Ο Yusufbin Alawi, υπουργός Εξωτερικών του Ομάν, σόκαρε πολλούς περιφερειακούς παρατηρητές στον 9ο διάλογο της Μανάμα, δηλώνοντας «είμαστε αντίθετοι σε μια ένωση των χωρών του Κόλπου».
Ο Alawi αιτιολόγησε την δήλωσή του υπογραμμίζοντας τη συνεχιζόμενη αποτυχία των κρατών του Κόλπου να συμφωνήσουν επί των αρχών τουGCC, ιδιαίτερα στο θέμα της οικονομικής ολοκλήρωσης.
Είναι πρωτοφανές για έναν τόσο υψηλόβαθμο αξιωματούχο του Ομάν να δηλώσει κατηγορηματικά, σε ένα δημόσιο φόρουμ, ότι το Σουλτανάτο δεν συμφωνεί με τα υπόλοιπα κράτη του Κόλπου σε ένα τόσο ζωτικής σημασίας θέμα.Το γεγονός ότι το Ομάν ήταν αυτό που απέρριψε ένα πιο ενοποιημένο περιφερειακό σώμα δεν αποτελεί έκπληξη, διότι η γεωπολιτική στάση του Σουλτανάτου ήταν ανέκαθεν μοναδική στον Κόλπο, διατηρώντας μια προσεκτική ισορροπία μεταξύ των περιφερειακών δυνάμεων.
Όταν πρόκειται για τα θέματα της περαιτέρω ενοποίησης του GCC ή της ανάληψης συλλογικής δράσης, η προσέγγιση του Ομάν ήταν πάντα προσεκτική και επιφυλακτική ώστε να μην υπονομευθεί η ανεξάρτητη χάραξη πολιτικής του. Το Ομάν ήταν το πρώτο κράτος του Περσικού Κόλπου που αποσύρθηκε από τα σχέδια μιας νομισματικής ένωσης του GCC, υποστηρίζοντας ότι η οικονομία του δεν είναι ακόμη έτοιμη. Όταν η πολιτική αναταραχή στο Μπαχρέιν εντάθηκε και το GCC αποφάσισε να στείλει τοPeninsulaShieldForce για να προστατεύσει τις ζωτικής σημασίες υποδομές του νησιού, το Ομάν δεν έλαβε μέρος στην επιχείρηση.
Σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, η Μουσκάτ έχει επιδιώξει συχνά μια ανεξάρτητη πορεία στον Κόλπο, ειδικά στην πιο φιλική προσέγγισή της προς το Ιράν. Πολλά κράτη του GCC παρατηρούσαν με αγωνία την προσέγγιση ΗΠΑ-Ιράν, φοβούμενα ότι θα μπορούσε να υπονομεύσει τη σχέση τους με τον Αμερικανό σύμμαχο τους, αλλά το Ομάν έπαιξε μεσολαβητικό ρόλο μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν. Τον Αύγουστο, ο Σουλτάνος Qaboosεπισκέφτηκε τον νεοεκλεγέντα Ιρανό Πρόεδρο Rouhani, και κατά τους μήνες, πριν από την υπογραφή της ενδιάμεσης συμφωνίας για τα πυρηνικά, ηMuscat φιλοξένησε τις μυστικές συνομιλίες Τεχεράνης-Ουάσιγκτον για τα πυρηνικά μαζί με τις διαπραγματεύσεις των Ρ5+1.
Την αντίθεση του Ομάν σε μια ένωση του Κόλπου συμμερίζονται ορισμένες από τις μικρότερες χώρες του Κόλπου και πραγματικά η προσπάθεια μετατροπής του GCC σε μια ένωση δεν έχει τύχει ευρείας υποστήριξης στον Κόλπο. Ο Βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Abdullah έκανε πρώτος την έκκληση για την ένωση του Κόλπου, το Δεκέμβριο του 2011, στη διάσκεψη κορυφής του GCC που διεξήχθη στο Ριάντ, μετά την εμφάνιση φόβων ότι η δέσμευση των ΗΠΑ για την περιφερειακή ασφάλεια περιορίζεται. Ωστόσο, για κάποια από τα μικρότερα κράτη του GCC αυτή η πρωτοβουλία της Σαουδικής Αραβίας μοιάζει με μια ακόμη προσπάθεια του βασιλείου να κυριαρχήσει στον Κόλπο, και φοβούνται ότι το Ριάντ θα καταπατήσει την κυριαρχία τους.
Η δήλωση του Ομάν μπορεί να είναι η δήλωση που έλαβε την μεγαλύτερη δημοσιότητα, αλλά δεν είναι η πρώτη και πιθανώς δεν θα είναι η τελευταία. Τον Φεβρουάριο του 2012, ο αντιπρόσωπος του κοινοβουλίου του Κουβέιτ δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα είναι σε θέση να σχηματίσει μια ένωση με τα πιο αυταρχικά κράτη του Κόλπου.
Μένει να δούμε αν η κυβέρνηση του Κουβέιτ θα υιοθετήσει την ίδια θέση. Η ανεξάρτητη περιφερειακή διπλωματία του Κατάρ και οι φιλοδοξίες των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να μετατραπούν σε οικονομικό κέντρο του Κόλπου μπορούν να αποτελέσουν εμπόδιο στην προσφορά της Σαουδικής Αραβίας για μια ένωση του GCC. Το Μπαχρέιν, με την ταραγμένη εσωτερική πολιτική του και την οικονομική εξάρτησή του από τη Σαουδική Αραβία, ίσως να είναι το μόνο εκ των μικρών κρατών του Κόλπου, που θα καλωσόριζε τη σύσταση μιας ένωσης του Κόλπου.
Οι ηγέτες του Κόλπου πρόκειται να συναντηθούν αυτή την εβδομάδα στο Κουβέιτ για την 34η σύνοδο κορυφής του GCC. Πριν κάνει τη δήλωσή του οAlawi τα σχέδια που αφορούσαν στην ένωση κατείχαν μία από τις πρώτες θέσεις στην ημερήσια διάταξη. Ωστόσο, εάν το GCC συζητήσει πραγματικά το συγκεκριμένο θέμα κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής, θα μπορούσε να οδηγήσει στην εμφάνιση περισσότερων χασμάτων μεταξύ των κρατών του Κόλπου.
Με το Ομάν να δηλώνει προληπτικά τον σκεπτικισμό του για μια μελλοντική ένωση, το GCC θα έπρεπε πρώτα να μάθει πώς να αντιμετωπίσει ορισμένες από τις ανησυχίες των κρατών του Κόλπου, αντί να ασκεί πιέσεις για ένα πιο ενοποιημένο περιφερειακό σώμα.
Wafa Alsayed
