Όσο μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, η Δύση ίσως αναγκαστεί να «καταπιεί», για χάρη του ΝΑΤΟ, μια τουρκική επίθεση στην Ελλάδα, εκτιμά ο Ράιαν Τζίντζερας σε ένα μακροσκελές άρθρο του στο «War on the Rocks», με τίτλο «Όχι πια ένας ειλικρινής μεσολαβητής: Οι ΗΠΑ ανάμεσα στην Τουρκία και στην Ελλάδα».
Ο Τζίντζερας είναι καθηγητής του Τμήματος Εθνικής Ασφάλειας στη Ναυτική Μεταπτυχιακή Σχολή στην Καλιφόρνια και θεωρείται ένας από τους εγκυρότερους αναλυτές της Τουρκίας, καθώς έζησε και δίδαξε εκεί για αρκετά χρόνια.
Οι προβλέψεις του δεν είναι δυσοίωνες μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για τις ΗΠΑ, οι οποίες θεωρεί ότι θα χρειαστεί να αναθεωρήσουν σε βάθος τους γεωστρατηγικούς τους σχεδιασμούς αν δεν αναγνωρίσουν εγκαίρως τις τουρκικές προκλήσεις ως έναν αποσταθεροποιητικό παράγοντα για τον κόσμο. Ο Τζίντζερας είχε εκφράσει τις ανησυχίες του για την Τουρκία και στη συνέντευξη που παραχώρησε στο iefimerida τον περασμένο Οκτώβριο.
Οι προκλητικοί ισχυρισμοί του Ερντογάν
«Οι προκλητικοί ισχυρισμοί του Ερντογάν», γράφει μεταξύ άλλων στο άρθρο του ο Τζίντζερας, «δεν αποτελούν προϊόν μόνο της αγωνίας του για τα εσωτερικά μέτωπα ή της προσωπικής του παράνοιας. Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι αντιπροσωπεύουν μια κοινώς αποδεκτή άποψη στη χώρα του για τις σχέσεις της Αμερικής με την Τουρκία. Υπάρχει η αντίληψη, ακόμα και μεταξύ των εχθρών του Ερντογάν, ότι οι ΗΠΑ επιχειρούν συνεχώς να χαλιναγωγήσουν ή να ταπεινώσουν την Τουρκία από τα πρώτα κιόλας στάδια του Ψυχρού Πολέμου. Όταν η κυβέρνηση Τραμπ απείλησε να αποκλείσει την Τουρκία από το πρόγραμμα για τα F -16, Τούρκοι ειδήμονες συνέδεσαν αυτό το τελεσίγραφο με την ντροπή που τους έφερε η επιστολή Τζόνσον το 1964 με την οποία προειδοποιούσε την Τουρκία να μην εισβάλει στην Κύπρο».
Επιπλέον, προσθέτει, η διαδεδομένη καχυποψία για την ανάμειξη των ΗΠΑ στο πραξικόπημα του 2016 απηχεί την ιδέα ότι οι Αμερικανοί ήταν πίσω από τη στρατιωτική δικτατορία το 1980. Δεν είναι ασυνήθιστο, ειδικοί και πρώην αξιωματούχοι να θεωρούν ότι η καταστροφή της Τουρκίας αποτελούσε πάντα ένα υποκινούμενο από την Αμερική σχέδιο της Δύσης. Αυτή η υπόθεση είναι κεντρική και στο πώς ο ίδιος ο Ερντογάν βλέπει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των σχέσεων ΗΠΑ – Τουρκίας.
Η «νέα Τουρκία» του, όπως συχνά την ονομάζει, διαφέρει από την παλαιά ακριβώς διότι κατάφερε να την αποσυνδέσει επιτυχώς από οποιονδήποτε κηδεμόνα ή διαμεσολαβητή. «Η Τουρκία δεν είναι η παλιά Τουρκία», διακήρυξε ο επικεφαλής επικοινωνίας του. «Σήμερα υπάρχει μια Τουρκία η οποία προστατεύει τα συμφέροντά της με κάθε κόστος και απαιτεί μια ισότιμη σχέση με όλους τους συνομιλητές της σε όλα τα επίπεδα».
Ο Άαρον Στάιν έγραψε πρόσφατα, συνεχίζει στο άρθρο του ο Τζίντζερας, ότι «δεν κυοφορείται καμία ευρεία επαναπροσέγγιση Τουρκίας – Δύσης». Με την Άγκυρα να προσπαθεί να επεκτείνει τη συνεργασία της με τη Ρωσία, και ενδεχομένως να αυξήσει το αποτύπωμά της στη βόρεια Συρία, υπάρχουν ελάχιστα που μπορούν να γίνουν προκειμένου να καταστούν διαχειρίσιμες οι απαιτήσεις της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.
«Ο Ερντογάν δείχνει να αρνείται στην Ουάσιγκτον τον ρόλο του διαμεσολαβητή»
Αν είναι πραγματικά έτσι η κατάσταση, εκτιμά ο Τζίντζερας, η θέση της Αμερικής ανάμεσα στην Τουρκία και στην Ελλάδα μοιάζει ιδιαίτερα δυσχερής. Ανεξαρτήτως του παρελθόντος, η στάση του Ερντογάν δείχνει να αρνείται στην Ουάσιγκτον τον ρόλο του διαμεσολαβητή ανάμεσα στους δύο γείτονες. Και, παρότι φαίνεται πως οι Βρυξέλλες μπορεί να πετύχουν περισσότερα αναλαμβάνοντας αυτόν τον ρόλο προκειμένου να επιλυθούν οι διαφορές, υπάρχει η πιθανότητα ακόμα και μια ευρωπαϊκή μεσολάβηση να έχει πενιχρά αποτελέσματα.
Η απειλή μιας τουρκικής επίθεσης στην Ελλάδα
Μολονότι, συνεχίζει, ορισμένοι πιστεύουν πως η στάση του Ερντογάν δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα προεκλογικό παιχνίδι, φαίνεται ότι δεν αφήνει χώρο για συμβιβασμό ανάμεσα στα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και στους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Άγκυρας. Επιπλέον, όπως είπε πρόσφατα ένας Τούρκος ειδικός, ο αέρας τώρα μπορεί να φυσά στην πλάτη της Τουρκίας.
«Όσο μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, η Δύση ίσως αναγκαστεί να “καταπιεί” μια τουρκική επίθεση, για χάρη του ΝΑΤΟ, όπως συνέβη με την εισβολή στην Κύπρο το 1974. Αυτές οι συνθήκες μπορεί να ωθήσουν την Άκυρα σε πόλεμο με την Αθήνα, στο προβλεπτό μέλλον», γράφει ο Αμερικανός ειδικός.
«Ποια θα είναι τότε η θέση των ΗΠΑ;», ρωτά. Η απειλή μιας τουρκικής επίθεσης στην Ελλάδα, εκτιμά, θα υποχρεώσει την Ουάσιγκτον να αποδεχθεί διάφορα ανεπιθύμητα σενάρια. Αν πράγματι ο Ερντογάν σκοπεύει να ξεκινήσει πόλεμο, τότε θα είναι αδύνατον για τις ΗΠΑ να παίξουν ρόλο ισορροπιστή ανάμεσα στην Αθήνα και στην Άγκυρα.
Σε ό,τι αφορά την Ουάσιγκτον, η διατήρηση της ειρήνης ίσως τελικά να καταλήξει σε δύο δυσάρεστες επιλογές: οι Αμερικανοί αξιωματούχοι να πιέσουν την Αθήνα να αποστεί από πτυχές της εθνικής κυριαρχίας της και, ακόμα περισσότερο, η κυβέρνηση Μπάιντεν να εγκαταλείψει αιφνιδιαστικά τη συμφωνία της αμυντικής συνεργασίας με την Ελλάδα. Διαφορετικά, οι ΗΠΑ δεν θα έχουν άλλη εναλλακτική επιλογή από το να δράσουν ως ντε φάκτο υπερασπιστές της εδαφικής κυριότητας της Ελλάδας. Αν αποδεχθούν αυτόν τον ρόλο, θα αποτρέψουν την Άγκυρα για λίγο καιρό, όμως οι Αμερικανοί αξιωματούχοι θα βρεθούν στην αντιφατική θέση να σχεδιάζουν μια στρατιωτική σύγκρουση με ένα συμμαχικό τους κράτος.
Ακόμα και η υποψία ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται εν αναμονή μιας στρατιωτικής σύγκρουσης με την Τουρκία θα έθετε αυτομάτως ερωτήματα για τη συνοχή του ΝΑΤΟ, αλλά και για το μέλλον της Τουρκίας ως εταίρου της Αμερικής, θεωρεί ο Τζίντζερας.
«Αν οι ΗΠΑ υποχρεωθούν να υπερασπιστούν την Ελλάδα, οι αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον θα χρειαστεί να κάνουν κάτι ακόμα πιο σοβαρό: να επαναξιολογήσουν την Τουρκία ως έναν άμεσο ανταγωνιστή ή και εχθρό. Η προσαρμογή σε μια τέτοια πραγματικότητα θα είναι μεγάλη πρόκληση για την αμερικανική πολιτική. Ο σχεδιασμός ασφάλειας των ΗΠΑ, όπως και η αμυντική στρατηγική του ΝΑΤΟ συνολικά, εξαρτώνται από την υποστήριξη της Τουρκίας ως συμμάχου τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Μέση Ανατολή.
Το να εκλάβουν την Τουρκία ως ανταγωνιστικό παράγοντα σημαίνει ότι η Αμερική θα πρέπει να αναθεωρήσει την ευρύτερη γεωστρατηγική της προσέγγιση. Γιατί, όπως μια επιθετική Ρωσία, έτσι και μια εχθρική Τουρκία δυνητικά θα δυσχεράνει την ελεύθερη διακίνηση μέσω της Μαύρης Θάλασσας και της Μεσογείου. Η απάντηση σε αυτή την πιθανή απειλή θα μπορούσε να είναι καινούργιες αμυντικές δεσμεύσεις, όπως είναι η ισχυροποίηση των δεσμών ασφάλειας με την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο.
«Αν και στις ΗΠΑ ελάχιστοι θα εύχονταν να συμβούν τέτοιες αλλαγές, οι περιστάσεις ίσως απαιτήσουν να αναγνωρίσει η Ουάσιγκτον τις τουρκικές προκλήσεις ως έναν αποσταθεροποιητικό παράγοντα για τον κόσμο», καταλήγει στο άρθρο του ο Ράιν Τζίντζερας.
Πηγή: iefimerida.gr
