Του Βασίλη Παζόπουλου
Οι διαρκείς παρεμβάσεις των Κεντρικών Τραπεζών αποδεικνύουν μια πραγματικότητα που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση: Πόσο ευαίσθητο είναι το οικοδόμημα. Δεν επιτρέπεται να αφεθούν οι κύκλοι της οικονομίας να επιτύχουν την λεγόμενη «δημιουργική καταστροφή». Απαγορεύεται να μειωθούν οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων, για να ανέβουν ξανά υπό μια πιο υγιή βάση. Τι φοβούνται; Ότι μέχρι να το βρεθεί το σημείο ισορροπίας, το νέο επίπεδο επανεκκίνησης, θα έχουν καταρρεύσει όλα.
Σημαντικό μέρος των εύκολων δανείων κατευθύνεται σε αναχρηματοδότηση παλαιοτέρων, επιτρέποντας σε μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν αποτύχει, αν και καταδικασμένες, να συνεχίζουν να λειτουργούν. Δεν επιτρέπεται να κλείσουν. Σαν ζόμπι εξακολουθούν να περπατούν, νοθεύοντας τον ανταγωνισμό, μετατρέποντας το περιβάλλον δίπλα τους σε τοξικό. Κρατούνται τεχνητά στην ζωή από τις Κεντρικές Τράπεζες και τις κυβερνήσεις, για να μην καταστραφεί κάθε ελπίδα ανάκαμψης.
Αποτελεί βολική ψευδαίσθηση ότι οι κρατικές παροχές είναι χωρίς κόστος. Οι ενισχύσεις με οποιαδήποτε μορφή είναι δανεικά και όχι αγύριστα. Τα μηδενικά επιτόκια και η άνευ προηγουμένου ρευστότητα, προσωρινά κάλυψαν το πρόβλημα. Το κάλυψαν, δεν το έλυσαν.
Η τακτική δεν είναι καινούργια. Η χρηματιστηριακή κατάρρευση του 2000 οδήγησε σε μείωση επιτοκίων ώστε να μετριαστούν οι συνέπειες. Τότε φάνηκε σωστό, όμως οι επιπτώσεις φάνηκαν λίγο αργότερα, όταν οδήγησαν στην φούσκα των ενυπόθηκων δανείων. Αποτέλεσμα; Το 2009 είχαμε νέες παρεμβάσεις, ακόμα πιο έντονες, που απλά κλώτσησαν το ντενεκεδάκι παραπέρα, φουσκώνοντας το χρέος.
Η τακτική δεν είναι καινούργια. Η χρηματιστηριακή κατάρρευση του 2000 οδήγησε σε μείωση επιτοκίων ώστε να μετριαστούν οι συνέπειες. Τότε φάνηκε σωστό, όμως οι επιπτώσεις φάνηκαν λίγο αργότερα, όταν οδήγησαν στην φούσκα των ενυπόθηκων δανείων. Αποτέλεσμα; Το 2008 είχαμε νέες παρεμβάσεις, ακόμα πιο έντονες, που απλά κλώτσησαν το ντενεκεδάκι παραπέρα, φουσκώνοντας το χρέος.
Ωστόσο στην παρούσα κρίση οι παρεμβάσεις ξέφυγαν από κάθε όριο. Οι μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες άρχισαν να συμπεριφέρονται όπως οι συνάδελφοι τους στις υπό ανάπτυξη χώρες. Εκείνες που έχουν βρει ως μέθοδο χρηματοδότησης το τύπωμα και ως διέξοδο για την ανταγωνιστικότητα την υποτίμηση του νομίσματος.
Το Bitcoin δεν είναι η απάντηση σε όλα αυτά. Είναι η ερώτηση. Είναι η αφορμή, ο ζωογόνος αέρας που σε κάνει να προβληματιστείς. Να διερωτηθείς πως δουλεύει το σημερινό νομισματικό σύστημα και να αναζητήσεις τις απαντήσεις στις στρεβλώσεις του. Να αναρωτηθείς πως στο καλό γίνεται η νέα γενιά να ζήσει σε μια οικονομικά χειρότερη κατάσταση από την προηγούμενη, παρά την αλματώδη αύξηση της παραγωγικότητας λόγω της τεχνολογικής προόδου.
Μόνο αυτό το δεδομένο, αρκεί για να αποδείξει πως το σύστημα είναι βαθιά προβληματικό. Έπαψε να δίνει λύσεις επειδή έχει φτιαχτεί για μια άλλη εποχή. Όχι για τον νέο ψηφιακό κόσμο.
Πολλοί έχουν ακούσει για το Bitcoin και το Ethereum. Λίγοι έχουν καταλάβει. Οι περισσότεροι δεν δείχνουν καμία διάθεση να προβληματιστούν, να κουραστούν. Βολεύονται με την καθιερωμένη “αλήθεια” που τους σερβίρουν, σε έναν κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Ο συνδυασμός της τεχνολογικής καινοτομίας, των οικονομικών επιπτώσεων και της τεράστιας παρεξήγησης για το τι είναι, κάνει το χώρο των κρυπτονομισμάτων τόσο ενδιαφέρουσα ευκαιρία.
Από την επενδυτική οπτική δεν είναι έξυπνο δεν είναι όταν είσαι αντι-κάτι. Αυτή η τοποθέτηση υποκρύπτει εγωισμό, συναισθηματική εμπλοκή και υπεροψία. Τα τρία θανάσιμα λάθη.
Όσο και αν απωθεί πολλούς η ιδέα του Bitcoin, κανείς δεν μπορεί να αποφύγει τις συνέπειες της άρνησης του. Οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο και να έχει αποκτήσει κάποιος την τελευταία δεκαετία, έχει υποτιμηθεί σε σχέση με το Bitcoin. Πόσο συνετό είναι να απορρίπτεις τον παγκόσμιο πρωταθλητή των αποδόσεων, επειδή αλαζονικά αρνείσαι να ξοδέψεις κάποιες ώρες να μάθεις για αυτό; Τις οικονομίες σου όμως έκανες μια ολόκληρη ζωή να τις αποκτήσεις.
Το πρόβλημα δεν βρίσκεται σε εκείνους που έχουν μελετήσει και δεν αποδέχονται την φιλοσοφία ή την χρησιμότητα του. Το πρόβλημα το έχουν όσοι το απορρίπτουν χωρίς να το έχουν εξετάσει στα αλήθεια. Άτομα που δεν έχουν πραγματική γνώση ή εμπειρία, προωθούν τις δικές τους θεωρίες και επικρίνουν τις στρατηγικές των άλλων. Σαν ένας παχύσαρκος να συμβουλεύει πώς θα επιτύχουμε εύκολα ωραίο σώμα. Ορισμένοι από αυτούς το κάνουν από προσωπική ιδιοτέλεια, κάποιοι ειλικρινά πιστεύουν ότι βοηθάνε. Όμως γνωρίζουμε πολύ καλά πως ακόμα και έξυπνοι άνθρωποι, σοβαροί, με αγνές προθέσεις, δεν είναι άτρωτοι στο λάθος.
Όχι πως έχουν επενδυτικά απαραίτητα δίκιο οι οπαδοί των crypto. Καμία μορφή επένδυσης δεν ταιριάζει σε όλους. Υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα σε κάθε χρηματιστηριακή αξία. Υπάρχουν και άλλοι που θεωρούν πως η χρονική στιγμή δεν είναι κατάλληλη. Πράγματι, οι συνθήκες αλλάζουν και δεν επηρεάζουν πάντα με τον ίδιο τρόπο. Άλλες έχουν θετικό αντίχτυπο και σε άλλες αρνητικό.
Ερωτήματα ηθικής φύσης
Το οικοσύστημα που έχει δημιουργηθεί γύρω από το Bitcoin, ακόμα και αν χάσει ολοσχερώς την αξία του, δεν πρόκειται να ζημιώσει κανέναν άλλο, εκτός από εκείνους που έχουν αποκτήσει κρυπτονομίσματα. Δεν πρόκειται ποτέ να βλάψει τον κοινωνικό περίγυρο. Δεν θα ζητηθεί από τους φορολογούμενους να πληρώσουν την αποτυχία του, όπως τακτικά συμβαίνει με το ισχύον τραπεζικό σύστημα.
Οι σκεπτικιστές δεν έχουν κανέναν, μα απολύτως κανένα, λόγο να φανατίζονται εναντίον του Bitcoin. Να τάσσονται παθιασμένα κατά της χρήσης του ή της αγοράς του από άλλους. Εκτός αν το κάνουν ωθούμενοι από φθόνο επειδή δεν αγόρασαν έγκαιρα όπως έκανε ο «άσχετος» διπλανός τους. Ζηλεύουν επειδή εκείνος βρήκε την τόλμη να σηκώσει το κεφάλι, αμφισβήτησε τη δομή του συστήματος και αξίωσε σεβασμό, ισότητα και αξιοπρέπεια. Είτε επειδή σκέφτονται με ιδιοτέλεια. Θεωρούν πως προέχουν τα προσωπικά τους συμφέροντα που κινδυνεύουν από την ανατροπή του κατεστημένου.
Σήμερα 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζούνε σε κράτη με διψήφιο ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού ή ακόμα και υπερπληθωρισμού. Πολλά εθνικά νομίσματα τα τελευταία 4-5 χρόνια έχουν χάσει 99% την αξία τους έναντι του Bitcoin. Γιατί να μην δίνεται η δυνατότητα να προστατέψουν την αγοραστική δύναμη των χρημάτων τους, ακόμα και εκείνοι που βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος;
Αρκετά φτωχά κράτη οφείλουν διψήφιο ποσοστό του ΑΕΠ τους σε εισροές συναλλάγματος από μετανάστες. Γιατί να πληρώνουν από 10% μέχρι 40% σε ενδιάμεσους για να στηρίξουν τις οικογένειες τους στην πατρίδα τους; Η Strike που θα ξεκινήσει στο Ελ Σαλβαδόρ, η οποία στηρίζεται στην τεχνολογία του Bitcoin θα εξαλείψει το κόστος σχεδόν στο μηδέν. Με ποιο σκεπτικό δεν επιθυμεί κάποιος να δοθεί μια ευκαιρία στους λιγότερο τυχερούς της ζωής;
Από που πηγάζει το ηθικό και κοινωνικό δικαίωμα της απαγόρευσης της πρόσβασης στην απόκτηση περιουσιακών δικαιωμάτων για εκείνους που είχαν την ατυχία να γεννηθούν στη λάθος πλευρά των συνόρων; Να εμποδιστεί να διασφάλιση του πλούτου από την αυθαιρεσία της εξουσίας για όσους ζουν σε διεφθαρμένα ή απολυταρχικά καθεστώτα; Να μπορούν να μεταφέρουν τις οικονομίες τους όσοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τον τόπο τους επειδή έχει υποστεί σοβαρή φυσική καταστροφή ή εισβολή από κάποιο εχθρό;
Τελικές σκέψεις
Για μισό λεπτό. Πολύ ειδυλλιακά μας τα παρουσιάζεις σήμερα. Δεν υπάρχουν μεταξύ των Bitcoiners άνθρωποι που δεν ενδιαφέρονται για το ιδεολογικό μέρος και τους ενδιαφέρει μόνο να βγάλουν επιπλέον χρήματα; Φυσικά και υπάρχουν. Και είναι καλοδεχούμενοι, όσο τουλάχιστον η κερδοσκοπία βρίσκεται μέσα στα νόμιμα πλαίσια. Εξάλλου χωρίς την προοπτική του πλουτισμού το Bitcoin δεν θα είχε τραβήξει την προσοχή.
Όλοι από την προοπτική της κερδοσκοπίας ξεκινάνε, αλλά αρκετοί, οι πιο ανήσυχοι, δεν μένουν εκεί. Όσο το μελετάς, τόσο αντιλαμβάνεσαι πως δεν ισχύει το κυρίαρχο αφήγημα που θέλει το Bitcoin να παράγεται από κοπανιστό αέρα ή να πρόκειται για το νόμισμα των παρανόμων. Κυρίως σε εντυπωσιάζει ο τρόπος λειτουργίας και η φιλοσοφία του. Είναι η στιγμή της επιφοίτησης. Η στιγμή που αντιλαμβάνεσαι πως βρίσκεσαι στο σωστό σημείο.
Πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί; Οπωσδήποτε. Πολλές ωραίες ιδέες έχουν καεί σε μια Πομπηία ματαιωμένων ελπίδων. Το λελογισμένο ρίσκο δεν κρύβεται στην πιθανή τεράστια απόδοση που ίσως μετατρέψει έναν φτωχό σε εκατομμυριούχο, όσο στην τελική επιβεβαίωση πως θα επαληθευθούν οι προσδοκίες που οραματίζονται οι φίλοι του. Σαν μια καινοτόμα τεχνολογία, η οποία θα αλλάξει τον κόσμο.
Πάντοτε εκείνοι που αλλάζουν την ιστορία, που σπρώχνουν την εξέλιξη, είναι αυτοί που σκέφτονται διαφορετικά. Σκοπός του πλοίου είναι να ταξιδεύει, όχι να παραμένει στην ασφάλεια του λιμανιού.
* Τα σεμινάρια που αφορούν το Bitcoin θα συνεχιστούν ξανά τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin», από εδώ (https://www.media2day.gr/seminars) Το βιβλίο είναι μοιρασμένο σε δύο μέρη. Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στο bitcoin. Σε όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τη φιλοσοφία και τη λειτουργία των κρυπτονομισμάτων. Η δεύτερη ενότητα αποτελεί ένα πρακτικό επενδυτικό εγχειρίδιο. Περνάμε από το στάδιο του «γιατί να ασχοληθείτε», στο «πώς» να εμπλακείτε με τον πιο ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο. Σε όσους αγοράσουν το βιβλίο, θα παρέχεται ΔΩΡΕΑΝ προνομιακή σχέση με το γνωστό ανταλλακτήριο Kraken. Συγκεκριμένα, αν επιθυμείτε να γίνετε πελάτες του Kraken, θα έχετε σχεδόν την ίδια αντιμετώπιση που έχουν θα έχουν οι VIP πελάτες του.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.
Πηγή: euro2day.gr
