ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΚΡΕΣ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΟΙ … ΚΑΡΠΟΙ!
Βολεύει το πολιτικό σύστημα ο καλπάζων λειτουργικός αναλφαβητισμός!!!
Το λειτουργικά αναλφάβητο άτομο, ενώ διαθέτει τη γνώση, δεν διαβάζει διότι δεν έχει την ικανότητα της αφομοίωσης και μεταστοιχείωσης της αποκτηθείσας γνώσης για την επίλυση προβλημάτων της καθημερινότητας και την παραγωγή αποτελεσμάτων, αφού έχει έλλειψη επαγωγικής και κριτικής σκέψης , η οποία το καθιστά εύκολο θύμα χειραγώγησης και εκμετάλλευσης, διότι αδυνατεί να χρησιμοποιήσει πολλαπλές πηγές πληροφόρησης μετά από σύγκριση και έλεγχο της αξιοπιστίας και της εγκυρότητας της πηγής, και επομένως οδηγείται συχνά σε μη βέλτιστες οικονομικές αποφάσεις και έτσι περνάνε εύκολα τα οποιαδήποτε λαϊκίστικα και δημαγωγικά μηνύματα
Του Δημήτρη Στεργίου
Και το ηχηρό ράπισμα – σκίτσο του Κώστα Μητρόπουλου
Εισαγωγικά παραθέτω μερικές πληροφορίες για το θαυμαστό εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας, το οποίο, αν επιχειρηθεί να εισαχθεί στην Ελλάδα, θα “καεί” η χώρα από αντιδράσεις:
-Η τελική μορφή του αναλυτικού προγράμματος αποφασίζεται από τους δήμους και τα σχολεία!
Σε τοπικό επίπεδο (οι δήμοι σε συνεργασία με τα σχολεία) αποφασίζεται η τελική μορφή του αναλυτικού προγράμματος. Tο σύστημα εκπαίδευσης έχει δημόσιο χαρακτήρα στη Φινλανδία. Οι λίγοι ιδιωτικοί φορείς που παρέχουν σχολικές υπηρεσίες επιδοτούνται από το κράτος.
-Στις πρώτες τάξεις οι ελάχιστες ώρες μαθημάτων είναι 20 ώρες την εβδομάδα και στο γυμνάσιο 30 ώρες την εβδομάδα.
-Πέρα από τα συνηθισμένα μαθήματα, όπως η μητρική γλώσσα, τα μαθηματικά και η ιστορία, το φινλανδικό σχολείο δίνει τη δυνατότητα εκμάθησης τριών ξένων γλωσσών στη βασική εκπαίδευση.
-Οι Φινλανδοί μαθητές δεν συνεχίζουν μετά το γυμνάσιο αυτόματα στο λύκειο, όπου απαιτείται η μέση βαθμολογία απολυτηρίου γυμνασίου να είναι αρκετά καλή .Περίπου το 42 % των απόφοιτων γυμνασίου επιλέγει τη δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση για να συνεχίσει τις σπουδές του.
-Τα πτυχία της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης αναγνωρίζονται από την αγορά εργασίας στη Φινλανδία (οι δεξιότητες που αποκτούνται να αντιστοιχούν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας)
-Το υψηλό μορφωτικό επίπεδο των εκπαιδευτικών θεωρείται από τα σημαντικότερα στοιχεία για την επιτυχία του φινλανδικού συστήματος εκπαίδευσης. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι κάτοχοι πτυχίων Μάστερ, και οι σπουδές τους συμπεριλαμβάνουν πρακτική εξάσκηση έξη μηνών σε σχολεία. Η εισαγωγή στις παιδαγωγικές σχολές γίνεται με γραπτές εξετάσεις και ακολουθεί η προσωπική συνέντευξη των υποψηφίων.
-Οι εκπαιδευτικοί δεν διορίζονται από το κράτος αλλά αντιθέτως πρέπει να δραστηριοποιηθούν οι ίδιοι κάνοντας αιτήσεις πρόσληψης για τις κενές θέσεις εκπαιδευτικών που υπάρχουν σε διάφορους δήμους. Οι δήμοι επιθυμούν να έχουν τους καλύτερους εκπαιδευτικούς στα σχολεία της περιοχής τους και έτσι η επιλογή γίνεται αξιοκρατικά. Οι εκπαιδευτικοί αμείβονται καλά και έχουν αυτονομία στη δουλειά τους.
-Οι εκπαιδευτικοί παίρνουν μέρος σε σεμινάρια επιμόρφωσης κάθε χρόνο μετά το τέλος της σχολικής χρονιάς , όπου συζητιούνται επίκαιρα θέματα εκπαίδευσης και δίνεται η δυνατότητα της βελτίωσης των γνώσεων της καινούργιας τεχνολογίας.
Όταν ήμουν στο σχολείο (μαθητής) οι δάσκαλοί μου, οι καθηγητές μου έβαζαν ως θέμα για έκθεση τη γνωστή ρήση (της παιδείας αι μεν ρίζαι πικραί, οι δε καρποί γλυκείς”. Και με την ανάλυση που έκανα ήμουν σίγουρος ότι αυτή η ρήση επιβεβαιώνεται από τις επιδόσεις της παιδείας, από τα οφέλη της παιδείας στην οικογένεια, στην κοινωνία, την οικονομία και, φυσικά, στη χώρα. Αμ δε! Από τις αρχές της δεκαετίας 1990, καθώς διαπίστωνα συνεχή πτώση της αναγνωσιμότητας εφημερίδων, λογοτεχνικών, οικονομικών, κοινωνικών και άλλων βιβλίων, προσπαθούσα να ανιχνεύσω τα πραγματικά αίτια όχι μόνο αυτής απογοητευτικής πνευματικής εξέλιξης, αλλά και της συνεχώς καταστροφικής πορείας της χώρας μας σε όλους σχεδόν τους τομείς.
Στην αρχή, αναζήτησα τα αίτια αυτά στην έλλειψη χρόνου, αλλά γρήγορα διαπίστωνα ότι όλοι οι κεντρικοί δρόμοι της Αθήνας και των προαστίων ήταν πολυάνθρωποι, οι ταβέρνες γεμάτες, όπως και τα καφενεία και άλλα σημεία διασκέδασης. Στη συνέχεια, αναζήτησα τα αίτια αυτά στα γνωστά περιοδικά μέτρα λιτότητας, αλλά γρήγορα διαπίστωνα ότι το ίδιο και χειρότερα συνέβαιναν και σε περιόδους ευμάρειας, ανάπτυξης και αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος. Συνέχισα την έρευνά μου αναζητώντας τα αίτια στην άνθηση του ραδιοφώνου που προκλήθηκε με την απελευθέρωση των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Όμως, και πάλι διαπίστωνα ότι όλα σχεδόν τα ραδιοφωνικά προγράμματα από την αρχή προσπάθησαν να υποκαταστήσουν την ενημέρωση μέσω των εφημερίδων προσφέροντας ακόμα χειρότερες γνώσεις γύρω από την τότε καυτή επικαιρότητα. Μετά το ραδιόφωνο προέκυψε ο “θρίαμβος” της τηλεόρασης από την οποία οι διψώντες γνώσεις και μάθηση Έλληνες απογοητεύθηκαν από το χαμηλό επίπεδο προσφοράς ενημέρωσης και γνώσης, καθώς κυριάρχησε και κυριαρχεί κατά κανόνα η υποκολτούρα και ένας απίστευτος τηλεοπτικός χαβαλές σε κρίσιμες ζώνες ενημέρωσης του κοινού. Τέλος, αναζήτησα τα αίτια της πτώσης της αναγνωσιμότητας στην έλευση και την κυριαρχία του πιο χρήσιμου και καταλυτικού για την ενημέρωση, την πνευματική δραστηριότητα, ανάπτυξη και πολιτισμό Διαδικτύου, το οποίο διαθέτει για ενημέρωση μια θεματολογία χιλιάδων … βιβλιοθηκών με … εκατοντάδες χιλιάδες τόμους! Κι όμως η απογοήτευση ήταν μείζων όλων των προηγούμενων. Διότι διαπίστωσα ότι οι υπολογιστές ή τα γνωστά “μαραφέτια” (τάμπλετ κλπ) χρησιμοποιούνται κατά κόρον και συνεχώς μόνο σχεδόν για επαγγελματικούς λόγους , για … φιλοφρονήσεις, ανταλλαγή φωτογραφιών γάμων και βαπτισίων, για οικογενειακές στιγμές και άλλα τερτίπια. Σπανίως χρησιμοποιείται, κυρίως από τους νέους, ως … εφημερίδα, ως βιβλίο, ως πηγή γνώσεων και μάθησης.
Διαπιστώσεις
Και το ερώτημά μου πλανιόταν έτσι επί χρόνια, ενώ κορυφώθηκε ακόμα περισσότερο μετά την απόφαση να “κλείσει” ο Οικονομικός Ταχυδρόμος. Από τότε διαπίστωσα ότι άρχισε να “χορεύει” ο πολιτικός κόσμος, όπως η “γάτα όταν λείπουν τα ποντίκια”. Όλα αυτά με οδήγησαν στην απάντηση: Τα αίτια αυτής πνευματικής και γνωσιακής αποχαύνωσης είναι ο λειτουργικός αναλφαβητισμός που άρχισε την ίδια σχεδόν περίοδο με την κατρακύλα της παιδείας και τη διάλυση του εκπαιδευτικού συστήματος. Δηλαδή, διαπίστωσα, με λίγα λόγια, ότι βολεύει το πολιτικό σύστημα να αυξάνεται ο λειτουργικός αναλφαβητισμός!
Σημειώνω ότι λειτουργικά αναλφάβητο χαρακτηρίζεται το άτομο που, ενώ διαθέτει τη γνώση, δεν έχει την ικανότητα της αφομοίωσης και μεταστοιχείωσης της αποκτηθείσας γνώσης για την επίλυση προβλημάτων της καθημερινότητας και την παραγωγή αποτελεσμάτων. Επίσης, το αντίθετο του λειτουργικά αναλφάβητου ή “τούβλου” είναι το “εγγράμματο”! Είναι το άτομο που έχει την ικανότητα να κατανοεί και να ερμηνεύει ένα κείμενο, να χειρίζεται με επάρκεια απλούς μαθηματικούς υπολογισμούς, να επικοινωνεί με τα μέλη μιας ομάδας ή μιας κοινότητας χρησιμοποιώντας έντυπα ή/και ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας. Η απόκτηση γνώσης συνιστά μια συνεχή διαδικασία εκμάθησης, καλύπτει όλο το φάσμα των δεξιοτήτων και προϋποθέτει ψυχομετρική σταθερότητα.
Χαιρετίσματα! Οι επιδόσεις των μαθητών σε όλες σχετικές δοκιμασίες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), που επανειλημμένως σχολιάζω τα τελευταία χρόνια, και της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση προκαλούν έντονο προβληματισμό για τη φθίνουσα πορεία της ποιότητας του ανθρώπινου κεφαλαίου, αλλά δεν έχει αγγίξει καθόλου τις κυβερνήσεις και τις ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας.
Και ευλόγως θα ρωτήσετε: Γιατί; Το κάνουν επίτηδες; Θα απαντούσα καταφατικά, τεκμηριώνοντας την άποψή μου αυτή με τα ακόλουθα:
Πρώτον, η αδυναμία χρησιμοποίησης της γνώσης εμποδίζει το άτομο να παρακολουθήσει τη ροή της ενημέρωσης. Η έλλειψη επαγωγικής και κριτικής σκέψης το καθιστά εύκολο θύμα χειραγώγησης και εκμετάλλευσης, αφού αδυνατεί να χρησιμοποιήσει πολλαπλές πηγές πληροφόρησης μετά από σύγκριση και έλεγχο της αξιοπιστίας και της εγκυρότητας της πηγής, και επομένως οδηγείται συχνά σε μη βέλτιστες οικονομικές αποφάσεις. Δηλαδή, έτσι περνάνε εύκολα τα οποιαδήποτε λαϊκίστικα και δημαγωγικά μηνύματα, αφού υπάρχει έλλειψη επαγωγικής και κριτικής σκέψης!!!
Δεύτερον, η μη κατανόηση των οικονομικών και κοινωνικών ζητημάτων παρεμποδίζει την ευρύτερη κοινωνική στήριξη συνετών πολιτικών που αυξάνουν το βαθμό ευελιξίας της οικονομίας στην απορρόφηση πιθανών διαταραχών. Έτσι, επιβεβαιώνεται η διαπίστωση της εγκληματικής συμπεριφοράς των εκάστοτε αντιπολιτεύσεων και συνδικαλιστικών ηγεσιών να αντιδρούν λυσσαλέα σε μεταρρυθμίσεις που θα ωφελούσαν ολόκληρο τον ελληνικό λαό και όχι το κόμμα και τους συνδικαλιστές. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Και είναι αυτά που οδήγησαν τη χώρα σε αλλεπάλληλες οικονομικές κρίσεις και υπερχρέωση. Διότι, η έλλειψη επαγωγικής γνώσης και κριτικής σκέψης οδηγούσε στην αδυναμία να χρησιμοποιήσει πολλαπλές πηγές πληροφόρησης μετά από σύγκριση και έλεγχο της αξιοπιστίας και της εγκυρότητας της πηγής, και επομένως οδηγείται συχνά σε μη βέλτιστες οικονομικές και κυρίως κομματικές και πολιτικές αποφάσεις.
Τι σημαίνουν όλα αυτά αγαπητές μου φίλες και αγαπητοί φίλοι; Σημαίνουν, μιλώντας εκ βαθέων, τα εξής:
Πρώτον, μόνο η ποσότητα και η ποιότητα της εκπαίδευσης συμβάλλουν στην κοινωνική ευημερία.
Δεύτερον, δεν έχουμε κοινωνική ευημερία, διότι δεν έχει ούτε ποσότητα ούτε ποιότητα η εκαπίδευση, διότι η επιλογή του σωστού, της αλήθειας προσδιορίζεται από τη λογική σκέψη και τις γνωστικές δεξιότητες, , οι οποίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην αναλυτική σκέψη, εργαλεία της οποίας είναι η δημιουργικότητα, η κριτική ικανότητα, η δυνατότητα επιχειρηματολογίας, η σύγκριση, η παρατήρηση και η διατύπωση και επίλυση προβλημάτων.
Τρίτον, όλα αυτά τα εξαφανίζει ο λειτουργικός αναλφαβητισμός, η αποχαύνωση. Και γιά το λόγο αυτό είναι τόσο προσφιλής σε κυβερνώντες. Για να περνάνε τα μηνύματά τους πιο εύκολα….
Από την άλλη όμως μεριά τα οφέλη για την εθνική οικονομία και τα νοικοκυριά είναι εντυπωσιακά, αλλά δεν μάς αφήνει να τα καταλάβουμε η εκπαιδευτική αποχαύνωση. Τα οφε΄λη αυτά είναι ενδεικτικά η μεγάλη προσφορά και ζήτηση δεξιοτήτων, η αντιστροφή της μετανάστευσης νέων με προσόντα (brain drain), οι πολίτες του μέλλοντος θα είναι απασχολήσιμοι, δημιουργικοί, καινοτόμοι και να διαθέτουν επιχειρηματικό πνεύμα, περιορισμός των ανισοτήτων και προαγωγή της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας.
Μαθήματα από τη Φινλανδία
Όλες αυτές οι διαπιστώσεις για τον ρόλο του εκπαιδευτικού συστήματος στην οικονομία και την κοινωνία, για τα οφέλη στην οικονομία και την κοινωνία επιβεβαιώνονται από το θαυμαστό παράδειγμα της Φινλανδίας, η οποία, ενώ δεν έχει κανένα σχεδόν από τα πάμπολλα συγκριτικά πλεονεκτήματα για ανάπτυξη και ευημερία της Ελλάδος, αλλά μόνο σχεδόν συγκριτικά μειονεκτήματα με βάση την ελληνική απογοητευτική πραγματική (χιόνια κλπ), χαρακτηρίζεται για τις εντυπωσιακότερες κορυφαίες διακρίσεις διεθνώς σε όλους τους τομείς:
-Έχει το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα
-Είναι η πιο σταθερή και λιγότερο ευάλωτη έναντι του ενδεχομένου κατάρρευσης χώρα μεταξύ των 178 χωρών!
-Προχωρεί στη βέλτιστη χρήση του ανθρώπινου κεφαλαίου!
-Καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε ανθρώπινο κεφάλαιο με βάση δείκτες όπως η εκπαίδευση, η ευημερία και η απασχόληση.
-Έχει τον καλύτερο Δείκτη Καλής Χώρας, που μετρά τη συνεισφορά κάθε χώρας της γης στο κοινό καλό της ανθρωπότητας .
-Διαθέτει τον καθαρότερο αέρα στην Ευρώπη μαζί με τις Ιρλανδία και Ισλανδία και κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων χωρών παγκοσμίως.
-Καταλαμβάνει την πρώτη θέση στην ποιότητα ζωής στη Ευρωπαϊκή Ένωση.
-Είναι ένας πρόσφορος τόπος για μητέρες (κατατάσσεται δεύτερη στην ετήσια έκθεση Κατάσταση των Μητέρων του Κόσμου).
-Οι μητέρες στη Φινλανδία λαμβάνουν άδεια μητρότητας διάρκειας 105 ημερών. Μετά το τέλος της, η οικογένεια λαμβάνει γονεϊκή άδεια και ένας από τους δύο γονείς μπορεί να μείνει στο σπίτι με το παιδί.
-Ευημερία για τις οικογένειες σημαίνει ευημερία για τα παιδιά. Σύμφωνα με τη UNICEF, η Φινλανδία κατατάσσεται μεταξύ των πέντε κορυφαίων εθνών παγκοσμίως σε ό,τι αφορά την ευημερία των παιδιών.
Και όλες αυτές οι διακρίσεις για τη χώρα και τα οφέλη για τους πολίτες οφείλονται στη διαπίστωση ότι οι Φινλανδοί, όπως προκύπτει και από τον εθνικό τους ύμνο, αγαπούν πολύ την πατρίδα τους, τη γη τους, όπως λένε, και στο εκπληκτικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο, αν τολμήσει κανείς να εισαγάγει στην Ελλάδα, θα προκαλέσει χαλασμό και φωτιές από αντιδράσεις, συλλαλητήρια, καταλήψεις από την αντιπολίτευση, από τους συνδικαλιστές και τους μαθητές!!! Αλλά, παρά την απογοητευτική αυτή διαπίστωση, παραθέτω στη συνέχεια μερικές πληροφορίες για το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας, όπως παρουσιάζονται σε σχετικό ενημερωτικό κείμενο της πρεσβείας της χώρας στην Ελλάδα:
“Oι φινλανδικές αρχές συνειδητοποιήσαν τη σημασία της εκπαίδευσης για το μέλλον της χώρας ήδη από τη δεκαετία του 1960. Υπήρχε συναίνεση μεταξύ των πολιτικών κομμάτων για την ανάγκη αναβάθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος, και τα θεμέλια του σημερινού συστήματος εκπαίδευσης χτίστηκαν τότε με προσεκτικά βήματα. Οι μετέπειτα αλλαγές απλώς βελτιώνουν το σύστημα βασιζόμενες στην έρευνα και στη παρακολούθηση των εξελίξεων.
Η Φινλανδία εφαρμόζει το μοντέλο της αποκεντρωμένης διοίκησης που ισχύει και για την εκπαίδευση. Το υπουργείο Παιδείας καθορίζει τους γενικούς στόχους μόρφωσης, τα μαθήματα που διδάσκονται και τις ελάχιστες ώρες διδασκαλίας κάθε μαθήματος. Οι γενικοί στόχοι του υπουργείου εξειδικεύονται από το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας (σημείωση δική μου: κάτι τέτοιο υπάρχει στην Ελλάδα και είναι κυρίως κομματικό και ιδεοληπτικό!) που καθορίζει και το περιεχόμενο του κάθε μαθήματος. Σε τοπικό επίπεδο (οι δήμοι σε συνεργασία με τα σχολεία) αποφασίζεται η τελική μορφή του αναλυτικού προγράμματος. Tο σύστημα εκπαίδευσης έχει δημόσιο χαρακτήρα στη Φινλανδία. Οι λίγοι ιδιωτικοί φορείς που παρέχουν σχολικές υπηρεσίες επιδοτούνται από το κράτος.
Το σχολείο
Τα φινλανδόπουλα ξεκινάνε το σχολείο όταν είναι επτά ετών έχοντας κάνει και ένα χρόνο νηπιαγωγείο πριν. Στις πρώτες τάξεις οι ελάχιστες ώρες μαθημάτων είναι 20 ώρες την εβδομάδα και στο γυμνάσιο 30 ώρες την εβδομάδα. Στο σχολείο προσφέρεται ένα ζεστό γεύμα δωρεάν σε όλους τους μαθητές κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό δίνει ευελιξία ως προς τις συνολικές ώρες μαθημάτων ημερησίως. Τα σχολεία διευκολύνουν τους εργαζόμενους γονείς δίνοντας τη δυνατότητα παραμονής των μικρών μαθητών σε ελεγχόμενο περιβάλλον μέχρι της 4 μμ. Τις ώρες αυτές στους μαθητές προσφέρονται δημιουργικές δραστηριότητες και βοήθεια στο διάβασμα των μαθημάτων της επόμενης ημέρας εάν το επιθυμούν οι γονείς.
Στα σχολικά βιβλία ο ρόλος του κράτους περιορίζεται στον καθορισμό του περιεχόμενου κάθε μαθήματος και οι εκδοτικοί οίκοι της χώρας προετοιμάζουν και εκδίδουν τα σχολικά βιβλία σε συνεργασία με ειδικούς. Τα σχολεία της περιοχής μαζί με το αρμόδιο τμήμα του δήμου αποφασίζουν ποια σειρά σχολικών βιβλίων τους εξυπηρετεί.
Στη διαδικασία της εκμάθησης η έμφαση δίνεται στη συμμετοχή των παιδιών όσο το δυνατό πιο ενεργά σε κάθε μάθημα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται οι ομαδικές εργασίες, η εξέταση φυσικών φαινόμενων με όλα τα διαθέσιμα μέσα, οι ασκήσεις με πραγματικά προβλήματα, οι επισκέψεις στη φύση, σε μουσεία και σε ερευνητικά ινστιτούτα. Ο εκπαιδευτικός παίρνει συχνά τον ρόλο του προπονητή ή καθοδηγητή στη διαδικασία εκμάθησης.
Πέρα από τα συνηθισμένα μαθήματα, όπως η μητρική γλώσσα, τα μαθηματικά και η ιστορία, το φινλανδικό σχολείο δίνει τη δυνατότητα εκμάθησης τριών ξένων γλωσσών στη βασική εκπαίδευση. Στα πρακτικά μαθήματα συμπεριλαμβάνονται η ζωγραφική, η μουσική με διάφορα όργανα, οι χειροτεχνίες, η γυμναστική, η μαγειρική, η ξυλουργική και η ραπτική.
Μετά τη βασική εκπαίδευση
Οι Φινλανδοί μαθητές δεν συνεχίζουν μετά το γυμνάσιο αυτόματα στο λύκειο, όπου απαιτείται η μέση βαθμολογία απολυτηρίου γυμνασίου να είναι αρκετά καλή (σημείωση δική μου: Εδώ η βαθμολογία δεν είναι καπιταλιστική εμμονή και αριστεία δεν είναι ρετσινιά!!!). Περίπου το 42 % των απόφοιτων γυμνασίου επιλέγει τη δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση για να συνεχίσει τις σπουδές του.
Τα πτυχία της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης αναγνωρίζονται από την αγορά εργασίας στη Φινλανδία. Η προϋπόθεση για την αναγνώριση αυτή ήταν η διαμόρφωση του περιεχόμενο των σπουδών μαζί με τους επαγγελματικούς φορείς κάθε κλάδου ώστε οι δεξιότητες που αποκτούνται να αντιστοιχούν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.
Οι απόφοιτοι επαγγελματικής εκπαίδευσης έχουν το δικαίωμα να συνεχίσουν τις σπουδές τους στα ΤΕΙ (σημείωση δική μου: ναι, ΤΕΙ και όχι … πανεπιστήμια, όπως εδώ πια!!!) και στα πανεπιστήμια συμμετέχοντας στις εισαγωγικές εξετάσεις, όπως και οι απόφοιτοι λυκείου, όπου αυτό απαιτείται.
Ο ρόλος των εκπαιδευτικών
Το υψηλό μορφωτικό επίπεδο των εκπαιδευτικών θεωρείται από τα σημαντικότερα στοιχεία για την επιτυχία του φινλανδικού συστήματος εκπαίδευσης. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι κάτοχοι πτυχίων Μάστερ, και οι σπουδές τους συμπεριλαμβάνουν πρακτική εξάσκηση έξη μηνών σε σχολεία. Η εισαγωγή στις παιδαγωγικές σχολές γίνεται με γραπτές εξετάσεις και ακολουθεί η προσωπική συνέντευξη των υποψηφίων.
Οι εκπαιδευτικοί δεν διορίζονται από το κράτος αλλά αντιθέτως πρέπει να δραστηριοποιηθούν οι ίδιοι κάνοντας αίτησεις πρόσληψης για τις κενές θέσεις εκπαιδευτικών που υπάρχουν σε διάφορους δήμους. Οι δήμοι επιθυμούν να έχουν τους καλύτερους εκπαιδευτικούς στα σχολεία της περιοχής τους και έτσι η επιλογή γίνεται αξιοκρατικά. Οι εκπαιδευτικοί αμείβονται καλά και έχουν αυτονομία στη δουλειά τους.
Οι εκπαιδευτικοί παίρνουν μέρος σε σεμινάρια επιμόρφωσης κάθε χρόνο μετά το τέλος της σχολικής χρονιάς , όπου συζητιούνται επίκαιρα θέματα εκπαίδευσης και δίνεται η δυνατότητα της βελτίωσης των γνώσεων της καινούργιας τεχνολογίας.
Η Φινλανδία διαθέτει 14 πανεπιστήμια, τα οποία βρίσκονται σε διαφορετικά τμήματα της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της Λαπωνίας. Το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα παράγει εξαιρετικά αποτελέσματα. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ εκτίμησε ότι η Φινλανδία διαθέτει το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό παγκοσμίως σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση, την ευημερία και την απασχόληση. Σύμφωνα με το παγκόσμιο δίκτυο για τα πανεπιστήμια στον τομέα της έρευνας Universitas 21, η Φινλανδία διαθέτει το έκτο καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο. Επιπλέον, η Φινλανδία κατατάσσεται επανειλημμένα μεταξύ των κορυφαίων εθνών παγκοσμίως στις έρευνες του διεθνούς προγράμματος αξιολόγησης των μαθητών PISA, όπου μετρώνται οι γνώσεις και οι ικανότητες των μαθητών στα μαθηματικά, στην κατανόηση κειμένου και στις φυσικές επιστήμες. Και η εκπαίδευση δεν πάει χαμένη: σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του διεθνούς προγράμματος αποτίμησης των ικανοτήτων των ενηλίκων (PIAAC) από τον ΟΟΣΑ, οι ενήλικες Φινλανδοί κατατάσσονται δεύτεροι παγκοσμίως στην επίλυση προβλημάτων, τα μαθηματικά και την κατανόηση κειμένου (σημείωση δική μου: Οι έλληνες μαθητές σε αυτούς τους διαγωνισμούς πιάνουν “πάτο”!)
