Του Θόδωρου Σκυλακάκη*
Το «Ελλάδα 2.0», το Εθνικό μας Πρόγραμμα Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, είναι με διαφορά το μεγαλύτερο ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ευρώπη. Οι πόροι που λαμβάνουμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή φτάνουν το 20% του ΑΕΠ, όταν τα αμέσως επόμενα προγράμματα βρίσκονται περίπου στο 15% του ΑΕΠ. Ταυτόχρονα το «Ελλάδα 2.0» επιτυγχάνει, με βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσίευσε σε ανάλυσή της στις 15/7 η Oxford Economics, την υψηλότερη επίπτωση από πλευράς αύξησης του ΑΕΠ και δημιουργίας θέσεων εργασίας στην Ευρώπη.
Πώς έγινε αυτό εφικτό; Η αρχική διαπραγμάτευση, που έκανε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το περασμένο καλοκαίρι, έθεσε τα θεμέλια διασφαλίζοντας ότι η Ελλάδα μπορούσε να διεκδικήσει το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν ύψος πόρων σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Μεγάλο μέρος αυτών των πόρων ήταν σε πολύ χαμηλότοκα δάνεια, τα οποία πολλές χώρες, οι περισσότερες, δεν αξιοποίησαν πλήρως. Η Ελλάδα είχε σε σχέση με τα δάνεια το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και συμφέρον, γιατί δανείζεται ακόμα με σημαντικά υψηλότερα επιτόκια από αυτά με τα οποία δανείζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι δανειζόμαστε με 0,70% περίπου, όσο και η Ιταλία, όταν η Επιτροπή δανείζεται με μηδενικά επιτόκια. Ταυτόχρονα το χρέος μας είναι το μεγαλύτερο στην Ευρώπη και τα πρωτογενή πλεονάσματα που πρέπει να επιτυγχάνουμε στη διάρκεια των επόμενων ετών δεν αφήνουν δημοσιονομικό χώρο για να πάρουμε τα δάνεια αυτά και να τα κάνουμε δημόσιες επενδύσεις.
Προτείναμε λοιπόν (είμαι περήφανος να πω ότι η αρχική σκέψη ήταν δική μου και την επεξεργαστήκαμε μετά ως ομάδα, όπως κάνουμε πάντα, με την Ειδική Υπηρεσία και τη Συντονιστική Επιτροπή του Ταμείου) κάτι μοναδικό στην Ευρώπη. Να πάρουμε όλα τα δάνεια και να τα μεταφέρουμε στο σύνολό τους στον ιδιωτικό τομέα για ιδιωτικές επενδύσεις με κριτήρια αγοράς, ώστε να μη μετρήσουν στο έλλειμμα και -με δεδομένο ότι θα επιστραφούν-να μην επιβαρύνουν μακροπρόθεσμα ούτε και το χρέος.
Η μεγάλη επιτυχία είναι ότι το σχέδιο αυτό των δανείων υιοθετήθηκε τελικά ομόφωνα, ενώ στην αρχή συνάντησε σημαντικά εμπόδια. Ο αρχικός κανονισμός δεν το προέβλεπε ρητώς και χρειάστηκε να επιτύχουμε στη διαπραγμάτευση κάποιες τροποποιήσεις για να είναι με ασφάλεια επιλέξιμο. Η πάγια μεθοδολογία της Επιτροπής σε σχέση με τις Χρηματοδοτήσεις προτιμά τα unfunded Χρηματοδοτικά εργαλεία (εγγυήσεις στο τραπεζικό σύστημα), που δεν θα μας επέτρεπαν να αξιοποιήσουμε το σύνολο των δανείων χωρίς δημοσιονομικές επιπτώσεις, και έπρεπε να πείσουμε την Επιτροπή να υιοθετήσει ένα τελείως καινούργιο και πρωτότυπο εργαλείο κλπ. Τελικά όμως ύστερα από πολύμηνη και απολύτως αθόρυβη διαπραγμάτευση το σχέδιό μας έγινε τελικά αποδεκτό και από την Επιτροπή και όλες τις χώρες, περιλαμβανομένων και εκείνων που είναι παραδοσιακά πολύ επιφυλακτικές σε θέματα πρόσθετου δανεισμού της Ελλάδας. Και όχι μόνο αυτό, πετύχαμε ταυτόχρονα να υπογράψουμε συμφωνίες συνεργασίας, πρώτοι και μόνοι, στην Ευρώπη για να συμμετάσχουν στο πλάνο των δανείων οι δύο βασικές αναπτυξιακές θεσμικές ευρωπαϊκές τράπεζες, η EIB (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) και η EBRD (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης), βάζοντας και πρόσθετους δικούς τους πόρους, πολύ σημαντικούς, για ιδιωτικές επενδύσεις στην Ελλάδα.
Έτσι πετύχαμε το «Ελλάδα 2.0» να ξεχωρίζει από τα Η υπόλοιπα σχέδια και να έχει τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση και τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στο ΑΕΠ και στις θέσεις εργασίας στην Ευρώπη.
*αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών
