Το κεραμίδι των αγορών… Του Ηλία Καραβόλια

150

Του Ηλία Καραβόλια

Το ότι η οικοδομή κινεί την οικονομία και ανοίγει επαγγέλματα ήταν πχ εδώ στην Ελλάδα, κάτι σαν «εθνικός μύθος» (με το αρχέγονο ένστικτο θανάτου) και αποτέλεσε το βασικό μοτίβο ανάπτυξης και πλουτισμού οικοπεδούχων, κατασκευαστών, εργολάβων.

Επι δεκαετίες οι εμπορικές τιμές των ακινήτων απείχαν πολύ από τις δηλωθείσες τιμές στα συμβόλαια (αντικειμενικές).

Η μη εμπλοκή του κράτους σε οποιαδήποτε ρύθμιση των αγορών γης και ακίνητης περιουσίας και η αντίστοιχη εμπλοκή του τραπεζικού τομέα, που χρηματοδοτούσε για πολλά χρόνια κατασκευαστές και οικοπεδούχους αποτελεί την μεγαλύτερη πηγή του ιδιωτικού χρέους στην χώρα.

Στην ουσία οι πόλεις, τα μεγάλα χωριά, τα βουνά και οι ξερότοποι με τις βίλες, έγιναν «αγορές» προσόδου και κέρδους (AirBnb) με την φθηνή και άφθονη χρηματοδότηση.

Στη Δύση όμως η γη ξεχωρίζει από την οικοδομή : δεν είναι το ίδιο «εμπόρευμα» με την συνηθισμένη έννοια. Όπως λέει ο Harvey στο «The Enigma of Capital» : η γη συνιστά μία πλασματική μορφή κεφαλαίου, που απορρέει από τις προσδοκίες για τις μελλοντικές τιμές των ενοικίων.

Αυτό το «πλασματικό κεφάλαιο» αναπαράγεται με την ψυχαναγκαστική ιδιοκτησία στέγης, με το ιδιωτικό μας, εσωτερικό άγχος.

Αυτό το άγχος αναλύει το πιστωτικό σύστημα και το συνδέει με τις πιστώσεις στις αγορές γης και στέγασης.

Χρειαζόμαστε, μετά το κραχ του 2007/8, νέους τρόπους για να κατανοήσουμε το πώς η τιτλοποίηση, έξω από τους κρυφούς ισολογισμούς των τραπεζών, συνδέει το κεφάλαιο με την εργασία. Πως πίσω από κάθε απλήρωτο δάνειο κρύβονται σχέσεις παραγωγής και ταξικές ανισότητες.

Όλα τα παραπάνω γράφτηκαν για αυτό που φαίνεται ότι μπορεί και να έρχεται : οι αγορές στεγαστικής υποθήκης στοιχηματίζονται ξανά με αέρα κοπανιστό μέσω των ασφαλίστρων κινδύνου σε τοξικές υποθήκες (CDOs) προκειμένου να πουληθούν σε ανυποψίαστους επενδυτές…