Της Σώτης Τριανταφύλλου
Πριν από δύο εβδομάδες, ο παρουσιαστής του Fox News, Τucker Carlson, συζητούσε για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία με έναν αριστεροφιλελεύθερο νομικό, τον Glenn Greenwald: συνεννοούνταν θαυμάσια· η αμερικανική δεξιά και η αμερικανική αριστερά βλέπουν τη Ρωσία του Πούτιν με τον ίδιο περίπου τρόπο.
Ίσως το τελευταίο από τα προβλήματα που φέρνει στην επιφάνεια η υπόθεση της Ουκρανίας είναι το τι φρονεί η κάθε φατρία του Δημοκρατικού και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στις ΗΠΑ. Αλλά δεν μπορώ να μην το παρατηρήσω: οι Δημοκρατικοί αποτελούν μια παράταξη μεταξύ ανθρώπων που μισούν ο ένας τον άλλον – ο Τζο Μπάιντεν δεν έχει τίποτα κοινό με τους millennials που κραδαίνουν σφυροδρέπανα στο Twitter. Αν και οι διαφωνίες δεν λείπουν ούτε από το εσωτερικό του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος -ή του Συντηρητικού στη Βρετανία- η «δεξιά» είναι πιο συμφιλιωμένη με τον εαυτό της και έχει την τάση να ρίχνει στο μεγάλο χωνευτήρι ακόμα και τις πιο αλλοπρόσαλλες προσωπικότητες – όπως τον Ντόναλντ Τραμπ ή τον Sean Hannity.
Προπάντων, η απόκριση στην εισβολή στην Ουκρανία φωτίζει την πολυσυλλεκτικότητα της αριστεράς και την ταύτιση ενός κομματιού της με την (ακρο)δεξιά. Λίγοι σχολιαστές εκφράζονται ρητά υπέρ του Πούτιν, αλλά κάποιοι σαν τον Greenwald και τον Carlson επικαλούνται τη «νόμιμη ανησυχία της Ρωσίας για την ασφάλειά της», το τάγμα του Αζόφ και κάποια εργαστήρια όπου οι Ουκρανοί δήθεν απεργάζονται βιολογικό πόλεμο: όλα τούτα είναι μέρος της προπαγάνδας του Κρεμλίνου. Τα επιχειρήματα των Ευρω-αμερικανών που επηρεάζονται από αυτή την προπαγάνδα συνήθως ξεκινούν με τη φράση «Η εισβολή στην Ουκρανία είναι τραγωδία, αλλά…» και καταλήγουν σε φιλειρηνικές ευχές. Έτσι, πολλές δημοφιλείς προσωπικότητες που κάνουν εύκολα δηλώσεις εναντίον της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, σήμερα σιωπούν: η πρώην βουλευτής των Δημοκρατικών Tulsi Gabbard, ο πρώην βουλευτής των Βρετανών Εργατικών George Galway, ο Βρετανός κωμικός Russell Brand κρατούν την ίδια στάση με τον Tucker Carlson, τον Nigel Farage και τον Steve Bannon που θεωρούνται ακροδεξιοί.
Μερικοί όψιμοι αντι-πουτινικοί που παριστάνουν τους «ελεύθερους στοχαστές» συμμετέχοντας σε πρωτοβουλίες όπως «Σταματήστε τον Πόλεμο», «Δημοκρατικοί Σοσιαλιστές της Αμερικής» και «Νεαροί Εργατικοί», έκαναν μέχρι πρότινος τακτικές εμφανίσεις στο ρωσικό τηλεοπτικό κανάλι Russia Today: o Πούτιν φαίνεται ότι έπιασε κορόιδο τους υπέρμαχους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι υπόλοιποι αριστεροί και liberals βλέπουν τη διάσταση των απόψεων για τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο σαν μια ευκαιρία για ξεκαθάρισμα της παράταξής τους: αλλά ίσως πρόκειται για κάτι περισσότερο· για την υπόρρητη κατάργηση των ορίων ανάμεσα στα δεξιά και τα αριστερά έδρανα των κοινοβουλίων. Σε μερικές περιπτώσεις, όπως στη δική μας, μια τηλε-παρουσία του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο κοινοβούλιο έγινε αφορμή να εγκαταλείψουν τα έδρανα οι παρατάξεις που δεν πιστεύουν στον κοινοβουλευτισμό -ίσως μάλιστα να ήταν καλύτερα για όλους αν δεν επέστρεφαν ποτέ- ή να ενοχοποιήσουν το θύμα για τις ενέργειες του θύτη.
Το ξεκαθάρισμα έχει αργήσει κάμποσες δεκαετίες· από τότε που στον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας οι σταλινικοί συκοφαντούσαν και δολοφονούσαν με φασιστικές μεθόδους σοσιαλιστές και αναρχικούς. Παρότι οι μελετητές του ολοκληρωτισμού προσπάθησαν να αναλύσουν την αινιγματική συγγένεια μεταξύ των θανάσιμων εχθρών -της άκρας αριστεράς και της ακροδεξιάς- και παρότι από τη δεκαετία του 1940, η «μη κομμουνιστική αριστερά» πίστευε ότι η διαφορά μεταξύ του σταλινισμού και του δημοκρατικού σοσιαλισμού ήταν η νύχτα με τη μέρα, τα Εργατικά και τα σοσιαλιστικά κόμματα διατήρησαν τις φιλοσοβιετικές τους συμπάθειες. Δεν χρειαζόταν να είσαι κομμουνιστής για να νιώθεις πιο κοντά στην ΕΣΣΔ από ό,τι στις ΗΠΑ. Στη δεκαετία του 1960, η απόρριψη του σοβιετικού κομμουνισμού ήταν μία από τις ιδρυτικές αρχές της Νέας Αριστεράς, πλην όμως πολλά μέλη της πέρασαν σε ακόμα πιο παλαβές θέσεις θαυμάζοντας τον Μάο ή τον πολεμικό κομμουνισμό του Τρότσκι με πρόσχημα τον αντισταλινισμό.
Σε εποχές όπου την πολιτική καθόριζαν τα οικονομικά και τα ταξικά συμφέροντα, η αριστερά και η δεξιά είχαν κάποιο νόημα. Σήμερα, αν και η δεξιά έχει διαφορετικό πρόγραμμα από την αριστερά για τη φορολογία και την επιχειρηματικότητα, οι άνθρωποι ψηφίζουν συχνά κόντρα στα ταξικά τους συμφέροντα, δίνοντας προτεραιότητα στις πολιτιστικές αξίες και στην ταυτότητά τους. Τα κόμματα της αριστεράς απευθύνονται όλο και περισσότερο στη μεσαία τάξη και τα κόμματα της δεξιάς όλο και περισσότερο στην εργατική τάξη. Σε ό,τι αφορά τη διεθνή πολιτική, τα λεγόμενα λαϊκιστικά κινήματα ενώνονται μέσω του δόγματος «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου»: αν οι ΗΠΑ είναι η πηγή όλων των κακών, οι εχθροί τους πρέπει να έχουν κάποιο δίκιο. Όπως κάποτε ο απλοϊκός αντιαμερικανισμός μπορούσε να χαρακτηριστεί σοσιαλισμός των ηλιθίων, σήμερα η στάση έναντι της Ρωσίας μοιάζει με αντιιμπεριαλισμό των ηλιθίων. Πρόκειται για μια μορφή τυφλότητας σε κάθε εθνικισμό και ιμπεριαλισμό που δεν είναι δυτικής προελεύσεως: καθώς όλα όσα συμβαίνουν αντιμετωπίζονται μέσα από το πρίσμα τού τι σημαίνουν για τη Δύση, συνάγεται ότι μόνο οι δυτικοί έχουν την ικανότητα να γράφουν ιστορία. Ο Πούτιν κάνει ό,τι κάνει επειδή τον προκάλεσαν· δεν έχει πρωτοβουλία ή αυτενέργεια.
Η θεωρία του πετάλου σύμφωνα με την οποία τα άκρα της αριστεράς και της δεξιάς ενώνονται παρουσιάζει τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα της απλούστευσης. Δεν σημαίνει ότι η ακροαριστερά είναι ίδια με τον φασισμό, ή ότι ο Στάλιν ήταν Ναζί: τα οράματα διέφεραν ριζικά. Αλλά, στον σύγχρονο κόσμο, στη σκιώδη περιοχή όπου η ακροδεξιά καμπυλώνεται και συναντά την ακροαριστερά, χωράει ο αντισημιτισμός, η ισλαμολαγνεία, ο αυταρχισμός της πολιτικής ορθότητας, ο φυλετικός διαχωρισμός τον οποίον διεκδικεί το αντιρατσιστικό κίνημα, και η διφορούμενη στάση στον πόλεμο της Ουκρανίας. Ο άξονας αριστερά-δεξιά είναι ένα αρχαϊκό δυαδικό σύστημα που ευνοεί την ανοησία και την τυραννία.
«Στο θέατρο βρήκα τον εαυτό μου. Με έσωσε από τον ναρκισσισμό και τον φιλολογισμό της ποίησης»
Πηγή: tanea.gr
