Του Ηλία Καραβόλια
«Η κοινωνία προετοιμάζει το έγκλημα. Ο εγκληματίας το διαπράττει» έλεγε πριν τρεις αιώνες ο Vittorio Alfieri. Η αποτρόπαια εν ψυχρώ δολοφονία ενός νεαρού οπαδού στην Θεσσαλονίκη, από στυγνούς ψυχωτικούς δολοφόνους εν ονόματι της «ιδέας» που λέγεται ομάδα, είναι η επώδυνη όψη της εντεινόμενης παθογένειας που κατακλύζει τις κοινωνίες του φανατισμού, της στράτευσης σε ιδέες, δόγματα, πάθη, εμβλήματα, της κάθε είδους ψυχικής και σωματικής εξάρτησης.Είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας που θρέφει και θρέφεται από φθόνο, μνησικακία και μισαλλοδοξία για τον συνάνθρωπο.
Είναι δυστυχώς το παρανοϊκό αποτέλεσμα, η σκοτεινή όψη της ψυχοπάθειας που τροφοδοτείται απο την οικονομική και υπαρξιακή ανασφάλεια των νέων και του συστημικού αδιεξόδου : της σύγχρονης πνευματικής φτώχειας, που κάνει πολλούς αντί για όνειρα και στόχους, να πλάθουν τον θεό τους στα γήπεδα της βίας, να υιοθετούν από νωρίς την ένταξη στην μάζα, στο σύνολο που παρέχει ασφάλεια και εκεί «βρίσκεις» τον εαυτό σου, με την βία του νικητή, της διάκρισης, της εξόντωσης των αντιπάλων.
Οπλίζουμε ως κοινωνία το χέρι κάθε φανατικού δολοφόνου όταν δεν μεριμνούμε για την απώθηση του οπαδικού στοιχείου : κόμματα, ιδεολογίες, αθλητισμός, επαγγέλματα, παντού ο ναρκισσισμός των μικρών διαφορών, παντού η υπεροχή της ιδέας,της κληρονομημένη σκέψης.
Αγώνας ποδοσφαίρου σημαίνει εμφυλιοπολεμική σύγκρουση, σε κάθε κατηγορία, σε κάθε χωριό , σε κάθε ηλικία, σε επαγγελματικό και ερασιτεχνικό επίπεδο. Και αυτό γιατί οι «παράγοντες» πουλάνε σε απ ευθείας μετάδοση και σε κοινή θέα, βία και τσαμπουκά μέσα στα γήπεδα, γιατί ο πολιτικός διάλογος στις τηλεοράσεις και η συζήτηση στην Βουλή, είναι ένας κανονικός εμφύλιος που μεταδίδεται στο κοινωνικό σώμα.
Ο φανατισμός είναι φασισμός. Η βία είναι εργαλείο επιθετικής εξωτερίκευσης πρωτόγονων ενστίκτων που ξεπηδάνε όταν βρουν τις συνθήκες στον κοινωνικό περίγυρο, στον μισητό Άλλο που διαφωνεί μαζί μας. Η δολοφονική πράξη είναι απότοκος και των συνθηκών ζωής, όχι μόνο αποτέλεσμα σχιζοειδούς ατομικής ψυχοπαθολογίας. « Η άγνοια οδηγεί στο φόβο, ο φόβος οδηγεί στο μίσος και το μίσος οδηγεί στη βία.
Αυτή είναι η εξίσωση»( Michael Moore)
Η βία της διάκρισης, της πίστης στον άκρατο ατομικισμό, ξεκινάει απο νωρίς με τον βίαιο διαχωρισμό του παιδιού απο τις εξιδανικεύσεις του : οικογένεια, σχολείο, ομάδα, αποτελούν τις πρώτες συλλογικότητες, τα πρώτα πεδία ανταγωνισμού. Απο την νηπιακή ηλικία μέχρι τα χρόνια της ανώτατης εκπαίδευσης, για να επιβιώσει και να ανέλθει κοινωνικά το υποκείμενο, χτίζει ασυνείδητα ένα ναρκισσιστικό αλλοτριωμένο και διχασμένο εαυτό : «εγώ και οι άλλοι», είναι το υπόκωφο σύνθημα που εντυπώνει το άτομο στο ασυνείδητο και το εγγραφεί από το σπίτι, την τάξη, την ομάδα, όσο και αν προσπαθεί ο δάσκαλος, ο προπονητής, ο γονιός. Είναι η βία της τηλεόρασης και των video games, είναι το ίδιο το μιντιακό και υπερκαταναλωτικό σύστημα που δομεί αθόρυβα τον ατομικιστικό εαυτό και την αυταρχική προσωπικότητα.
Όσο απεμπολούμε ως κοινωνία την κουλτούρα αποδοχής και ισότιμης συμμετοχής στις οργανωμένες συλλογικότητες, την κουλτούρα της αποδοχής του διαφορετικού μέσα σε υγιείς ομάδες, όσο δεν διδάσκεται ο άνθρωπος το αθώο παιχνίδι και όχι την νίκη – το ηδονικό όφελος της επικράτησης του ανταγωνιστικού «εγώ» μέσα στο πολεμικό «εμείς»- όσο μερικοί γονείς λένε στο βλαστάρι τους ότι είναι «ξεχωριστό και μοναδικό» και το μαθαίνουν έτσι ασυνείδητα στο πως να τρώει τον άλλο για να τον ξεπεράσει, τόσο τα δόγματα, οι φανέλες, και κάθε λογής στρατευμένες ιδέες, θα φανατίζουν τις ψυχές και θα θρέφουν σχιζοφρενείς και επικίνδυνους. Ναι, υπάρχει καλυμμένη βία πίσω από την διάκριση, τον πρωταθλητισμό, την πρωτιά. Οι δυτικές νεωτερικές κοινωνίες και ο οικονομικός ανταγωνισμός ζουν με την «κατάκτηση της κορυφής».
Και το βουητό της βίας του ψυχοφθόρου μόχθου για κέρδος και κυριαρχία, θα συνεχίζουν να οπλίζουν και αυτά το χέρι εκείνου του ψυχωτικού-παρανοϊκού που σκοτώνει επειδή ποτέ δεν συνειδητοποίησε ότι η Ζωή είναι η υπέρτατη αξία. Όχι η διαφορά με τον Άλλο και η διάκριση…
