοληπτικής διαβάθμισης θα μπορούσαν να συνιστούν ελκυστική ευκαιρία, όπως εκτιμά.
Morgan Stanley: Νέος “πόνος” το 2023
Οι στρατηγικοί αναλυτές της Morgan Stanley προειδοποιούν και αυτοί ότι οι μετοχές αντιμετωπίζουν νέα πτώση το πρώτο εξάμηνο του 2023, καθώς τα εταιρικά κέρδη πιέζονται από την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και τον υψηλό πληθωρισμό και οι κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν τη σύσφιξη της πολιτικής τους.
Όπως εξηγούν, “αυτό που δεν έχει τιμολογηθεί ακόμη είναι ο κίνδυνος για τα εταιρικά κέρδη και αυτό είναι που θα λειτουργήσει τελικά ως καταλύτης για την αγορά, οδηγώντας σε νέα χαμηλά”. Κατά τις εκτιμήσεις της, η συρρίκνωση στα εταιρικά μεγέθη θα μπορούσε, μάλιστα, να είναι όμοια με του 2008-2009 και αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα πτώση στις μετοχές, και σαφώς χειρότερη από ό,τι περιμένουν οι περισσότεροι επενδυτές, όπως επισημαίνει.
Το δεύτερο εξάμηνο αναμένεται να φέρει ένα ριμπάουντ, όταν η Federal Reserve σταματήσει να αυξάνει τα επιτόκια, αλλά αναμένεται να είναι μια ήπια ανάκαμψη, που θα αφήσει τις μετοχές με ελαφρά κέρδη σε σχέση με τα τέλη του 2022.
Όπως μάλιστα εκτιμά η αμερικανική τράπεζα, ο S&P 500 θα υποχωρήσει έως και 21% το πρώτο τρίμηνο. Στη συνέχεια μια ανάκαμψη θα οδηγήσει τον δείκτη να κλείσει το 2023 περίπου στις 3.900 μονάδες.
Οι ευρωπαϊκές μετοχές, ωστόσο, θα μπορούσαν να προσφέρουν μια μέτρια ανοδική πορεία, με προβλεπόμενη συνολική απόδοση 6,3% για το 2023, καθώς ο χαμηλότερος πληθωρισμός ωθεί τις αποτιμήσεις των μετοχών υψηλότερα.
“Αυτό θα πρέπει τελικά να υπεραντισταθμίσει τη μείωση των κερδών ανά μετοχή κατά 10% που περιμένουμε από την ασθενέστερη κερδοφορία και την απογοήτευση από το μέτωπο των περιθωρίων κερδών, εκτιμά η Morgan Stanley, με τους κλάδους των τραπεζών και της ενέργειας να είναι πιο πιθανό να έχουν καλή απόδοση σε αυτό το περιβάλλον.
Πηγή: capital.gr
