Οι διάφορες μεταλλάξεις του ιού, τον καθιστούν πιο μεταδοτικό, πιθανότατα δε και περισσότερο ανθεκτικό…
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Η αισιοδοξία σίγουρα προσφέρει ελπίδα και άρα είναι τονωτική ένεση της ζωής. Στην άλλη όχθη όμως υπάρχει και η πραγματικότητα. Και αυτή η τελευταία, αν μη τι άλλο, θέλει κάποια προσοχή. Ιδιαίτερα σήμερα, στην εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού. Ήδη από τα τέλη Δεκεμβρίου 2020, δυο νέα στελέχη του κορωνοϊού διαδίδονται ταχύτατα στη Βρετανία και τη Νότια Αφρική. Παρουσιάζουν δε υψηλή μεταδοτικότητα, φαινόμενο που μόνον κινδύνους εγκυμονεί. Ακόμα χειρότερα, ενώ έχουν εκκινήσει οι πρώτοι εμβολιασμοί δεν είναι ξεκάθαρο αν τα διάφορα εμβόλια καλύπτουν τις μεταλλάξεις.
Και αυτό είναι πολύ σοβαρό πρόβλημα για τη χάραξη πολιτικής.
Οι εξελικτικοί βιολόγοι αντιμετώπισαν με σχετική αδιαφορία την εμφάνιση μεταλλάξεων: αυτή είναι η αναμενόμενη μορφή συμπεριφοράς των ιών, καθώς η φυσική επιλογή ευνοεί εκείνα τα στελέχη που διαδίδονται ευκολότερα αλλά και είναι λιγότερο θανατηφόρα.
Ορισμένοι από τους ιούς που σήμερα προξενούν κοινά κρυολογήματα μπορεί να είχαν ξεκινήσει ως ιοί επικίνδυνοι όσο ο SARS-Cov-2, αλλά ηρέμησαν καθώς γερνούσαν. Όμως, οι αρμόδιοι για την υγειονομική πολιτική δεν μπορούν να φανούν τόσο ψύχραιμοι. Ένας πιο μεταδοτικός ιός που θα αποδειχθεί το ίδιο επικίνδυνος -όπως συμβαίνει με το νέο στέλεχος του- σημαίνει ότι τα νοσοκομεία θα κατακλυσθούν.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα φέρει στα όρια τους συστήματα υγείας που ήδη έχουν υποστεί σοβαρό κλονισμό.
Πάνω από 50 χώρες έσπευσαν να απαγορεύσουν την είσοδο σε ταξιδιώτες προερχόμενους από τη Βρετανία μόλις οι επιστήμονες ανακοίνωσαν δημοσίως το νέο στέλεχος του ιού, στα μέσα Δεκεμβρίου. Σε πολλές υπήρξε απαγόρευση εισόδου και σε όσους προέρχονταν από τη Νότια Αφρική. Παρόμοια μέτρα, όμως, το μόνο που είναι πιθανόν να πετύχουν είναι να κερδίσουν λίγο χρόνο. Το βρετανικό νέο στέλεχος του κορωνοϊού μέχρι τα τέλη του 2020 έφθασε να καλύπτει το 30% των κρουσμάτων που εμφανίζονται στο Λονδίνο, μία από τις πόλεις με τις πυκνότερες συνδέσεις στον κόσμο. Θα ήταν απλοϊκό να πιστέψει κανείς -έτσι που διαδόθηκαν τα πρώτα στελέχη του ιού από τα κέντρα του σκι στις Άλπεις τον περασμένο χειμώνα και από την Ισπανία το καλοκαίρι – ότι τα νέα στελέχη δεν έχουν ήδη διαδοθεί στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό, ο βρετανικός Economist εκτιμά ότι η έξοδος από το τούνελ είναι μάλλον μακρυά.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, καθώς σε πολλές χώρες γίνονται λίγες μόνο έρευνες για την ανάλυση του γονιδιώματος του κορωνοϊού προκειμένου να επισημανθούν τυχόν μεταλλάξεις του, σε μερικές δε δεν γίνεται καν τέτοια έρευνα, μπορεί και άλλα στελέχη περισσότερο μεταδοτικού κορωνοϊού να διαδίδονται ήδη χωρίς αυτό να γίνεται γνωστό. Το καλό είναι ότι τα νέα αυτά στελέχη είναι απίθανο να μολύνουν εκ νέου όσους έχουν ήδη νοσήσει από Covid-19, ή και να αποφύγουν την επίδραση των σημερινών εμβολίων. Τελικά, πάντως, η φυσική επιλογή θα το αλλάξει και αυτό όσο θα εμβολιάζονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι – όμως στα εμβόλια θα μπορέσουν να επέρχονται μικρές μεταβολές, ώστε να συνεχίσουν να είναι αποτελεσματικά. Με το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech, η διαδικασία αυτή θα απαιτεί μόλις 6 εβδομάδες.
Πάντως, ακόμη και πλούσιες χώρες που έχουν αποθέματα εμβολίων δεν θα έχουν αρκετές δόσεις προκειμένου να σταματήσουν τη διάδοση του ιού, τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι. Η επείγουσα έγκριση του εμβολίου AstraZeneca/Οξφόρδης θα βοηθήσει, όμως οι καθυστερήσεις δεν θα λείψουν. Οι δε φτωχότερες χώρες, αλλά και οι μεσαίου εισοδήματος, θα παραμείνουν για περισσότερο χρόνο εκτεθειμένες.
Οι χώρες της Ευρώπης, αλλά και πολλές άλλες, θα υποχρεωθούν να αντιμετωπίσουν αυτήν την ταχύτατα μεταβαλλόμενη πραγματικότητα με επανεκτίμηση της ισορροπίας μεταξύ των αυστηρών lockdown που απαιτούνται προκειμένου να ανακοπεί η ταχύτερη μετάδοση του ιού και του πιο μακροπρόθεσμου κόστους που αυτά συνεπάγονται σε επίπεδο σχολείων, υγείας και οικονομικής επιβίωσης. Στην άκρη του τούνελ φαίνεται κάποιο φως, όμως η διαδρομή γίνεται ακόμη πιο επικίνδυνη», αναφέρει το βρετανικό περιοδικό, που θέλει να είναι συγκροτημένα αισιόδοξο.
