Του Αντώνη Βενέτη
Για το ένθετο της «Κ» της 29.12.2024, το αναφερόμενο στην Καβάλα, θα ήθελα πρώτα να προσθέσω μια μάλλον άγνωστη πτυχή της ζωής του Αλβανού Μωχάμετ Άλυ ή Μεχμέτ Αλή. Είναι ο ηγεμών της νεώτερης Αιγύπτου που θυμίζει τους μεγάλους Φαραώ του μακρινού παρελθόντος.
Έτσι κατά την «είδηση» της αθηναϊκής εφημερίδος «ΣΤΟΑ» της 27.10.1879: «Η ευάριθμος αλλά φιλόπατρις και εκ πάσης απόψεως διαπρεπής ελληνική κοινότης της Λειψίας απώλεσε κατ΄αυτάς χρηστότατον και αγαπητότατον αυτής μέλος τον Πέτρον Ρίζον. Ο μακαρίτης κατήγετο εξ εγκρίτου οικογενείας της Μακεδονίας. Εις τον οίκον του πάππου του εχρημάτισε θεράπων ο περίδοξος ιδρυτής της Αιγυπτιακής δυναστείας Μωχάμετ Άλυ, […..].
Άλλη μία «είδηση» που αφορά τον Μεχμέτ Αλή προέρχεται από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ της 19.1.1934, κατά την οποίαν : «εγνώσθη ότι την 25η Φεβρουαρίου θα φορτωθεί εις Αμβέρσαν ο παραγγελθείς εκεί ανδριάς του Μωχάμετ Άλυ, την δε 25η Μαρτίου, …. Θα στηθή πανηγυρικώς εν Καβάλα.
Μία άλλη «είδηση» που αφορά ένα διακεκριμένο τέκνο της Καβάλας προέρχεται από την ίδια εφημερίδα ΣΤΟΑ της 10.8.1880 κατά την οποία «Αφίκετο ενταύθα (Αθήνα) ο διευθυντής της εν Καβάλα ελληνικής σχολής κ. Νικόλαος Φιλιππίδης».
Κατά δε την αθηναϊκή εφημερίδα ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ της 29.5.1888 «Η Αστυνομία του Πέραν Κωνσταντινουπόλεως συλλαβούσα έρριψεν εις τας φυλακάς λίαν γνωστόν λόγιον Μακεδόνα τον διδάκτορα και συγγραφέα κ. Νικόλαον Φιλιππίδη. Λόγος δε της φυλακίσεως ταύτης είναι ότι ο κ. Φιλιππίδης εδημοσίευσε προ ετών εν τω περιοδικώ του «Παρνασσού» πραγματείαν περί της καταστροφής της Ναούσης, αναφέρει δε ότι κατ΄αυτήν οι Τούρκοι διέπραξαν βανδαλισμούς. [….]
Μαζί με τον κ. Φιλιππίδη συνελήφθη σχεδόν ταυτογχρόνως στην Κωνσταντινούπολιν, επίσης αναιτίως και ο Ηπειρώτης δημοσιογράφος Θωμάς Πασχίδης. Αμφότεροι εξωρίσθησαν από την Οθωμανικήν Διοίκησιν στην Φεζάν της Λιβύης, 1.500 χιλιόμετρα νοτίως των ακτών αυτής, στην καρδιά της Σαχάρας.
Ο Θωμάς Πασχίδης απεβίωσε εκ των κακουχιών στον τόπον της εξορίας του το 1889. Ο Ν. Φιλιππίδης επέζησε και επέστρεψε στην ελεύθερη Ελλάδα.
