Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Στην συνέχεια των αναζητήσεων βιβλίων που διευκολύνουν την κατανόηση πολλών σύγχρονων εξελίξεων αλλά και ψυχαγωγούν, προσφέροντας όμως συνάμα στον αναγνώστη γνώση για πράγματα που δεν είναι γενικά γνωστά, κατέληξα σε μια σειρά εκδόσεων. Η τελευταία δουλειά του καθηγητή Θανάση Διαμαντόπουλου “ΧΩΡΙΣ ΣΤΕΜΜΑ: Η ΑΒΑΣΙΛΕΥΤΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ”. Πατακης, 2023, εκτιμώ πως αποτυπώνει αρκετά ρεαλιστικά τις τραγικές συνέπειες που μπορεί να έχουν τελεσίδικα για μια χώρα κινήσεις φανατισμού, πολιτικής έντασης και μεθοδευμένων πολιτειακών εκτροπών. Βενιζέλος, Παπαναστασίου, Κονδύλης και Πάγκαλος, κυρίως, πρωταγωνιστούν στα – αιματηρά συχνά – γεγονότα της ταραγμένης εκείνης εποχής. Οπως αναφέρει ο ίδιος ο συγγραφέας στο οπισθόφυλο του βιβλίου,”πρωταρχικός στόχος του πονήματος αυτού δεν είναι αφηγηματικός. Κύρια πρόθεση του γράφοντος είναι να ανασυνθέσει, να αναδείξει και να αναλύσει τη φύση, παράλληλα δε να ερμηνεύσει τη δραματική πορεία, τους διαρκείς τριγμούς, τις επαναλαμβανόμενες εκτροπές, τις πολυειδείς δονήσεις και την επώδυνη κατάληξη αυτής της «πολιτευματικής παρένθεσης» που άνοιξε στις 25 Μαρτίου του 1924 για να κλείσει δραματικά τον Νοέμβριο του 1935…”
Εξαιρετικά χρήσιμο για τα σημερινά πολιτικο-ιδεολογικά αδιέξοδα με την κατάρρευση των παραδοσιακών αξιών και πολιτικών αναζητήσεων ειναι το μικρό βιβλίο του Christopher Lasch, “ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΦΑΛΜΑ ΤΗΣ ΔΕΞΙΑΣ; – ΓΙΑΤΙ Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΜΕΛΛΟΝ;”. Εναλλακτικές Εκδόσεις 2018. Εχοντας απόλυτη κατανόηση των διεθνων εξελίξεων ο συγγραφέας αποσαφηνίζει πως είναι ασκοπο να γίνεται προσπάθεια αναζήτησης μιάς αναβίωσης της Αριστεράς διότι ο κυκλος της έχει τελεσίδικα κλείσει. Κυρίως διότι η αντιπαλότητα Δεξιάς – Αριστεράς δεν υπάρχει πιά μια και τα όποια κοινωνικα σημεία αναφοράς τους εχουν ιστορικά ξεπερασθεί και τελειώσει. “Η ιδέα μιας “Αριστεράς” έχει εξαντλήσει την ιστορική της ύπαρξη και πρέπει να εγκαταλειφθεί, όπως πρέπει να εγκαταλειφθεί και ένας συντηρητισμός που, σε μεγάλο βαθμό, με τη δική του ρητορική συγκαλύπτει τις παλαιότερες φιλελεύθερες παραδόσεις. Οι παλιές ταμπέλες δεν έχουν κανένα νόημα πλέον”, υποστηρίζει ο Lasch. “Αποτελούν προϊόντα μιας παλαιότερης εποχής, της εποχής του ατμού και του χάλυβα, και είναι εντελώς ακατάλληλες για την εποχή της ηλεκτρονικής, του ολοκληρωτισμού και της μαζικής κουλτούρας”. Σε συνδυασμό με τις σύγχρονες αναζητήσεις για μια καινούργια προβληματική με κέντρο τις φυλετικές, εθνικές και σεξουαλικές ταυτότητες, ο κόσμος ταυτίζεται με κινήματα που εκφράζουν τις ανησυχίες του για ομαλότητσ, ευημερία και πολιτικό ορθολογισμό.
Συνήθως δεν έλκομαι από τον κρατισμό που εκφράζουν τα βιβλία της Μariana Mazzucato και την λατρεία της για την υποτιθέμενη αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα. Στο νέο της όμως πόνημα, με την Rosie Collington, (“Η ΜΕΓΑΛΗ ΦΕΝΑΚΗ: Πως οι εταιρίες συμβούλων αποδυναμώνουν τις επιχειρήσεις μας, αδρανοποιούν τις κυβερνήσεις μας και στρεβλώνουν τις οικονομίες μας”. Επίκεντρο 2023) καταπιάνεται με ενα θέμα νευραλγικής σημασίας για την διεθνή οικονομία. Πραγματικά οι εταιρίες συμβούλων έχουν αρχίσει να παίζουν κυρίαρχο ρολο στις διαδικασίες και στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων μεγάλων χωρών της γής ομοιογενειοποιώντας πολιτικές κι επιδιώκοντας να καθοδηγήσουν δημοσιονομικά αποτελέσματα. Τα ζητήματα που θίγει η εργασία της Mazzucato είναι κρίσιμα και αφορούν σχεδον παντού και τους πάντες. Η εξάρτηση των οικονομιών μας από εταιρείες όπως η McKinsey, η Boston Consulting Group, η Bain Company, η PwC, η Deloitte, η KPMG και η Ernst & Young εμποδίζει την καινοτομία, περιπλέκει την εταιρική και πολιτική λογοδοσία και εμποδίζει συλλογικούς στόχους επίτευξης κοινωνικών αποτελεσμάτων. Το μήνυμα της εργασίας αυτής είναι πως “Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τον ρόλο των συμβούλων και να ξαναχτίσουμε οικονομίες και κράτη που εκπληρώνουν τον σκοπό τους”.
Ο άξιος συνεχιστής στην Ελλάδα μιάς παράδοσης που ξεκίνησε ο Philip Kerr παγκόσμια, της αναβίωσης δηλ με ακρίβεια των χρόνων του μεσοπολέμου μέσω noir αστυνομικών ιστοριών, ο Πάνος Αμυράς εμφανίζεται και πάλι με επιτυχία με την “ΛΕΣΧΗ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ” (Διόπτρα, 2023). Η Αθήνα των τελών της δεκαετίας του ’30 παίρνει νέα ζωή, μέσα σε ένα ζοφερό κλίμα ίντριγκας, αναμονής μιάς αναπόφευκτης πολεμικής σύγκρουσης και αγωνίας για την καθημερινή επιβίωση. Πέραν της ενδιαφέρουσας αστυνομικής ιστορίας, ο Αμυράς μας ταξιδεύει στους δρόμους, τις γειτονιές και την κοινωνική πραγματικότητα μιάς εποχής που έφυγε αφήνοντας λίγες θύμησες πίσω της. Εξ ίσου συναρπαστικά ενδιαφέρον το έργο του Χρήστου Μαρκογιαννάκη, “ΣΤΟΝ 5ο ΟΡΟΦΟ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ” (Μίνωας, 2023). Με εξυπνη και γρήγορη γραφή ο ΧΜ ξετυλίγει μια κλασσική ιστορία “ποιός το έκανε”, που συγκρατεί τον αναγνώστη μέχρι το τελος. Εκδηλη η γαλλική επίδραση στον τρόπο έκφρασης και στον γενικότερο προβληματισμό του δημιουργού.
