Με την τοποθέτηση ενός κυπριακού αστερίσκου έκλεισε η σύνοδος του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων κατά την οποία λήφθηκαν νέα μέτρα, με άμεση ισχύ, εναντίον της Ρωσίας. Η Λευκωσία συμφώνησε μεν στην απαγόρευση πτήσεων πάνω από τον εναέριο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης πλην όμως κατέγραψε επιφύλαξη θέτοντας τη δική της θετική στάση υπό την αίρεση των τουρκικών ενεργειών. Ο υπουργός Εξωτερικών δήλωσε πως εάν γίνουν κινήσεις από την Τουρκία προς την κατεύθυνση των κατεχομένων τότε η Κύπρος θα τερματίσει την απαγόρευση πτήσεων.
Με την ολοκλήρωση των εργασιών του έκτακτου ΣΕΥ την Κυριακή ο υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης, κατέθεσε «πολιτική δήλωση» με την οποία δήλωνε τη σύμφωνη θέση της Κύπρου στη λήψη των νέων μέτρων κατά της Ρωσίας και ειδικότερα την απαγόρευση πτήσεων πάνω από την Ευρωπαϊκή επικράτεια. Η Λευκωσία θέλησε να κρατήσει για τον εαυτό της το δικαίωμα, σε περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει την κρίση και τις απαγορεύσεις για να μεταφέρει Ρώσους τουρίστες προς τα κατεχόμενα, να μπορεί να βγει εκτός συμφωνίας και να επιτρέψει την πραγματοποίηση πτήσεων.
Η απαγόρευση που αποφάσισε να εφαρμόσει από την Κυριακή η ΕΕ αφορά την πτήση πάνω από τον εθνικό εναέριο χώρο των κρατών μελών. Στην περίπτωση της Κύπρου πρόκειται για μια περιοχή που επεκτείνειται μέχρι και τα 12 ναυτικά μίλια στον αέρα. Ως εκ τούτου τα ρωσικά αεροσκάφη δύνανται να πετούν σε περιοχή πέραν του εθνικού εναέριου χώρου και εντός του FIR Λευκωσίας (δηλαδή τον χώρο ελέγχου πτήσεων).
Ο υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης, σε δηλώσεις του (ΡΙΚ) εξήγησε πως αν η Τουρκία αποφασίσει να αφήσει ανοικτό τον εναέριο της χώρο, υπάρχει το ενδεχόμενο να διοχετεύει Ρώσους επισκέπτες στην Κύπρο, μέσω του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου. Σημείωσε ωστόσο ότι η Κύπρος διατηρεί το δικαίωμα αναθεώρησης της θέσης της, αναλόγως της στάσης της Τουρκίας.
Σχολιάζοντας τις αποφάσεις που έλαβε μέχρι τώρα η ΕΕ εναντίον της Ρωσίας, ο Ι. Κασουλίδης τις χαρακτήρισε σκληρές και πρωτοφανείς. Ο υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε πως «παρόλο που η οικονομία της Κύπρου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό, δεν μπορούσε να παρεμποδίσει τον αποκλεισμό του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου σε αεροπλάνα από τη Ρωσία.
«Δεν έπαιρνε την Κύπρο να παρεμποδίσει μια τέτοια απόφαση» ανέφερε ο Ιωάννης Κασουλίδης, επισημαίνοντας ότι «θα δακτυλοδείχνετο με τρόπο χειρότερο από την παραπληροφόρηση που δόθηκε πριν λίγες ημέρες». Αναφερόταν στη διαρροή πληροφορίας ότι η Κύπρος ήταν μεταξύ των χωρών που διαφωνούσαν στη χρήση του SWIFT ως μέτρο κατά της Ρωσίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών σημείωσε πως «είμαστε υποχρεωμένοι να μην εμποδίσουμε την απόφαση αν και έχω δηλώσει στο Συμβούλιο ότι έχουμε επιφύλαξη στο θέμα αυτό και διατηρούμε στον εαυτό μας το δικαίωμα να αναθεωρήσουμε τη δική μας κυρίαρχη θέση όσον αφορά τον εθνικό μας εναέριο χώρο».
Η στάση της Κύπρου, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών, εξαρτάται από δύο παράγοντες:
α) Από την Τουρκία και την απόφαση της να κλείσει κι αυτή τον εναέριο της χώρο,
β) Από οποιαδήποτε προσπάθεια της Τουρκίας να εργαλειοποιήσει και να εκμεταλλευθεί το ότι ο δικός της χώρος θα παραμείνει ανοικτός και να μεταφέρει Ρώσους τουρίστες προς το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου.
Στην πρώτη περίπτωση δεν προκύπτει διαφοροποίηση θέσης. Στη δεύτερη περίπτωση ωστόσο η Λευκωσία διαμηνύει προς τους εταίρους της ότι θα ανοίξει τον δικό της εναέριο χώρο. Αυτό που εξήγησε ο Ι. Κασουλίδης προς τους ομολόγους του είναι πως η μεταφορά Ρώσων από την Τουρκία προς τα κατεχόμενα «συνιστά πράξη που αμφιβάλλει και τη δική μας νομική ύπαρξη».
Η πορεία του θέματος θα εξαρτηθεί από τη στάση της Τουρκίας. Απ’ εκεί και πέρα, εάν η Κύπρος προχωρήσει σε άνοιγμα του ΕΕΧ σε αντίδραση για κινήσεις της Τουρκίας αυτό αναμένεται να προκαλέσει αντίδραση από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η απόφαση δεν αφορά τα λιμάνια
Η απόφαση που έλαβε την περασμένη Κυριακή η ΕΕ έχει να κάνει αποκλειστικά με αεροσκάφη της Ρωσίας ή ρωσικών εταιρειών ή ιδιωτικά που χρησιμοποιούνται από Ρώσους.
Η συγκεκριμένη απόφαση δεν επηρεάζει τα λιμάνια και τη διακίνηση ρωσικών πλοίων ή πλοίων ρωσικών συμφερόντων. Ο υφυπουργός Ναυτιλίας, Βασίλης Δημητριάδης, δήλωσε (Άλφα) πως οι κυρώσεις μέχρι στιγμής δεν έχουν επηρεάσει την πρόσβαση στους λιμένες της ΕΕ και όπως εξήγησε από τη στιγμή που υπάρχει απαγόρευση στη διακίνηση εμπορευμάτων, η φυσική εξέλιξη είναι ότι τα πλοία από τη Ρωσία να μην προσεγγίζουν λιμάνια. «Από την πλευρά μας καταγράφουμε το εύρος της ρωσικής παρουσίας είτε στον κυπριακό στόλο είτε ρωσικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο και θα δούμε ανάλογα με τις κυρώσεις που θα προκύψουν ποιο θα είναι το μέγεθος της», ανέφερε ο Β. Δημητριάδης. Υπενθύμισε ότι υπάρχουν πλοία ρωσικών συμφερόντων υπό κυπριακή σημαία και ρωσικές ναυτιλιακές εταιρείες στην Κύπρο, υπάρχουν Ρώσοι και Ουκρανοί ναυτικοί σε υπό κυπριακή σημαία πλοία.
Ανδρέας Πιμπίσιης
