Όπως αναφέρει το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής στην έκθεσή του για το τέταρτο τρίμηνο του 2020 η εικόνα από τις οφειλές των ιδιωτών μόνο ανησυχία δημιουργεί ειδικά καθώς από το πέρας της πανδημίας και μετά πολλοί θα πάψουν να απολαμβάνουν της προστασίας από τα διάφορα μέτρα. Ήδη βέβαια τα «καμπανάκια» από παράγοντες των servicers ηχούν για την ανάγκη επανέναρξης των πλειστηριασμών ως μέσο εκκαθάρισης των κόκκινων χαρτοφυλακίων.
Μάλιστα πριν λίγες μέρες ο κος Τάσος Πανούσης, Διευθύνων Σύμβουλος, doValue Greece & Πρόεδρος Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια & Πιστώσεις (ΕΕΔΑΔΠ) είχε επισημάνει την ανάγκη άρσης τους παγώματος των αναγκαστικών μέτρων εκτέλεσης.
«Πολλοί βρίσκουν καταφύγιο σε μέτρα καλής πρόθεσης που αποδεικνύονται όμως στην πράξη ατελέσφορα και φέρνουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η γενική αναστολή όλων των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης – και όχι μόνον των πλειστηριασμών» ανέφερε ο κ. Πανούσης και προσέθεσε: «Έχω πει επανειλημμένα και με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι οι πλειστηριασμοί και γενικά η προσφυγή σε αναγκαστική εκτέλεση δεν αποτελεί ούτε πρόθεση, ούτε επιλογή μας. Εμείς θέλουμε λύσεις. Λύσεις αμοιβαία αποδεκτές και βιώσιμες για να αναβιώσουν και να πληρωθούν τελικά τα δάνεια στο βαθμό που μπορεί να ανταποκριθεί ο οφειλέτης. Η αναγκαστική εκτέλεση δεν είναι πρώτη μας προτεραιότητα. Είναι λύση κοστοβόρα και χρονοβόρα. Αλλά. Υπάρχει ένα μεγάλο «αλλά». Η απουσία της, ως έσχατο μέσο καταφυγής σε βάρος των στρατηγικών κακοπληρωτών, έχει σοβαρές παρενέργειες. Οι κατά σύστημα ασυνεπείς ενθαρρύνονται στην ασυνέπειά τους. Και οι συνεπείς βλέπουν ότι οι καταχρηστικές συμπεριφορές γίνονται ανεκτές.»
Στο φόντο αυτό το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής καταγράφοντας τα ακριβή δεδομένα της Βουλής κάνει λόγο για κίνδυνο από την αύξηση του ιδιωτικού χρέους που αναμένεται να προκύψει λόγω της οικονομικής ύφεσης.
Εξειδικεύει, δε, ότι το μη εξυπηρετούμενο ιδιωτικό χρέος στο τέλος του 2020 έφτασε τα 242,6 δις.
Πιο συγκεκριμένα
· 108,1 δις στην εφορία,
· 37,5 δις στα ασφαλιστικά ταμεία,
· 58,1 δις στις τράπεζες και
· 38,9 δις στις εγχώριες Εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ).
Όπως αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης «το συνολικό μέγεθος δεν είναι αυξημένο σε σχέση με το 2019, αναμένουμε ωστόσο να καταγράψει σημαντική επιδείνωση όταν θα ξεκινήσει η υλοποίηση των αποπληρωμών. Σε αυτό το στάδιο ενδέχεται να χρειαστούν επιπρόσθετες παρεμβάσεις και ειδικές ρυθμίσεις αποπληρωμής που ουσιαστικά θα ισοδυναμούν με ανάληψη μέρους του ιδιωτικού χρέους από τον δημόσιο τομέα. Τέτοιες παρεμβάσεις που αφορούν ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο θα πρέπει να έχουν διαφανείς κανόνες και κριτήρια και να αποφασιστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο» αναφέρουν σχετικά.
4 εκατ. Έλληνες χρωστούν
Αναφορικά με τον συνολικό αριθμό των οφειλετών, στο τέλος του 2020 παρατηρείται σημαντική μείωση κατά 23.691 πρόσωπα (φυσικά και νομικά) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στους 4.045.217 οφειλέτες. Η συγκεκριμένη μεταβολή ερμηνεύεται εν μέρει από τον μεγάλο αριθμό των χρεών σε αναστολή είσπραξης στο πλαίσιο των μέτρων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του COVID-19, καθώς και από τη διαγραφή οφειλών από την ΑΑΔΕ σε 118.906 οφειλέτες με χρέη ύψους έως και 10 ευρώ.
Ειδικότερα, ο αριθμός των οφειλετών με χρέη έως 10 ευρώ μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά 139.814 οφειλέτες, ενώ στην κατηγορία οφειλής μικρότερη του 1 ευρώ το πλήθος των οφειλετών μειώθηκε κατά 90.418 πρόσωπα, με τον συνολικό αριθμό των οφειλετών να διαμορφώνεται σε 266.932. Πτώση του αριθμού των οφειλετών παρατηρείται επίσης στο εύρος οφειλής μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ (κατά 19.710 οφειλέτες), η οποία συνοδεύεται από μείωση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 31,2 εκατ. ευρώ.
Αύξηση στους οφειλέτες άνω των 10.000 ευρώ
Αντίθετα, στις κατηγορίες οφειλής άνω των 10.000 ευρώ διαπιστώνεται αύξηση τόσο στο πλήθος των οφειλετών, όσο και στο ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο. Σημειώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 πηγάζει από τους οφειλέτες με ύψος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ (αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε αυτήν την κατηγορία κατά 2,1 δις ευρώ), ο αριθμός των οποίων σημείωσε αύξηση κατά 205 πρόσωπα. Στην ανωτέρω αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σημαντική είναι η συνεισφορά των νομικών προσώπων καθώς οι οφειλές που προέρχονται από αυτά αυξήθηκαν κατά 1,4 δις ευρώ, ενώ το ύψος του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου τους σε αυτήν την κατηγορία οφειλής άγγιξε στο τέλος του 2020 τα 62,9 δις ευρώ. Αντίστοιχα το πλήθος των νομικών προσώπων που οφείλουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε στα 5.119, καθώς αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 132 νομικά πρόσωπα.
Τα Ταμεία
Σύμφωνα με την 4η Τριμηνιαία Έκθεση Προόδου Έτους 2020 του ΚΕΑΟ, το σύνολο των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών στο τέλος του τέταρτου τριμήνου του 2020 διαμορφώθηκε στα 37,5 δις ευρώ6 , δηλαδή παρουσίασε αύξηση κατά 124,7 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.
Η αύξηση αυτή προέρχεται από την αύξηση των πρόσθετων τελών (κατά 348,8 εκατ. ευρώ), καθώς οι κύριες οφειλές σημείωσαν μείωση κατά 224,1 εκατ. ευρώ. Η αύξηση των συνολικών οφειλών προέρχεται από τις νέες εντάξεις οφειλετών (20.090 οφειλέτες με συνολικές οφειλές ύψους 53,1 εκατ. ευρώ), καθώς και από τη δημιουργία νέων οφειλών και την αύξηση των πρόσθετων τελών για τους οφειλέτες που είναι ήδη ενταγμένοι στο ΚΕΑΟ. Από την άλλη μεριά στο τέταρτο τρίμηνο του 2020 συνεχίστηκαν οι διαγραφές οφειλών μη μισθωτών βάσει του επανυπολογισμού που προβλέπει ο ν.4611/2019, όπως και οι διαγραφές, μειώσεις, συμψηφισμοί οφειλών και εκπτώσεις προσαυξήσεων λόγω ρυθμίσεων.
Σε ετήσια βάση, αύξηση παρουσίασε ο αριθμός των μητρώων των οφειλετών κατά 6.593 (ενώ σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο ο αριθμός των μητρώων μειώθηκε κατά 31.971), με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των μητρώων με οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία να διαμορφώνεται στο τέλος του 2020 σε 2.013.900 μητρώα. Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των μητρώων (κατά 21.255) προέρχεται από την κατηγορία οφειλής μέχρι 50 ευρώ, ενώ μείωση κατά 31.667 παρουσιάζει ο αριθμός των μητρώων που αφορά σε οφειλές από 50 έως 10.000 ευρώ.
Επιπλέον αύξηση παρατηρείται στις συνολικές οφειλές κατά περίπου 2,1 δις ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των πρόσθετων τελών (κατά 1,5 δις ευρώ), και σε μικρότερο βαθμό στην αύξηση των κύριων οφειλών κατά 596,6 εκατ. ευρώ. Αναλυτικότερα, στην κατηγορία οφειλής μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ, στην οποία καταγράφεται το μεγαλύτερο μέρος (58%) των μητρώων, παρατηρείται η μεγαλύτερη μείωση κύριων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία (κατά 98,7 εκατ. ευρώ). Αντίθετα, στην κατηγορία οφειλής μεταξύ 100.000 και 1.000.000 ευρώ εντοπίζεται η μεγαλύτερη αύξηση του ύψους των κύριων οφειλών (κατά 475,2 εκατ. ευρώ).
Γιώργος Αλεξάκης
