Του Γιάννη Κυριόπουλου*
Παρά την ικανοποιητική αντιμετώπιση της Covid-19, ιδιαίτερα στην πρώτη περίοδο του λοκντάουν αλλά και στην πρόσφατη φάση του εθνικού εμβολιαστικού προγράμματος, το εγχείρημα ελέγχου και διαχείρισης της πανδημίας δεν έχει περατωθεί στη χώρα μας. Η εμφάνιση μεταλλάξεων, η ασάφεια ως προς την ένταση και τη διάρκεια της ανοσίας και άλλες αδιευκρίνιστες πλευρές της επιδημιολογίας του κορωνοϊού έχουν διαμορφώσει μια κατάσταση αβεβαιότητας. Η οποία επιβαρύνεται από την αμφισημία των μηνυμάτων που εκπέμπονται ενίοτε από τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων καθώς και μερικών μέσων ενημέρωσης που διαμορφώνουν το πλαίσιο μιας επικοινωνιακής «Βαβέλ» και συμβάλλουν στην αποδυνάμωση του αντι-Covid εγχειρήματος. Η πρακτική αυτή προσφέρει πεδίο δράσης για τους «αρνητές» του εμβολιασμού και τις ομάδες «μη συμμόρφωσης» ώστε να υπονομεύεται η γενική προσπάθεια επίτευξης ανοσίας στην κοινότητα.
Στο πλαίσιο αυτό οι δυσκολίες διαχείρισης της πανδημίας καθώς και οι συχνές αντιφάσεις έχουν προκαλέσει την «πολιτικοποίηση» της ιατρικής, ενώ ταυτόχρονα η δυσχέρεια αναζήτησης μιας «χρυσής τομής» ανάμεσα στην προστασία της υγείας και την επανεκκίνηση της οικονομίας ωθεί στην «ιατρικοποίηση» της πολιτικής. Υπό το πρίσμα αυτό, η σύγχυση ανάμεσα στις πρακτικές της δημόσιας υγείας που θεμελιώνονται σε μια πιθανολογική και στοχαστική προσέγγιση και της κλινικής ιατρικής που λειτουργεί με βάση τη συμπτωματολογική και αιτιοκρατική τεχνική μπορεί να επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα ιδίως στα εμβολιαστικά προγράμματα στα οποία παρατηρείται ισχυρή επιφυλακτικότητα από τμήματα του πληθυσμού. Με την έννοια αυτή ο «πόλεμος των εμβολίων» που βασίζεται αφενός στον επιχειρηματικό ανταγωνισμό και αφετέρου στον «εμβολιαστικό εθνικισμό» έχει σημαντικές αρνητικές παρενέργειες στο πεδίο της αναγκαίας και οφειλόμενης εμπιστοσύνης στα εμβόλια και πλήττει αμέσως ή εμμέσως το σύνολο αυτών και ως εκ τούτου υπονομεύει τη στρατηγική επίτευξης της ανοσίας στην Κοινότητα. Εξάλλου η επιλογή για τη διανομή και τη χρήση εμβολίων τεκμηριώνεται από έγκυρους οργανισμούς αξιολόγησης στα αποτελέσματα των κλινικών μελετών και στην αποτίμηση της σχέσης κόστους και επιπτώσεων.
Ο «εμβολιαστικός εθνικισμός», ο διαδικαστικός αποκλεισμός και η επικοινωνιακή χειραγώγηση που κυριαρχούν δεν οδηγούν σε λυσιτελείς απαντήσεις στο πρόβλημα της πανδημίας. Η απάντηση οφείλει να εδράζεται στη διαφάνεια για τα δεδομένα και τα τεκμηριωμένα αποτελέσματα των παρεμβάσεων ώστε να είναι δυνατή η διεθνοποίηση των κατάλληλων μέτρων αντιμετώπισης και η συνεργασία στην παραγωγή και διανομή των εμβολίων για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Εν κατακλείδι, οι αρμόδιοι φορείς στη χώρα μας οφείλουν να εισφέρουν πολιτικές και
να προωθήσουν μέτρα που βασίζονται στη διεπιστημονική και διατομεακή προσέγγιση και δεν συνιστούν αντιγραφή μέτρων άλλων χωρών που εμπνέονται από τον «εμβολιαστικό εθνικισμό» και συμμετέχουν στον «πόλεμο των εμβολίων».
*ομότιμος καθηγητής Οικονομικών της Υγείας (ΕΣΔΥ)
