Προς τη Βουλή και την αρμόδια Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας οδεύουν αύριο Τρίτη τα προγράμματα για τα έξι επιπλέον μαχητικά αεροσκάφη Rafale, το σχέδιο σύμβασης για τις τρεις φρεγάτες Belh@rra, αλλά και το σχέδιο σύμβασης για την προμήθεια νέων τορπιλών βαρέος τύπου (διαμέτρημα 21 ιντσών – 533 χλστ.) του Πολεμικού Ναυτικού. Αυτό το τελευταίο είναι το αντικείμενο του σημερινού σχολιασμού. Αφορά την προμήθεια 44 τορπιλών τύπου SeaHake mod. 4 (εξαγωγική ονομασία της DM2 A4, που βρίσκεται σε υπηρεσία με τα ναυτικά της Γερμανίας, της Ισπανίας, του Πακιστάν και της Τουρκίας) από τη γερμανική ATLAS Elektronik GmbH έναντι ποσού περί τα 110 εκατ. ευρώ.
Η εξέλιξη μπορεί να θεωρηθεί ως το «ευτυχές» τέλος ενός σίριαλ, με το ίδιο κύριο θέμα και τους ίδιους πρωταγωνιστές (προμηθευτές), που άρχισε εδώ και 20 χρόνια (!) και επιλύει το παράδοξο η χώρα να έχει προμηθευτεί τέσσερα υπερσύγχρονης τεχνολογίας υποβρύχια Type 214 και να υλοποιεί την προμήθεια των βασικών όπλων τους, 11 χρόνια μετά την ένταξη σε υπηρεσία του πρώτου εξ αυτών!
Όμως, για άλλη μία φορά στην ελληνική πραγματικότητα, το «ευτυχές» τέλος παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες στο… σενάριο. Κατ’ αρχάς, όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι η υλοποίηση του προγράμματος θα γίνει με έναν ad hoc (επί τούτου) νόμο (όπως έγινε στην περίπτωση των μαχητικών Rafale και του Κέντρου Αεροπορικής Εκπαίδευσης) στην Καλαμάτα. Το αυτονόητο ερώτημα που αμέσως αναδύεται είναι το «γιατί;».
Υποτίθεται, ότι η παρούσα κυβέρνηση προκειμένου να θεραπεύσει τις γενικά αποδεκτές αδυναμίες του νόμου περί αμυντικών προμηθειών που όπως αποδείχθηκε πολλάκις δυσχέραιναν την υλοποίηση – συμβασιοποίηση αμυντικών προγραμμάτων, τον τροποποίησε.
Γιατί λοιπόν δεν ακολουθούνται οι προβλέψεις του τροποποιημένου νόμου και υφίσταται ανάγκη για τη ψήφιση ad hoc νόμου για το πρόγραμμα; Διότι αν ο και ο τροποποιημένος νόμος συνεχίζει να μην είναι λειτουργικός και κατά συνέπεια επιβάλλεται η ad hoc ρύθμιση αυτό δεν σημαίνει αποτυχία της διαδικασίας που έγινε;
Βάσει ποιας διαδικασίας προέκυψε η επιλογή του αναδόχου / τορπίλης; Γιατί, στη βάση των όσων γνωρίζουμε, διεθνής διαγωνισμός δεν έγινε. Γιατί αυτή η «απέχθεια» του υπουργείου Εθνικής Άμυνας στις διαγωνιστικές διαδικασίες;
Δεν θεωρεί το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ότι ένας διαγωνισμός αναγκάζει τους υποψήφιους προμηθευτές να προσφέρουν καλύτερες τιμές και περισσότερες παροχές στον πελάτη; Πως θα αναγκαστεί ο κάθε ενδιαφερόμενος προμηθευτής να βελτιώσει την προσφορά του χωρίς να υπάρχει αντίπαλο δέος;
Δεν αντιλαμβάνονται το μήνυμα που εκπέμπεται προς κάθε ενδιαφερόμενο προμηθευτή για κάθε πρόγραμμα των ενόπλων δυνάμεων, με τη μη διεξαγωγή διαγωνισμού και με τη μη εφαρμογή των προβλέψεων του ισχύοντος νομοθετικού και διαδικαστικού πλαισίου;
Αν οι πληροφορίες μας είναι ορθές, στις 3 Δεκεμβρίου του 2019 το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) αποφάσισε την προμήθεια 36 νέων τορπιλών βαρέος τύπου και την αναβάθμιση 18 τορπιλών τύπου SUT που σήμερα αποτελούν τον μοναδικό όπλο τόσο των υποβρυχίων Type 214 και του εκσυγχρονισμένου ΩΚΕΑΝΟΣ όσο και των επτά παλαιοτέρων Type 209/1100 (τύπου ΓΛΑΥΚΟΣ) και Type 209/1200 (τύπου ΠΟΣΕΙΔΩΝ).
Εκ των πραγμάτων, με την προώθηση του σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια αποκλειστικά νέων τορπιλών βαρέος τύπου, εξάγεται το συμπέρασμα ότι ο εκσυγχρονισμός των παλαιότερων, κρίθηκε ότι δεν συμφέρει επιχειρησιακά, οικονομικά κ.λπ., ή μη αναγκαίος (με την έννοια ότι οι τορπίλες SUT στην κατάσταση λειτουργικότητας που βρίσκονται μπορούν να ικανοποιήσουν τις επιχειρησιακές απαιτήσεις).
Αν όμως αυτή η παραδοχή ισχύει τότε γιατί είχε εγκριθεί από το ΑΝΣ ο εκσυγχρονισμός τους; Αληθεύει η πληροφορία ότι οι 44 προς προμήθεια τορπίλες SeaHake mod. 4 θα διαθέτουν ΤΡΕΙΣ ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΕΣ συσσωρευτές αντί των τεσσάρων που διαθέτει η τυπική βασική έκδοση; Αν ναι, γιατί έγινε αυτή η επιλογή;
Ας σημειωθεί ότι το 2005, σε επίσκεψη Ελλήνων συντακτών του ειδικού τύπου στις εγκαταστάσεις της ATLAS Elektronik στο Wedel, πλησίον του Αμβούργου, είχαν παρουσιαστεί τα ακόλουθα στοιχεία για τις εκδόσεις της SeaHake mod. 4, που στην πράξη είναι ένα οπλικό σύστημα με πληθώρα δυνατοτήτων και όχι απλώς μία τυπική τορπίλη.
>Βασική έκδοση: μήκος 6,6 μέτρα (6,9575 μέτρα μετά του κοντέινερ του αγωγού επικοινωνίας με το υποβρύχιο), τέσσερις συσσωρευτές. Μέγιστη εμβέλεια μεγαλύτερη των 27 ναυτικών μιλίων (50 χλμ.) και μέγιστη ταχύτητα μεγαλύτερη των 50 κόμβων (92,6 χλμ.) ή κατ’ άλλες πηγές των 54 κόμβων (100 χλμ.). Η εκπαιδευτική παραλλαγή της επιτυγχάνει το 100% της ταχύτητας και το 75% της εμβέλειας.
>Έκδοση Medium («μεσαία»): μήκους 5,915 μέτρων (6,29 μέτρων με το κοντέινερ του αγωγού επικοινωνίας με το υποβρύχιο), τρεις συσσωρευτές. Μέγιστη ταχύτητα το 90% της βασικής έκδοσης και μέγιστη εμβέλεια το 78% (κατ’ άλλες πηγές η μέγιστη εμβέλεια της ανέρχεται σε 21 ναυτικά μίλια [38,89 χλμ.]). Η εκπαιδευτική παραλλαγή της έχει μέγιστη ταχύτητα επίσης το 90% της βασικής έκδοσης και μέγιστη εμβέλεια το 58%.
Εδώ θα πρέπει ότι τον Μάρτιο του 2012 εκτελέστηκε δοκιμαστική βολή της έκδοσης SeaHake mod. 4 ER (Extended Range: εκτεταμένης εμβέλειας) που επέτυχε εμβέλεια 140 χιλιομέτρων (συνημμένη φωτογραφία κάτωθι).
Προς το παρόν είναι άγνωστο το τι έκδοση επέλεξε το Πολεμικό Ναυτικό. Προφανώς και η βασική έκδοση μπορεί να επιχειρεί με τρεις συσσωρευτές αλλά δεν είναι γνωστό σε τι ποσοστό υποβαθμίζονται οι επιδόσεις της.
Αν αυτή η παραδοχή ισχύει, μπορεί άραγε να εξαχθεί στο συμπέρασμα ότι η μείωση του αριθμού των συσσωρευτών ανά τορπίλη έγινε σε μία προσπάθεια μείωσης του κόστους και ότι μελλοντικά προβλέπεται η προμήθεια επιπλέον συσσωρευτών; Επιλέχθηκε η «μεσαία» έκδοση που σε σχέση με τη βασική έχει υποβαθμισμένες επιδόσεις;
Σε κάθε περίπτωση, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η επιλογή της μίας ή της άλλης έκδοση έχει σημαντικές επιχειρησιακές συνέπειες στην προβολή ισχύος των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού και ότι πρόκειται για ένα κομβικό ζήτημα που πρέπει να εξεταστεί σε βάθος. Υποβαθμισμένα όπλα, υποβαθμίζουν και την πλατφόρμα. Πόσο δύσκολο είναι αυτό να γίνει κατανοητό;
Καταλήγοντας, θα επισημάνουμε ότι:
>στα υποβρύχια του Πολεμικού Ναυτικού και τα πληρώματα τους, απαιτείται να χορηγηθούν τα μέσα με τις βέλτιστες επιχειρησιακές δυνατότητες για να εκτελέσουν την αποστολή τους, όπως τόσα χρόνια το κάνουν με σύγχρονα υποβρύχια και όπλα περασμένης γενεάς.
>οι φορολογούμενοι απαιτούν να επιτευχθούν οι καλύτερες δυνατές επιδόσεις με το χαμηλότερο δυνατό κόστος (βασική αρχή που όλοι μας ακολουθούμε στην καθημερινή μας ζωή)
>το υπουργείο Εθνικής Άμυνας να κόψει τον «γόρδιο δεσμό» του νομικού πλαισίου των προμηθειών. Αν ο τροποποιημένος νόμος κρίνεται ανεπαρκής, να «κατεδαφιστεί» και να θεσπιστεί ένας νέος στη βάση των διεθνώς βέλτιστων πρακτικών.
Πρώτιστος αντικειμενικός σκοπός η σχεδίαση μίας ηλεκτρονικής, συνεκτικής και διαφανούς διαγωνιστικής διαδικασίας που θα εντατικοποιεί τον ανταγωνισμό μεταξύ των ενδιαφερόμενων προμηθευτών. Δεύτερος αντικειμενικός σκοπός η εκπαίδευση αξιωματικών προμηθειών που θα στελεχώσουν τη ΓΔΑΕΕ.
>Η κατά συρροή ψήφιση ad hoc νόμων για τη συμβασιοποίηση αμυντικών προγραμμάτων αποτελεί προστασία στην περίπτωση που αναζητηθούν ευθύνες (πολιτικές, ποινικές) και δεν συνεπάγεται την ουσιαστική και τεχνική αρτιότητα των συμβάσεων. Δηλαδή, δεν αποτελεί «μαγική» λύση και δεν μπορεί να υποκαταστήσει βέλτιστες πρακτικές και διαδικασίες.
Πηγή: www.defence-point.gr
