1. Κύριε Ανδριανόπουλε, διατελέσατε για πολλά χρόνια βουλευτής, υπουργός και δήμαρχος Πειραιά, ενώ πλέον απασχολείστε στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Πέρα από τις επαγγελματικές σας δραστηριότητες ασχολείστε επίσης αρκετά χρόνια και με τη συγγραφή. Η ερώτησή μου είναι εύλογη. Γιατί; Τι είναι αυτό που σας ωθεί κάθε φορά να εκφράζεστε μέσω αυτής;
Ίσως το γεγονός πως είχα ανάγκη να πω πράγματα που η πολιτική δεν μου άφηνε περιθώρια να εκφράσω και που η ενασχόληση με τον ιδιωτικό τομέα έχει άλλη πειθαρχία έκφρασης και δράσης. Η συγγραφή με βάζει σε διαφορετικούς δρόμους. Αντιμετωπίζω ιδανικούς ήρωες που δεν ζουν πραγματικά ανάμεσά μας. Είναι μια διαφορετική εντελώς πρόκληση. Και σίγουρα μια αλλιώτικη εμπειρία.
2. Είναι εμφανής η προτίμησή σας για το ιστορικό μυθιστόρημα. Είναι αυτό το λογοτεχνικό είδος που σας ελκύει περισσότερο ως δημιουργό;
Δεν το έχω απόλυτα ξεκαθαρίσει στο μυαλό μου. Μου αρέσουν όμως ιστορίες πραγματικές που δεν τις φαντάζομαι απλά. Θεωρώ πως η αληθινή ζωή είναι περισσότερο συναρπαστική. Και σε διδάσκει. Για να μην επαναληφθούν παρόμοια λάθη στο μέλλον. Από το παρελθόν μαθαίνεις. Θεωρητικά τουλάχιστον. Και καταλαβαίνεις γιατί είμαστε αυτό που είμαστε.
3. Είναι το ιστορικό μυθιστόρημα, ένας εναλλακτικός τρόπος για να γνωρίσει ο αναγνώστης την ιστορία του τόπου του, αλλά και άλλων τόπων γενικότερα; Τι πιστεύετε;
Το θέμα δεν είναι να μάθεις απλά την ιστορία. Αλλά τι κρύβεται πίσω από αυτή. Η ιστορία ενός τόπου είναι γεμάτη σκοτεινές γωνίες. Και δύσβατες ατραπούς. Μαθαίνεις πολύ περισσότερα πράγματα από την συμβατική ιστορία. Που κινείται σε μια ευθεία ορθολογική γραμμή. Καταλαβαίνεις πως οι ιστορικές προσωπικότητες, και συχνά και τα γεγονότα, σηκώνουν πολύ περισσότερες από μία αναγνώσεις.
4. Κινδυνεύει ο συγγραφέας να παραποιήσει την ιστορική αλήθεια από απροσεξία ή έλλειψη γνώσης; Είναι σε θέση να αναλάβει ένα τέτοιο ρίσκο και να επωμιστεί τις ευθύνες που του αναλογούν; Ή η εποχή μας δεν ενδιαφέρεται πλέον για την ορθότητα των πληροφοριών που εμμέσως διαρρέουν μέσα από τον λογοτεχνικό λόγο;
Σε αυτό έχετε δίκιο. Γι’ αυτό κι’ όταν γράφεις για ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα έχεις μεγάλη ευθύνη κι’ απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή. Βέβαια τελευταία η αυθαιρεσία ε ει γιγαντωθεί. Κι αλλάζουν έτσι πολλά πράγματα. Ο λεγόμενος μεταμοντερνισμός έχει δώσει στην λογοτεχνία διαφορετικές διαστάσεις. Η ιστορία μέσα από είδη όπως το κυβερνοπάνκ , το ατμοπάνκ και τα διάφορα είδη φαντασίας έχει απογειωθεί σε αλλά επίπεδα. Που δεν είναι βέβαια ιστορικά μυθιστορήματα. Παντού βέβαια, σε κάθε είδος υπάρχει φαντασία. Στον μεταμοντερνισμό όμως αυτή κυριαρχεί. Κανένα μυθιστόρημα πάντως δεν μπορεί να πάρει τη θέση μιας ιστορικής πραγματείας. Γι’ αυτό κι’ εγώ στο “Λουτρό Αίματος στο Νότο”, που είναι πολύ κοντά στην πραγματική ιστορία, είχα αρχικά μιλήσει για “μυθιστορία”.
5. Το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα στηρίζει το ιστορικό μυθιστόρημα; Υπάρχει αυτό που ονομάζουμε ικανοποιητική «εμπορική κίνηση», ώστε να ενθαρρύνονται με τη σειρά τους και οι εκδοτικοί οίκοι για την έκδοση μυθιστορημάτων ιστορικού περιεχομένου;
Δεν νομίζω να ελπίζει κανείς δτην Ελλάδα να γίνει πλούσιος από τα βιβλία του. Χρειάζεται ιδιαίτερο μεράκι. Κοινό πάντως υπάρχει. Στο βαθμό βέβαια που υπάρχει αναγνωστικό κοινό γενικά. Δεν διαβάζουμε ούτως η άλλως πολύ, ήρθε τώρα το Ίντερνετ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να χειροτερέψει η κατάσταση. Πάντα όμως υπάρχει ελπίδα. Σε όσους αρέσει το βιβλίο δεν το αφήνουν για τα ηλεκτρονικά μέσα. Το ιστορικό μυθιστόρημα πάντως αισθάνομαι πως περνάει καλή περίοδο. Γιατί είναι ένα είδος που όχι απλά ευχαριστεί αλλά ο αναγνώστης μαθαίνει κιόλας.
6. Τον Ιούνιο του 2003 κυκλοφόρησε το ιστορικό μυθιστόρημά σας με τίτλο «Λουτρό αίματος στο νότο» από τις εκδόσεις «LIBRO». Είκοσι ένα χρόνια αργότερα το ίδιο βιβλίο προχώρησε στη δεύτερη έκδοσή του, αυτή τη φορά από τις εκδόσεις «Αρμός». Γιατί πήρατε την απόφαση μετά από δύο δεκαετίες και κάτι να το εκδώσετε ξανά; Θεωρείτε διαχρονική την αξία του περιεχομένου του και γιατί;
Διαχρονική είναι κατά τη γνώμη μου πάντα. Γιατί η ιστορία δεν αλλάζει. Και οι επιπτώσεις των γεγονότων παραμένουν πάντα επίκαιρες. Υπάρχει όμως και μια ιδιαίτερη αιτία για την επανέκδοση. Η Ευρώπη στις ημέρες μας περνά μια σοβαρή, κατά την γνώμη μου κρίση ηγεσίας. Δεν υπάρχουν πλέον οι μεγάλες πολιτικές προσωπικότητες. Που είναι ένας ΝτεΓκώλ, ένας Τσώρτσιλ, μια Θάτσερ, ένας Ρήγκαν, ένας Μιττεράν. Αξίζει λοιπόν αυτή ακριβώς την εποχή να ξαναδούμε στο παρελθόν εποχές δύσκολες και δύσβατες που χαράχθηκαν όμως από τα βήματα ισχυρών προσωπικοτήτων. Η Ευρώπη δεν ήταν παροχές, γραφειοκρατία και καλοπέραση. Ήταν μόχθος, αγωνία, προσπάθεια και αίμα. Που σμιλεύθηκε σε μια νέα πραγματικότητα από ανθρώπους ξεχωριστούς, με ιδιαίτερη προσωπικότητα. Αξίζει να ζήσουμε ξανά για λίγο μαζί τους. Να δούμε τα διλήμματά τους και την υπαρξιακή τους αγωνία. Για να διαπιστώσουμε πως πάντα υπάρχουν διέξοδοι. Δύσκολοι μεν, αλλά πάντα υπάρχουν.
7. Πείτε μας λίγα λόγια για το περιεχόμενο της ιστορίας σας.
Αφορά την εκστρατεία της Καθολικής Εκκλησίας στον Μεσαίωνα να πνίξει στο αίμα το οτιδήποτε διαφορετικό, και “αιρετικό”. Μια άλλη Ευρώπη είχε αρχίσει να σχηματίζεται τότε στη Νότια Γαλλία. Φιλελεύθερη, ανάλαφρη, χαρούμενη, ευτυχισμένη. Η σκυθρωπή και καταπιεστική εξουσία του Βατικανού, με όργανά της τις ανελεύθερες δομές των κρατιδίων του Βορρά και της Κεντρικής Ευρώπης, δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι τέτοιο ανεκτό. Και εκστράτευσαν να το συντρίψουν. Μαζί και τα όνειρα για μια διαφορετική Ευρώπη, που ενδεχόμενα θα είχε τελικά οικοδομηθεί κι εξελιχθεί.
8. Γράφετε:
«Η αφήγηση καλύπτει ένα μύθο συνεκτικό, που δένει τα διάφορα γεγονότα μεταξύ τους. Τα πάντα οικοδομούνται, όμως, πάνω σε αποδεδειγμένες αλήθειες.» Αυτός ήταν ο σκοπός σας εξαρχής; Να δώσετε έμφαση στο ιστορικό κομμάτι του βιβλίου και όχι τόσο στην μυθοπλασία, που στη συγκεκριμένη περίπτωση λειτουργεί καθαρά και μόνο συμπληρωματικά;
Είναι σωστό αυτό. Θέλω οι ιστορικές φυσιογνωμίες της αφήγησης να αποκτήσουν σάρκα και οστά. Να έχουν σκέψεις, συναισθήματα, ακόμα και οργή. Να μην είναι απλά ιστορικά σκίτσα, δίχως ανθρώπινη διάσταση και ρεαλιστικό περιεχόμενο. Αυτό που επιδιώκω κυρίως είναι να αισθανθεί ο αναγνώστης το πραγματικό ιστορικό πλαίσιο των γεγονότων. Ό,τι συνέβαινε στην Νότια Γαλλία και την Ισπανία δεν ήταν σε κάποιο κενό. Είχε σημασία την ίδια στιγμή πως η ζωή ακολουθούσε τον δικό της δρόμο στη Βαλκανική, στην Κωνσταντινούπολη, στη Γερμανία, στην Αγγλία. Προσπαθώ σε όλα τα ιστορικά μου βιβλία να υπάρχει κάποια αίσθηση ολότητας. Να γίνεται γνωστό τι γινόταν παντού στη φάση που εκτυλίσσεται η κεντρική ιστορία. Προσπαθώ, βέβαια. Δεν ξέρω αν το πετυχαίνω…
9. Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο για να κοσμήσει το εξώφυλλό του βιβλίου σας;
Γιατί συνιστά την ουσία της αφήγησης. Αυτό το “Λουτρό Αίματος” ανέκοψε μια πορεία ενός μέρους της Ευρώπης και χαρακτήρισε τον παραπέρα βηματισμό της υπόλοιπης. Αν είχαν αφεθεί να επιβιώσουν οι Καθαροί δεν ξέρω αν η Δύση θα ήταν ίδια με σήμερα… Κι όλα αυτά έγιναν μέσα από ποταμούς αίματος. Όχι ειρηνικά και συμβιβαστικά.
10. Ποιο υπήρξε το ερέθισμά σας για να ξεκινήσετε τη συγγραφή του συγκεκριμένου έργου;
Ένα βιβλίο που είχα διαβάσει στο Λονδίνο, για τη σφαγή στο Μονσεγκούρ, ενώ περίμενα να γεννηθεί ο πρώτος μου γιός!
11. Χρειάστηκε να ανατρέξετε σε πλειάδα πηγών για τη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου. Θεωρείτε χρέος του κάθε συγγραφέα να το κάνει αυτό όταν γράφει ένα τόσο απαιτητικό ιστορικό μυθιστόρημα, να συμβουλεύεται δηλαδή τις πηγές κι έπειτα να τις αναφέρει κάθε φορά που κρίνεται απαραίτητο;
Κατά βάση, ναι. Η αναζήτηση και το ξεκοκκάλιασμα των πηγών είναι μέρος του μαγευτικού ταξιδιού της συγγραφής. Μαθαίνεις εσύ για να είναι σωστά πληροφορημένοι οι αναγνώστες. Οι πηγές σε μεγαλώνουν σαν άνθρωπο. Σε κάνουν να νοιώθεις ικανός για ένα τέτοιο εγχείρημα. Δεν διαφέρουν αυτά από την προσπάθεια συγγραφής ενός σοβαρού ακαδημαϊκού πονήματος. Η διαφορά εδώ είναι πως δεν επιτρέπεται να αφήνονται ερωτηματικά. Και η γόνιμη φαντασία του συγγραφέα συμπληρώνει την πιθανή απουσία ιστορικά τεκμηριωμένων γεγονότων.
12. Αρκετά μελαγχολικό το περιεχόμενο της ιστορίας σας. Ίσως γιατί η αναδρομή στο αιματοβαμμένο παρελθόν μόνο μελαγχολία μπορεί να προκαλέσει στην ψυχή εκείνου που έρχεται σε επαφή με εικόνες που σημάδεψαν είτε θετικά είτε αρνητικά την ιστορία μιας άλλης εποχής. Ωστόσο όπως αναφέρετε κι εσείς στην εισαγωγή σας, κάθε νέα αρχή αποτελούσε το κορυφαίο της στιγμής εκείνης πετραδάκι στο οικοδόμημα μιας μακράς, παράδοξης και ταραγμένης ιστορίας. Αυτό είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε στον αναγνώστη σας μέσα από το βιβλίο σας αυτό;
Πολύ σωστά το θέσατε. Τίποτα δεν έγινε χωρίς να έχει προηγηθεί αντίδραση, αντίθεση, αγώνας, λύπη και χαρά. Η ελπίδα είναι να έγινε δυνατό αυτό να πέρασε στις σελίδες του βιβλίου και μέσα από αυτές στις σκέψεις και το θυμικό του αναγνώστη
13. Πόσο χρόνο χρειαστήκατε για να ολοκληρώσετε τη συγγραφή του βιβλίου σας;
Η συγγραφή κανένα χρόνο. Μαζί με την έρευνα όμως, πάνω από τρία.
14. Το βιβλίο σας απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες ή μπορεί να αποτελέσει ανάγνωσμα και για το εφηβικό κοινό;
Δεν εκτιμώ πως υπάρχει ηλικιακό όριο. Απλά λόγω της ηλεκτρονικής εποχής και της πιθανής εκμαίευσης μέσω Διαδικτύου λογής ανακριβών στοιχείων, θα ήθελα να φθάσει στα χέρια νέων ανθρώπων. Για να νοιώσουν την πραγματική πορεία της Ευρώπης και τις σκληρές δοκιμασίες που πέρασε.
15. Μιλήστε μας για το εκδοτικό σας σπίτι. Είστε ευχαριστημένος από τη συνεργασία σας με τις εκδόσεις «Αρμός»;
Απολυτά. Ευγενείς, προσηνείς και πρόθυμοι για κάθε βοήθεια. Στο χάος που επικρατεί στον χώρο του βιβλίου προσπαθούν να αποκτήσουν καλό δίκτυο. Το πρόβλημα του βιβλίου δεν είναι να είναι καλό και να συναρπάζει. Αλλά να μάθει ο αναγνώστης πως υπάρχει. Κι αυτό είναι ζήτημα δικτύου και διανομής.
16. Ετοιμάζετε κάτι νέο συγγραφικά ή είναι πολύ νωρίς ακόμα;
Υπάρχουν σκέψεις αλλά είναι νωρίς να μιλήσω γι’ αυτές.
17. Μια ευχή σας για το μέλλον;
Να διαβάζουμε όλο και περισσότερο. Ανοίγονται έτσι πολλά και νέα παράθυρα στον κόσμο..
18. Πριν κλείσουμε τη συζήτηση θα ήθελα να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο σας. (Αν θέλετε μπορείτε να μας το διαβάσετε και να μας στείλετε το απόσπασμα σε μορφή mp3 για να το αναρτήσουμε παράλληλα και στο κανάλι μας στο youtube)
“Σ’ ένα άσπρο περήφανο πολεμικό άλογο ένας υψηλόσωμος, λεπτός κι αρματωμένος ιππότης είχε μόλις περάσει το κατώφλι της. Με την περικεφαλαία του ακουμπισμένη νωχελικά ανάμεσα στο γοφό και στο χέρι που κρατούσε σφιχτά τα γκέμια, είχε το άλλο του χέρι πάνω στο μηρό, πλάι ακριβώς απ’ το μακρύ του ξίφος, ενώ πίσω κι αριστερά κρεμόταν η τριγωνική μακριά του ασπίδα. Η παρουσία του τράβηξε σχεδόν όλα τα μάτια, ενώ το δικό του βλέμμα διασταυρώθηκε για λίγο με τη διαπεραστική ματιά του Γερμανού. Η αίσθηση που προκάλεσε ο νεοφερμένος πολεμιστής, δεν ήταν αδικαιολόγητη. Πάνω στον άσπρο χιτώνα που σκέπαζε το συρμάτινο πουκάμισό του κι έπεφτε χαμηλότερα στα πλάγια γύρω απ’ το άλογο, καθώς και στο λευκό σκουτάρι του, φάνταζε επιβλητικός ο κόκκινος σαν το αίμα σταυρός της Λωραίνης. Ο καβαλάρης που είχε μόλις περάσει την πύλη της Παμιέ, και που είχε μυστικά ακολουθήσει το νεαρό μινιστεράλις, ανήκε στο μυστηριώδες Τάγμα των Ιπποτών του Ναού, στον Ιδιωτικό Στρατό του Χριστού, στους προσωπικούς εντολοδόχους του Πάπα.
Ο Άνταλμπερτ δεν μπορούσε να συγκρατήσει την έκπληξή του. Όχι μόνο γιατί ένας Ναΐτης Ιππότης ήταν φανερό πως τον είχε ακολουθήσει στο διάβα του απ’ τη Μουρέ μέχρις εδώ κάτω στην Παμιέ. Αλλά περισσότερο διότι ένας αντιπρόσωπος του επίφοβου και σκοτεινού αυτού Τάγματος είχε έξαφνα εμφανιστεί ανάμεσα στις δυνάμεις της Εκκλησίας, στη μέση της εκστρατείας εναντίον των ντόπιων αιρετικών. Ήταν γνωστό πως οι Ναΐτες περιπολούσαν στους δρόμους του Λανγκεντόκ προστατεύοντας τους προσκυνητές που κατευθύνονταν νότια προς τον καθεδρικό ναό του Σαντιάγκο της Κομποστέλλα, στη χώρα των Βάσκων. Δεν ήταν επίσης μυστικό πως το Τάγμα των Ιπποτών του Ναού είχε μεγάλες ιδιοκτησίες στην περιοχή, χαρισμένες κατά το μεγαλύτερο μέρος τους από τους ντόπιους ευγενείς που η Εκκλησία εκτιμούσε πως βρίσκονταν με το μέρος των αιρετικών. Η σχέση, λοιπόν, των σταυροφόρων με τους Ναΐτες ήταν από νεκρή μέχρι δύσκολη.”
19. Κύριε Ανδριανόπουλε, σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση και σας εύχομαι καλή και δημιουργική συνέχεια στο συγγραφικό σας έργο.
Κι εγώ ευχαριστώ.
